T24- Dünyayı, fotoğraflar aracılığıyla izleyen Sultan II. Abdülhamid, imparator ve kralların da görüntülerini çektiriyordu. Padişahın fotoğraf arşivinde yer alan dünya liderleri bir albümde toplandı
Osmanlı'nın 34. padişahı olan II. Abdülhamid, imparatorlukta ve dünyada olup bitenlerden haberdar olabilmek için fotoğrafçılar görevlendirmişti. Fotoğrafçıların getirdikleri kareler sayesinde gelişmeleri takip eden Sultan II. Abdülhamid, 35 bin parçalık bir fotoğraf koleksiyonuna sahipti. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı Kültür A.Ş., 2006 yılında başlattığı, II. Abdülhamid'in söz konusu arşivinden derlenen karelerden oluşan albümlerine bir yenisini ekledi. Sultan 2. Abdülhamid Arşivi İstanbul Fotoğrafları, Sultan 2. Abdülhamid'in Arşivinden Dünya, Sultan 2. Abdülhamid'in Aile Albümü kitaplarının ardından derlenen albümde, dünya liderleri yer alıyor. II. Abdülhamid'in orijinal koleksiyonunun bulunduğu İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi'nde buluştuğumuz Kültür A.Ş. Genel Müdürü Nevzat Bayhan, "II.Abdülhamid diğer imparatorlukların ne durumda olduğunu merak ediyor, Osmanlı İmparatorluğu sınırları dışına çıkmamasına karşın, bilgileri fotoğrafçılardan elde ediyordu" diyor. Bayhan bunun nedenini şöyle açıklıyor: "Küçük yöneticilerden büyük krallara kadar muhataplarını tanımak istiyordu, böylece stratejisini belirliyordu."
TEKNOLOJİ MERAKLISI
Sultan Abdülhamid'in teknolojiye olan ilgisinin bilindiğini, bu albümlerin de bu ilginin kanıtı olduğunu belirten Bayhan, "Türkiye'de fotoğrafçılık II. Abdülhamid ile başlar. Çünkü dünyanın en iyi makinelerini ve fotoğrafçılarını getirtip bu topraklarda fotoğrafçılar yetişmesine ön ayak olmuş" diye konuşuyor. Bayhan bunun kanıtı olarak da Siyam Kralı Chulalongkorn'un, bir Türk fotoğrafçı olan Hüsameddin Bey tarafından İstanbul'da çekilmiş bir karesini gösteriyor. "Bir fotoğrafçının kral fotoğrafı çekebilmesi için çok ünlü ve önemli olması gerekir. İşte bu fotoğraf 1800'lerin sonunda Türk fotoğrafçılarının ne kadar önemli bir yerde olduğunu gösteriyor" diyor. Bayhan, pek çok fotoğrafın da II. Abdülhamid'in tutkusunu bilen devlet adamları tarafından kendisine hediye olarak gönderildiğini de sözlerine ekliyor.
99 GÜNLÜK SALTANAT
II. Abdülhamid'in koleksiyonunda 1888 yılında, 99 günlüğüne Almanya İmparatoru ve Prusya Kralı olan ve 57 yaşında gırtlak kanseri nedeniyle hayatını kaybeden III. Friedrich'in de bir portresi yer alıyor. Koleksiyonda İngiltere'yi 'üzerinde güneş batmayan imparatorluk' haline getiren Kraliçe Viktorya'nın, dönemin ünlü fotoğrafçısı Downey tarafından çekilen bir fotoğrafı da bulunuyor.
Padişah, ABD'den ay fotoğrafı talep etti
Koleksiyonun en çarpıcı parçaları arasında, II. Abdülhamid'in ABD'den istediği Ay fotoğrafı ve Rasathane- i Amire Müdürlüğü'ne yaptırttığı Ay tasvirleri bulunuyor. Başbakanlık Osmanlı Arşivi MF.MKT.67 numaralı ve 2 Temmuz 1897 tarihli evraka göre, ABD'den talep edilen Ay fotoğrafı, Washington Elçiliği kanalıyla Rasathane-i Amire Müdürlüğü'ne ulaştırılmış. II. Abdülhamid, Avrupa'nın önde gelen fabrikalarından teknik âletler satın alıp Pera'da bir tepenin üzerinde kurulmuş olan Rasathane-i Amire Müdürülüğü'nden bu gök cismine ait ayrıntılı tasvirler istemiş. Rasathane Müdürü Aristide Coumbary 'nin (Kumbari Paşa) çizdiği Ay görüntüsünün altında şu satırlar yer alıyor: "Ay'dan görünen Dünya: Ay'ın bir dereceye kadar küçüklüğüne nazaran orada bulunan dağlar gayet yüksek sayılır. Ay'ın çapı bir itibar olunur ise en yüksek dağ zirvesi bir tanesine oranla 454 tane gibi olur halbuki Dünya'nın çapı bir itibar olunur ise en yüksek dağı bir tanesine oranla 1481 tane gibi olur. Yani her kürenin dağları kendi iriliklerine oranla daha büyük olmaları lazım gelir ise Ay'da olan dağlar bizim Dünya'da olan dağlardan dört kat daha yüksek sayılırlar."
