Tüm dünyada okula giden her üç öğrenciden biri zorbalığa maruz kalıyor. Okul yönetimi kimi zaman şiddete uygun tepkiyi vermiyor. Bu da okulun güvensiz, tehlikeli bir yer haline gelmesine yol açıyor.
Cumhuriyet gazetesinden Figen Atalay'ın haberine göre, öğretim yılının son haftasına girerken hem özel hem devlet okullarından gelen şiddet ve akran zorbalığı haberleri, aileleri ve öğrencileri tedirgin ediyor. Sorunun çözümü, zorbalığı başlamadan durdurmakta yatıyor. Klinik psikolog Serkan Kahyaoğlu, zorbalığı önlemek için demokratik bir okul ortamının sağlanması gerektiğini vurguluyor. Şiddete uygun tepkiyi vermemek ya da verememek, okulu istemeden de olsa sorunu destekleme riski altına sokabiliyor.
Zorbalığa "sıfır tolerans" gösterilmesi ve uygun yaptırımların devreye sokulması şart. Eğitim Reformu Girişimi ile Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı’nın geçen yıl hazırladığı “Çocukların Gözünden Okulda Yaşam” adlı rapor, çocukların okulda kendilerini güvende hissetmediklerini bir kez daha ortaya çıkarmıştı. Çocukların, “Okulda kendini güvende hissediyor musun” sorusuna verdikleri yanıtlardan:
- Ne yalan söyleyeyim, hayır. Arkadaşlarımla beraber olduğumda tamam, öyle hissediyorum da, okulda sayılmayacak kadar zorba var. 6. sınıflar var, bizim yaşımızda olan zorbalar var. Sıkıcı zorbalar var, mesela bir şey yapamayınca insanlara bulaşanlar.
- Hayır. Çünkü hep kavga ediyorlar.
- Hayır. Bizim okulda çok olaylar oluyor, öğrenciler bıçak çok getiriyorlar. Ben 7’ydim, 8’ler çok bulaşıyordu bize, özellikle kızlara.
"Sıfır tolerans gösterilmeli"
Klinik psikolog Serkan Kahyaoğlu, zorbalığın nedenlerini şöyle sıraladı:
Okul ortamı: Okul tutarlı ve sürekli şekilde çocukların kendilerini ifade etme kanallarını açık tutmuyorsa, çocukların sosyal becerilerini takip edip desteklemiyorsa, kuralları tutarlı, adil ve sürekli şekilde uygulamıyorsa zorbalık görülebilir.
Aile tutumları: Baskıcı ve tavizkâr tutumda büyümek zorbalığın bir diğer nedeni olabilir. Ailede şiddetin prim yapması ya da yaptırıma uğramaması çocukların okulda zorba, mağdur ya da şahit olmalarına yol açabilir.
İlişki kurma şekilleri: Zorbaca davranan çocuk bunun geçer bir akçe olduğunu düşünüyor, dahası bunun işlediğini görüyorsa zorbalığa devam eder.
Yöneticiler...
Psikolog Kahyaoğlu, zorbalığa karşı müdahalenin, öncelikle şiddetin hiçbir şeklinin hiçbir şartta kabul edilemez olduğu ilkesinin dikkate alınarak başlaması gerektiğini vurgulayarak, “Başta yöneticiler olmak üzere öğretmenler ve okuldaki tüm yetişkinlerin bu anlayışta olmaları gerekir” dedi.
Zorbalığa ve şiddete müdahaleyi, zorbalık oluşmadan önlemler, oluştuğunda müdahale ve zorbalık sonrası takip - değerlendirme olarak üç aşamada düşünülmesi gerektiğini belirten Kahyaoğlu, şöyle devam etti:
1- Zorbalığı önlemek
En temel olarak demokratik bir okul ortamı kurmak gerekir. Bunu sağlamak için ise çocukların, öğretmenlerin, çalışanların kendilerini, sorunları, önerileri ifade edebildikleri mekanizmalar kurmak gerekir.
2- Müdahale
Zorbalık ve şiddet görüldüğünde mutlaka ve hemen müdahale edilmesi ve daha önceden belirlenmiş yaptırımların uygulanması gerekir.
3-Müdahaleyi takip
Zorbalığa yapılan müdahaleyi takip etmek, önlem aşamasındaki mekanizmaları devreye sokmak, yoksa bu mekanizmaları kurmak gerekir.
Zorbalık nedir?
Zorbalık, bir kişinin ya da grubun diğer bir kişi ya da grubun üzerinde kasıtlı ve sürekli olarak sözel, sosyal, duygusal, fiziksel güç kullanması, şiddet uygulaması olarak tanımlanıyor. Sosyal medya, e-posta, WhatsApp gibi araçlarla yapılan zorbalığa siber zorbalık deniliyor. Okulda zorbaca davranışlar, fiziksel şiddet, alay etme, isim takma, bir çocuğun görünüşü, davranışları hakkında kırıcı sözler söylemek, dedikodu yapmak, dışlamak gibi davranışlarla ortaya çıkabilir. Bu davranışlar cinsel tacize, tecavüze, vurmaya, yaralamaya kadar uzanabilir.
ABD’de korkudan okula gitmiyorlar
ABD’den akran zorbalığına ilişkin rakamlar:
-Günde 160 bin çocuk zorbalığa uğrama korkusuyla okula gitmiyor.
-ABD’deki öğrencilerin yüzde 28’i 6-12. sınıflarda zorbalığa maruz kalıyor.
-Öğrencilerin yüzde 20’si 9-12. sınıflarda zorbalıkla karşılaşıyor. n Gençlerin yüzde 30’u katıldıkları anketlerde başkalarına zorbalık ettiklerini itiraf etmiş.
-Gençlerin yüzde 70.6’sı okullarında zorbalığa tanık olduklarını söylüyor.
