İzmir Bayraklı’da kimya öğrencisi Mahmut Can Kalkan’ın siyanürle anne babasını öldürmesinin ardından, “Her isteyen siyanür alabilir mi?” sorusu gündeme geldi.
14 Mayıs akşamı yaşanan ve anne Fatma Kalkan ile baba Mehmet Kalkan’ın yaşamını kaybettiği olayda kullanılan siyanürün, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü 2. sınıf öğrencisi Mahmut Can Kalkan tarafından internetten 130 liraya satın alındığı ortaya çıkmıştı. “Şizofren” teşhisi konulan Kalkan’ın bu maddeye kolayca ulaşması tartışma yarattı.
İnternette arama motoruna, "Siyanür al" yazıldığında binlerce sonuç çıkarken, bunların bir kısmı tıp ve kimya sektörlerinde faaliyet gösteren şirketlerin kendi sitelerindeki tanıtımlardan oluşuyor. Ancak ünlü alışveriş sitelerinde de, "siyanür içeren katı tuzlar ve solüsyonlar", “siyanür içeren atıklar” başlıkları yer alıyor. Ayrıca, kurumsal olmayan yerli ve Uzakdoğu merkezli sitelerde de perakende siyanür satışları yapılabiliyor.
"Kurala uyulmuyor ki satılmış"
Marmara Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Neşet Kadırgan Akşam gazetesine konu ile ilgili yaptığı açıklamada, Türkiye’de siyanürün yasaklı olmadığını belirterek şunları söyledi:
“Ama yasal şirketler belgesini ibraz etmeyenlere ürün göndermez, parasını iade eder. Ancak Türkiye’de herkes buna uyuyor mu? Uymuyor ki bir kimya öğrencisi siyanürü internette satın alabilmiş. Sadece üst düzeyde doktora yapanlar siyanürle araştırma yapabilir. Böylece öğrencinin bunu üniversiteden alması da zor.”
"Adını duyunca tüyleriniz diken diken olmalı"
GALTEK Kimya Genel Müdürü Mustafa Göktepe de, “Bu ürün Türkiye’ye ithal olarak geliyor. Üretici firma ürünü sattığı yere gelerek depolama şartlarını kontrol eder. Bir de beyan zorunluluğu var. Problem asıl bundan sonra başlıyor. Büyük ithalatçı firmalar bu ürünü getirdiklerinde küçük perakendecilere verince sorun çıkıyor. Siyanür, adını duyanların tüylerinin diken diken etmesi gereken bir maddedir. Bir takım asitlerle birleştirildiğinde ‘hidrojen siyanür gazı’ oluşur. Bu gaz solunması halinde ölümlere neden olur" diye konuştu.
Siyanür nedir?
Siyanür, siyano grubu (-C≡N),bir karbon ve ona üç bağlı azot içeren kimyasal bileşiklere verilen addır. Organik ve inorganik çeşitleri bulunmakta yahut endüstriyel prosesler ile üretilmekte ve kullanılmaktadır. Organik bileşikleri nitril grubu altında isimlendirilir ve çoğu zehirli olmaktan uzaktır. Citalopram, fadrozol ve ledrozol gibi ilaçlar bu gruba örnek olarak gösterilebilir. Öte yandan bazı bitkiler ve hayvanlarca da üretilmektedir. Siyanürü doğal olarak üreten birçok bitki, bakteri ve böcek vardır. Kiraz, badem, kayısı, şeftali, erik, fasulye, patates, turp, lahana, şalgam, brokoli ve mısır siyanürlü bileşikleri doğal olarak üretmektedir. Endüstride ise genellikle taşıma ve saklama güvenliği sebebiyle tuzları sodyum siyanür ve trityum siyanür demir çelik endüstrisi ve maden sanayi gibi çok çeşitli sanayi kollarında kullanılmakla beraber gaz formu hiydrosiyanik asit de ‘HCN’ akrilik fiber, plastik üretimi ve sentetik kauçuk uygulamalarında sıklıkla kullanılmaktadır. Hidrosiyanik asit 28 santigrat derecede kaynama noktasına ulaşır ve acı badem kokusuna sahiptir.
