Halkların Demokratik Partisi (HDP) Şırnak Milletvekilleri Faysal Sarıyıldız ve Selma Irmak enerjinin insan yaşamı için kamusal bir hak olduğunu belirterek, yoksul yurttaşlara 250 kilovat bedelsiz elektriği öngören kanun teklifini Meclis’e sundu. Teklifte “Enerjinin kar zarar ölçeğinde ele alınamayacağı” ifadesi yer aldı.
Bianet’te yer alan habere göre Sarıyıldız ve Irmak’ın teklifi şöyle:
“Gelir testi sonucu kişi başı gelir düzeyleri asgari ücreti brüt tutarı ve az olan hanelerin, kullandıkları elektrik enerjisinin 250 kilovat saate kadar olan miktarından herhangi bir bedel alınamaz. Gelir testi sonucu kişi başı gelir düzeyleri asgari ücretin brüt tutarı ve az olan hanelerin, kullandıkları elektrik enerjisinin 250-350 kilovat saat arasında olan elektrik enerjisi tüketimleri için, cari birim fiyat tarifesinin yüzde otuzu, üzeri tüketimler için yüzde 50’si uygulanır Bu kanunun uygulanması sırasında ortaya çıkacak kurumsal maliyetler merkezi bütçeden karşılanır.”
Enerji hakkı
Teklifte enerjinin kar-zarar ölçeğinde ele alınamayacağına işaret edildi:
“Enerji hayatımızın en vazgeçilmez ve yaşamsal girdilerinden biridir ve elektrik enerjisinin halka sunumunda hiçbir mazeret olamaz. Enerjiye alınıp satılan bir mal gözüyle bakan ve tamamen kara odaklanmış bir anlayış sorunun temel kaynağıdır. Kamusal bir hizmet ve temel bir insan hakkı olması gereken elektrik, serbest piyasada kar edilen bir mal konumuna getirilerek halkın aleyhine bir piyasa ürünü haline getirilmiştir”.
Kaçak elektrik
Kanun teklifinde kaçak elektrik kullanımına değinildi. Kaçak elektrik kullanımının toplumsal bir sorun olup, toplumun sosyal, ekonomik, politik unsurlarına bağlı olduğuna dikkat çekildi:
“Türkiye’nin sanayide ve meskenlerde elektrik fiyatları açısından dünyanın en pahalı elektrik satan ülkelerinden biri olduğu dikkate alındığında, aylık 250 kilovat saat ortalama bir tüketimde oluşacak elektrik faturalarının halkın geliri içinde çok yüksek oranda bir gider payına sahip olacağı dikkate alınmalıdır. Elektrik üretiminin çoğunun, üretim maliyetinin ucuz olduğu hidroelektrik kaynaklardan sağlandığı yerleşim meskenlerinde, ihtiyacı olan ailelere aylık 250 kilovatlık tüketim bedelsiz verilmelidir.
“Bu çalışmanın, tüm ülkeye yaygınlaştırılması ile hem usulsüz elektrik kullanımı azalacak, hem de sosyal devlet anlayışı güçlenecek. Yapılan çalışmalarda kaçak elektrik kullanım sebebi olarak halkın yüzde 46’sı geçim sıkıntısını ve yüzde 43‘ü de elektrik fiyatlarının yüksek olmasını belirtildi. Aslında iki sebebin de ekonomik gelişmişliğe dayandığı görülüyor. Usulsüz elektrik kullanımının önlenmesi için gelir düzeyinin ve istihdamın artırılmasını ve elektrik fiyatlarının ucuzlatılması önem arz ediyor.”
