TBMM Anayasa Komisyonu’ndan Meclis’te grubunu bulunan beş siyasi partinin ortak mutabakatıyla geçtiği için raporuna muhalefet şerhi düşülmeyecek olan yeni Meclis İç Tüzük teklifinin bu hafta Genel Kurul’da görüşülmesi bekleniyor. Meclis Başkanı Binali Yıldırım’ın imzasıyla sunulan 31 maddelik TBMM İç Tüzük değişiklik teklifi Anayasa Komisyonu’nda büyük değişikliklere uğradı. Parlamenter sistemden kalan tüm terminoloji ise tarihe gömüldü. Teklifte yer alan önemli düzenlemeler arasında uluslararası antlaşmalar oldu. Cumhurbaşkanı’nca kanun teklifi haline getirilmek üzere TBMM’ye sunulan uluslararası antlaşmalar Dışişleri Komisyonu yerine, vekillerin imzasıyla teklif edilecek. Buna göre Cumhurbaşkanı’nca TBMM’ye gönderilen uluslararası antlaşmalar Genel Kurul’un bilgisine sunulacak ve gelen kağıtlar listesinde yayımlanacak. Yayımdan sonra vekiller tarafından antlaşmaların onaylanmasının uygun bulunduğuna dair kanun teklifi verilebilecek
Anayasa Komisyonu’ndan geçen ve Genel Kurulda bu hafta ele alınması beklenen iç tüzük değişiklik teklifinde yer alan düzenlemelerden bazıları şöyle:
Yürütme erkini oluşturan Cumhurbaşkanı, yardımcıları ve bakanlar, olağanüstü hallerde, TBMM Genel Kurulu’nda ‘gündem dışı’ konuşma yapabilecek.
Görevde bulunan veya görevinden ayrılmış olan cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar hakkında görevleri ile ilgili suç işledikleri iddiasıyla TBMM üye tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle Meclis soruşturması açılması istenebilecek. Parlamenter hükümet sisteminde görev yapmış olan başbakanlar ve bakanlar hakkında da bu hükümler uygulanacak.
Bütçe sunuş konuşmasını yürütme adına cumhurbaşkanı yardımcısı veya bir bakan yapacak. Bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerinin görüşüldüğü Genel Kurul oturumlarına, yürütme adına cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar katılabilecek, görüş bildirebilecek.
Cumhurbaşkanlığı kararnameleri, savaş ve mücbir sebeplerle Meclisin toplanamaması hali hariç olmak üzere 3 ay içinde TBMM'de öncelikle görüşülecek ve karara bağlanacak. Üç ay içinde görüşülüp karara bağlanamayan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri kendiliğinden yürürlükten kalkacak.
Meclis, Cumhurbaşkanının talebiyle her defasında 4 ayı geçmemek üzere olağanüstü hal süresini uzatabilecek.
Yürütme temsilcilerinin açıklamasının ardından siyasi parti gruplarına birer defa 10 dakikayı aşmamak üzere konuşma hakkı tanınacak. Grubu bulunmayan milletvekillerinden birine de 5 dakika söz verilecek.
Genel Kurul çalışmalarına yürütme adına Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar katılıp, görüş belirtebilecek ya da bilgilendirme yapabilecek. Komisyonlarda ise yürütme adına Cumhurbaşkanı yardımcıları, bakanlar ve bakan yardımcıları söz alabilecek. Genel Kurul huzurunda yemin etmeyen bakan yardımcıları ise olağanüstü durumlar dışında Genel Kurul çalışmalarına katılamayacak.
Yazılı soru önergelerine 500 kelime sınırı getiren hüküm de metinden çıkarıldı.
Terminoloji sil baştan
İç tüzük değişiklik teklifinde parlamenter sisteme ait ne varsa kaldırıldı, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ve sistemle ilgili düzenlemelere yer verildi. Buna göre, hükümet temsilcisi ‘veya’, Bakanlar Kurulu, tasarı, hükümet veya iç tüzük 165’inci maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan "Muhafız taburu, ‘muhafız taburunun ve emniyet kuvvetinin” ibaresi "Emniyet kuvvetinin ve diğer kolluk hizmetlerinin” şeklinde değiştirildi.
23.maddesinin birinci fıkrasında yer alan "Tasarı, teklif veya kanun hükmünde kararnamelerin” ibaresi "Tekliflerin veya olağanüstü hal sırasında olağanüstü hal il e ilgili çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin” şeklinde değiştirildi.
26. maddenin üçüncü fıkrasında yer alan "Başbakanlığa, ilgili bakanlıklara ve” ibaresi madde metninden çıkarıldı, fıkrada yer al an "ilan tahtasına asılır” ibaresi, "Elektronik ilan panosunda yayınlanır” şeklinde değiştirildi.
32.nci maddenin birinci fıkrasında yer alan "ilgili bakan yahut” ibaresi metinden çıkarıldı, ikinci fıkrasına "bakanlardan” ibaresinden önce gelmek üzere "katılım sağlamış ise Cumhurbaşkanı yardımcıları ve/veya” ibaresi eklendi.
37.ci maddesinin birinci fıkrasında yer alan "Tasarı veya tekliflerle kanun hükmünde kararnamelerin” ibaresi "Kanun tekliflerinin” şeklinde, ikinci fıkrasının birinci cümlesinde yer alan ”Tasarı, teklif ve kanun hükmünde kararnamenin” ibaresi "teklifin” şeklinde değiştirildi. Cümlede yer alan "Hükümet veya” ibaresi ile fıkranın ikinci cümlesinde yer alan Hükümet” ibaresi madde metninden çıkarıldı ve maddenin üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırıldı.
"Yazıl ı sorular süresi içinde cevaplandırılmazsa, önergenin süresi içinde cevaplandırılmadığı gelen kâğıtlar listesinde ilan edilir” diye düzenlendi.
"Meclis araştırması, belli bir konuda bilgi edinilmek için yapılan incelemeden ibarettir” denilirken, Meclis soruşturmasıyla ilgili düzenleme şöyle yapıldı:
“Soruşturma komisyonu, soruşturma sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis Başkanlığına sunar. Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona bir aylık yeni ve kesin bir süre verilir. Komisyonun bu konudaki istem yazısı Genel Kurulun bilgisine sunul ur. Bu süre sonunda raporun Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına teslimi zorunludur”.
"Bakanlar Kurulunun” ibareleri "Cumhurbaşkanının” şeklinde değiştirildi.
Cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakan olarak atanan milletvekillerinin üyeliğinin sona ereceği belirtildi.
155. maddenin son fıkrasında yer alan "Resmi Gazetede” ibaresi "Tutanak Dergisinde” şeklinde değişti.
164. maddenin son fıkrasında yer al an "Muhafız taburu ile güvenlik kuvveti ” ibaresi "Güvenlik için tahsis edilen kuvvet” şeklinde değiştirildi.
166.cı maddenin birinci fıkrasında yer alan "Meclis memur ve hizmetlilerinden, Hükümetin iş için gönderdiği memurlardan” ibaresi "Türkiye Büyük M illet Meclisi İdari Teşkilatında görev yapan yasama uzmanları ve diğer çalışanlarından, Cumhurbaşkanı yardımcıları, bakan ve yasama çalışmalarına katkı sağlamak amacıyla kurumlarınca görevlendirilen kamu görevlilerinden” diye değiştirildi.
169.maddenin birinci fıkrasında yer alan "sükûnet içinde' ibaresinden sonra gelmek üzere "ve Genel Kurulun vakarına uygun bir şekilde” ibaresi eklenerek dinleyiciler için de düzenlemeye gidilmiş oldu.
170. maddenin birinci fıkrasında yer alan "milletvekillerinden ve Bakanlar Kurulu üyelerinden” ibaresi "milletvekilleri ile Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlardan” şeklinde değiştirildi.
