Restoran, AVM ve gece kulüplerine gelen müşterilerin araçlarını ücret karşılığı parkeden ‘vale’ler, son aylarda sık sık trafiği engellemek, araçlara zarar vermek ve istedikleri yüksek ücretlerle gündeme geliyor. İnsanların isteğine bağlı olması gereken bu hizmetin, çoğu zaman mecburiyet haline getirilmesi de yaşanan sorunlar arasında öne çıkıyor. İstanbul Kent Üniversitesi Adalet Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Murat Can Pehlivanoğlu, temmuz ayında yürürlüğe giren mevzuatla vale hizmetinin düzenlendiğini, vatandaşın da bu konuda mutlaka bilgi sahibi olması gerektiğini vurguladı.
"Ruhsatsız vale olmaz”
Yeni düzenleme ile vale hizmetinin verilmesi için ‘ruhsat’ şartı olduğunu belirten Dr. Murat Can Pehlivanoğlu “Bu hizmetinin verilmesi için öncelikle vale şirketinin ruhsat alması gerekiyor. Aynı zamanda otel, restoran gibi işletmelerin de vale şirketiyle bir sözleşme imzalaması gerekiyor. Dolayısıyla artık valeler, belli bir bölgeyi parselleyerek ‘Ben bu bölgenin valesiyim’ demek yerine, ‘Ben şu otelin, restoranın, alışveriş merkezinin valesiyim’ demeli. Çünkü restorana veya otele gittiğinizde valeler ile işletmeler birbirleriyle bağlantıları olmadığını iddia ediyor. Bu tamamen yanlış bir yaklaşım. Eğer ortada vale hizmeti veren bir şirket varsa hizmeti alan restoran, AVM ya da otel ile bir sözleşme imzalayıp, belediyeye sunmuş olması gerekiyor” dedi.
“Vale burası bizim bölgemiz diyorsa suç işliyor”
Bazı işletmeler ve valelerin, sokaklar ile meydanları kendi mülkleri gibi kullanmaya çalıştığını belirten Pehlivanoğlu “Bir vatandaş sokakta, yolda ya da bir meydanda aracını park ettiğinde, vale ‘Bu bölge bize ait, buraya park edemezsin’ diyor. Bir yol veya meydan halkın kullanımına ücretsiz olarak açıksa bu şekilde davranılamaz. Eğer işletme, bu alanı kullanmak istiyorsa belediyeye işgal bedeli ödemek zorundadır. Vatandaşlarımızın bu gibi durumlarda valelere arabalarının anahtarını vermek ya da ücret ödemek gibi bir zorunluluğu yok. Bu durumla karşılaşan vatandaşlar şikayetçi olabileceği gibi suç duyurusunda da bulunabilirler. Çünkü bu suçtur ve bu tutumu sergileyenlerin hapis ve idari para cezası alması mümkündür” diye konuştu.
“Keyfi ücret tahsil ediyorlar”
Dr. Pehlivanoğlu valelerin belli bir tarifeye bağlı kalmaksızın, yüksek ve farklı tutarlarda ücret talep ettiğini belirterek “Keyfi şekilde vatandaşlardan ücret tahsil edildiğini görüyoruz. Hatta yerliye farklı yabancıya farklı bir fiyat uygulaması söz konusu. Böyle bir durum kabul edilemez. Bulunduğu şehrin ticaret odasının vale hizmet bedelini tarifeyle yayınlaması gerekir. Valeler, bu tarifeye göre ücretlerini belirlemelidir” ifadelerini kullandı.
“Vale ücreti tabelada yazılmalı”
Pehlivanoğlu, valenin arabasını park etmek isteyen kişiye ne kadar ücret istedikleri önceden söylemesi gerektiğini belirterek “Hatta doğrusu, bunun tabelada ilan edilmesidir. Fakat valeler, ancak arabanın anahtarını geri teslim ederken ücretini bildiriyor. Çoğu zaman bu ücretler fahiş rakamlar oluyor. Uygulamanın bu şekilde olmaması gerekiyor. Tarifenin üzerinde vale ücreti ödeyen kişiler vale şirketini ve işletmeyi CİMER (Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi) üzerinden şikayet edebilir. Ayrıca ödedikleri fazla ücreti de Tüketici Hakem Heyetlerine başvurarak geri alabilir” dedi.
“Vale hasarı için sigorta yaptırılmalı”
Valenin park için teslim aldığı araca zarar vermesi halinde sorumluluğu üstlenmesi gerektiğini belirten Dr. Murat Can Pehlivanoğlu “Aracın valeye teslim edildikten sonra zarar görmesi ihtimaline karşı sigorta yaptırılması gerekiyor. Bu sigortanın da vale hizmetini alan işletmeler tarafından kontrol edilmesi gerekiyor. Böylece hasarlar sigorta şirketleri tarafından teminat altına alınmış olur. Dolayısıyla bir vale şirketinin araca verdiği zararı karşılamaması söz konusu olamaz. Vale şirketlerinde çalışanlar ‘Sen aracı bize verdiğinde hasarlıydı’ gibi iddialarda bulunuyor. Bunların önüne geçmek vatandaşlar vale bölgelerindeki güvenlik kameralarına bakabilir. Ayrıca valeden mutlaka araç teslim fişi de istenmelidir” sözlerini kaydetti.
“Arabalarla drift yapıyorlar, kafalarına göre ücret istiyorlar”
DHA’ya konuşan vatandaşlar ise restoran, AVM ve özel hastanelerde arabalarını valelere teslim etmek zorunda kaldıklarını belirterek, yüksek fiyat istenmesi ve araçlarına hasar verildiği halde sorumluluk üstlenilmemesinden şikayetçi olduklarını ifade etti. Valelerin teslim aldıkları araçlarla drift adı verilen el frenini çekerek keskin dönüş yaptırdıklarını tanık olduğunu söyleyen Ramazan Aksoy, “Birkaç kez bunlara şahit olduğum için güvenmiyorum. Bu nedenle valeye aracımı bırakmıyorum. Kişisine göre muamele yaparak, kafalarına göre ücret belirliyorlar. Sonra da işletmemizin ücreti bu diyorlar. Halbuki öyle bir şey yok. Belli bir prosedür vardır, ona uymak zorundalar” dedi.
Valeye bırakmaya mecbur kalıyoruz”
Vale hizmeti bedelini çok pahalı bulduğunu ancak İstanbul’da park yeri bulmanın zor olması nedeniyle birçok kişinin arabasını valeye vermek zorunda kaldığını ifade eden Mustafa Akkulak, “İstanbul’daki vale ücretlerinin fazla olduğunu düşünüyorum. Her ne kadar valeye arabalarımızı bırakmak istemesek de bir noktadan sonra buna mecbur kalıyoruz. Bir yere yetişmek için hemen yer bulmanız gerekiyor” diye anlattı.
