T24 Dış Haberler
İsrail ordusunun cuma akşamı Lübnan'ın Dahiye bölgesindeki saldırısında öldürülen Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah, Orta Doğu'nun en tanınmış ve en etkili isimlerinden biri. İsrail ordusu, Hizbullah lideri Nasrallah'ın cuma akşamı Hizbullah ana karargâhına yapılan saldırıda öldürüldüğünü duyurdu. 64 yaşındaki Nasrallah, selefi Abbas el-Musavi'nin 1992 yılında İsrail tarafından öldürülmesinin ardından 32 yıl boyunca Hizbullah'a liderlik etti. Karizmatik liderliği ve siyasî zekası onu Lübnan'ın ve Orta Doğu'nun en etkili isimlerinden biri haline getirdi.
TIKLAYIN | İsrail ordusu: Hizbullah lideri Hasan Nasrallah, dün Beyrut'taki hava saldırısında öldürüldü
TIKLAYIN | Hizbullah, liderleri Hasan Nasrallah'ın Beyrut saldırısında öldürüldüğünü doğruladı
İran'la yakın kişisel ve siyasî bağlantıları olan Nasrallah, Hizbullah'ın bugünkü siyasî ve askerî güce dönüşmesinde kilit bir rol oynadı. Nasrallah, grubun destekçileri tarafından karizmatik bir lider olarak görülmeye devam ediyor.
Nasrallah'ın liderliğinde Hizbullah, Filistinli silahlı grup Hamas'ın yanı sıra Irak ve Yemen'deki militanların eğitilmesine yardımcı oldu ve İsrail'e karşı kullanmak üzere İran'dan füze ve roket temin etti.
Emel Hareketi'ne katıldı
Hizbullah'ın Lübnan'ı işgal eden İsrail birliklerine karşı savaşmak için kurulan bir milis gücünden Lübnan ordusundan daha güçlü bir askeri güce, Lübnan siyasetinde bir ağırlık merkezine, sağlık, eğitim ve sosyal hizmetlerin önemli bir sağlayıcısına ve destekçisi İran'ın bölgesel üstünlük çabasının önemli bir parçasına dönüşmesine yön verdi.
1975 yılında patlak veren Lübnan İç Savaşı nedeniyle ailesi Beyrut'tan kaçtı. Nasrallah daha sonra İran ve Suriye'nin müttefiki olan Şii toplumsal hareketi Emel'e katıldı ve 16 yaşında dini bir eğitim almak üzere Irak'ın Necef kentine gitti.
1982'de İsrail'in Lübnan'ı işgal etmesinden kısa bir süre sonra kendisi ve diğerleri gruptan ayrılmadan önce Lübnan'da Emel'e yeniden katıldı.
32 yaşındayken Hizbullah'ın lideri oldu
İslami Emel adlı yeni grup, Bekaa Vadisi'nde bulunan İran Devrim Muhafızları'ndan önemli ölçüde askeri ve örgütsel destek aldı ve daha sonra Hizbullah'ı oluşturacak olan Şii milislerin en önde geleni ve etkilisi olarak ortaya çıktı.
1985 yılında Hizbullah, ABD ve Sovyetler Birliği'ni İslam'ın baş düşmanları olarak tanımlayan ve Müslüman topraklarını işgal ettiğini söylediği İsrail'in “yok edilmesi” çağrısında bulunan bir “açık mektup” yayımlayarak kuruluşunu resmen ilan etti.
Nasrallah, Hizbullah büyüdükçe örgütün kademelerinde yükseldi. Selefi Abbas el-Musavi'nin bir İsrail helikopter saldırısında öldürülmesinin ardından 1992 yılında 32 yaşındayken Hizbullah'ın lideri oldu.
İlk icraatlarından biri Musavi'nin öldürülmesine misilleme yapmak oldu.
İsrail'in güney Lübnan'dan çekilmesiyle sonuçlanan savaşı yönetti
Nasrallah ayrıca İsrail güçleriyle düşük yoğunluklu bir savaş yürütmüş ve bu savaş İsrail'in 2000 yılında güney Lübnan'dan çekilmesiyle sona ermişti.
Bu esnada en büyük oğlu Hadi, İsrail birlikleriyle girdiği çatışmada öldürüldü.
Çekilmenin ardından Nasrallah Hizbullah'ın İsrail'e karşı ilk Arap zaferini kazandığını ilan etti. Nasrallah ayrıca Hizbullah'ın silahsızlanmayacağına dair söz verdi ve “tüm Lübnan topraklarının geri alınması gerektiğini” düşündüğünü söyledi.
2006'da yara almadan kurtuldu
Bu dönemden sonra 2006'ya kadar nispeten sakin bir dönem yaşandı. Ancak daha sonra Hizbullah militanlarının 8 İsrail askerini öldürmesi ve 2'sini kaçırmasıyla büyük bir çatışma tetiklendi.
2006'daki çatışmalarda İsrail savaş uçakları Hizbullah'ın güneydeki kalelerini ve Beyrut'un güney banliyölerini bombalarken, Hizbullah da İsrail'e yaklaşık 4 bin roket fırlattı. 34 gün süren çatışmalarda çoğu sivil bin 125'ten fazla Lübnanlı ile 119 İsrail askeri ve 45 sivil hayatını kaybetti.
Nasrallah'ın evi ve ofisleri İsrail savaş uçakları tarafından hedef alındı, ancak kendisi yara almadan kurtuldu.
Yeni siyasi manifesto; Suriye'ye savaşçı gönderdi
2009 yılında Nasrallah, Hizbullah'ın “siyasi vizyonunu” vurgulamayı amaçlayan yeni bir siyasi manifesto yayımladı. Bu manifestoda İsrail ve ABD'ye karşı sert bir tutum sürdürülüyor ve BM'nin güney Lübnan'da silah bulundurulmasını yasaklayan kararına rağmen Hizbullah'ın silah bulundurmaya devam etmesi gerektiği yineleniyordu.
4 yıl sonra Nasrallah, Hizbullah'ın İran destekli müttefiki Devlet Başkanı Beşar Esad'ın isyanı bastırmasına yardım etmek üzere Suriye'ye savaşçı göndererek varlığının “tamamen yeni bir aşamasına” girdiğini ilan etti.
Lübnan'da protestolar
2019 yılında Lübnan'daki derin ekonomik kriz, uzun süredir yolsuzluk, israf, kötü yönetim ve ihmalle suçlanan siyasi elite karşı kitlesel protestoları tetikledi. Nasrallah başlangıçta reform çağrılarına sempati duyduğunu ifade etti, ancak protestocular siyasi sistemin tamamen elden geçirilmesini talep etmeye başlayınca tavrı değişti.
7 Ekim'den sonra
8 Ekim 2023'te, Gazze'deki savaşı tetikleyen Hamas'ın İsrail'e yönelik eşi benzeri görülmemiş saldırısının ertesi günü Hizbullah ve İsrail arasında daha önce ara sıra yaşanan çatışmalar tırmandı.
Hizbullah Filistinlilerle dayanışma amacıyla İsrail mevzilerine ateş açtı.
Kasım ayında yaptığı bir konuşmada Nasrallah, Hamas saldırısının “hem karar hem de uygulama açısından yüzde 100 Filistinli” olduğunu ancak grubu ile İsrail arasındaki ateşin “çok önemli ve anlamlı” olduğunu söyledi.
Nasrallah son konuşmasında İsrail'i, Hizbullah üyelerinin kullandığı binlerce çağrı cihazı ve telsizi patlatarak 39 kişinin ölümüne ve binlerce kişinin yaralanmasına neden olmakla suçladı ve bunun “tüm kırmızı çizgileri aştığını” söyledi. Grubun “eşi benzeri görülmemiş bir darbe” aldığını kabul etti.
