Resmi Gazete'de 19 Şubat 2020 tarihinde yayınlanan yönetmelik değişikliği ile büyükşehir belediyelerinin ulaşım ve trafik ile ilgili kararları alarak planlama ve koordinasyon görevi üstlenen UKOME'nin üye sayısında değişiklik yapılmıştı.
Değişiklik ile UKOME'lerde 11 olan büyükşehir belediye temsilcisi sayısı sabit bırakılıp, hükümet tarafından belirlenen kurum yöneticisi sayısı 10'dan 14'e yükseltilmiş ve büyükşehir belediyelerinin çoğunluğu elinden alınmıştı. Yönetmelik değişikliği İBB tarafından Danıştay'a taşındı.
İBB Hukuk Müşavirliği, İçişleri Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na karşı yönetmelik değişikliğinin yürütmesinin durdurulması ve iptali istemi ile dava açtı. Danıştay 8. Dairesi'nde 26 Şubat tarihinde açılan davada, uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğacağı gerekçesi ile davalı bakanlıkların savunması alınmaksızın öncelik ve ivedilikle yürütmenin durdurulması istendi.
"Belediye görevlerini yerine getiremez"
Dava dilekçesinde, yönetmelik değişikliğinin hukuka aykırılıklar taşıdığına dikkat çekildi. Uygulanması halinde büyükşehir belediyelerine kanunla verilmiş görevlerin yerine getirilmesi kapsamında, merkezi idareye geniş yetki veren bu düzenlemelerin büyük problem ve zorluklara yol açacağı, kamu yararı ve hizmet gereklerini yerine getirilmesinin zorlaşacağı ifade edildi.
Dilekçede, ilgili yasalara göre şehir içi trafik, ulaşım ve toplu taşıma konusunda tek yetkili merciinin belediyeler olduğuna dikkat çekilerek "Gerek anayasamız gerekse Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı, yerel yönetimlerin yerel hizmetleri kendi seçilmiş karar ve yürütme organları aracılığıyla yürütülmesini güvence altına almış bulunmaktadır" denildi.
"Yetki çatışması yaratır"
Seçimle iş başına gelen yerel yönetimlerin, görev ve sorumlulukları bağlamında merkezi idarenin Anayasa'dan kaynaklı "İdari Vesayet" denetimine tabi oldukları ancak idari vesayet yetkisinin sınırları zorlanarak büyükşehir belediyelerinin ulaşım ve trafik düzeni ile ilgili görevlerinin merkezi yönetimin çoğunlukta olduğu kurullar aracılığı ile koordine edilmesinin yetki çatışmasını beraberinde getireceği kaydedildi. Bu durumun hizmetleri aksatacağı belirtilerek "İdari vesayet yetkisi şekil değiştirerek yönetim otoritesinin devri sonucunu beraberinde getirecektir" denildi.
Yönetmelik değişikliği ile UKOME'nin oluşumunda merkezi idarenin görevlendirdiği üyelerin çoğunluğu oluşturmasının, büyükşehir belediyelerinin "özerkliği"ni ihlal ettiği belirtti.
Ne olmuştu?
UKOME'de büyükşehir belediyelerini 11 üye, kamuyu 14 üye temsil ediyordu. Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelik değişikliği ile 11'i büyükşehir belediyesi, 10'u hükümet tarafından belirlenen 21 üyeden oluşan UKOME'lerdeki üye sayısı 27'ye çıktı.
Yönetmelik ile UKOME'lerde 11 olan büyükşehir belediye temsilcisi sayısı sabit kalırken hükümet tarafından belirlenen kurum yöneticisi sayısı 16'ya yükseldi. Halihazırda var olan Milli Savunma Bakanlığı'nın yanı sıra Milli Eğitim Bakanlığı, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığının birer temsilci eklendi. AFAD da ilk kez UKOME'ye bir temsilci ile girdi.
