Yüksel Genç*
Seçimlere 2 haftadan az bir süre kala kamuoyunun ilgisi araştırma şirketlerinin anket sonuçlarına yönelmiş durumda. Seçim günü yaklaştıkça yapılan anketlerin daha doğru veriyi barındırdığı algısından hareketle bu ilgi anlaşılırdır. Öte yandan söz konusu olanın Türkiye siyasi tarihinin en kritik seçimlerinden biri olarak lanse edilen bir seçim olduğunu da unutmayalım.
Seçim süreci başladığından bu yana kamuoyunda en fazla merak uyandıran ve en çok tartışılan 2 konu oldu. İlki HDP’nin barajı geçip geçmeyeceği, ikincisi başkanlık sistemine yol açacak bir AKP oy oranının gerçekleşip gerçekleşmeyeceği. Daha öncekilerde olduğu gibi son bir haftada açıklanan anket sonuçlarında da bu iki gündem yer buldu.
Siyasal ve Sosyal Araştırma Merkezi (SAMER) olarak, 17-22 Mayıs 2015 tarihleri arasında yaptığımız son kamuoyu araştırmasının sonuçları da bu gündemlere ışık tutacak nitelikte görünüyor. Hane bazlı 28 ilde yaptığımız çalışmada bugün seçim olsa hangi partiye oy vereceklerini sorduğumuz katılımcıların yüzde 41.5’i AKP’ye, yüzde 26’sı CHP’ye, yüzde 10.9’u HDP’ye, yüzde 14.7’si MHP’ye, yüzde 2.2’si SP’ye, yüzde 0.2’si Hüda-Par destekli adaylara, yüzde 0.1’i ise TKP’ye oy vereceklerini belirttiler. Kararsızları mümkün olan en az oranla yakalamayı başaran araştırmamızda ortaya çıkan yüzde 4.2’lik kararsız oylar dağıtıldığında ise partilerin olası durumları şu biçimde çıkıyor: AKP yüzde 43.3, CHP yüzde 27.1, HDP yüzde 11.3, MHP yüzde 15.3, SP yüzde 2.3, Vatan partisi yüzde 0.3, Hüda-Par destekli adaylar yüzde 0.2 TKP ise yüzde 0.1.
Bu sonuçlara göre olası sandık oyunları, geleneksel oy alışkanlıkları, anketlerdeki sapma payları dikkate alındığında HDP’nin, yüzde 10.9 ile barajı geçse de kritik eşiği tümden aştığını söyleyemeyiz. Yine yüzde 41.5 ile AKP son günlerdeki bazı tartışmaların aksine tek başına iktidar olabilmekte, ancak çıkaracağı milletvekili sayısıyla Başkanlık sistemine geçişi tek başına gerçekleştiremeyecek durumda görünüyor. Bu sonuçlar ayrıca son 2 ayda HDP’nin yükseliş halinde olduğunu da gösteriyor. Zira 16 Mart 2015 tarihinde yaptığımız çalışmaya göre araştırma grubunun yüzde 43.6’sı AKP’ye, yüzde 10.1’i ise HDP’ye oy vereceğini açıklamıştı. Kararsızların katılmadığı bu ham oranlardan AKP’nin kısmi düşüş, HDP’nin ise yükseliş halinde olduğunu söyleyebiliriz.
Öte yandan araştırma da dikkat çeken bir diğer nokta katılımcıların yüzde 23.1’nin HDP’ye oy verebileceğini söylemesi. Ayrıca araştırma grubunun yüzde 32.1’i HDP’nin barajı geçmesini isterken, AKP seçmeninin yüzde 15.2’sinin, CHP seçmeninin yüzde 44.4’ünün MHP seçmeninin 8.5’inin bu görüşte olduğunu da hatırlatalım Burada en çok merak edilen konu oy yükselişinin hangi partideki kaymayla mümkün olacağına ilişkin. Araştırmamıza göre bugün seçim olsa AKP’ye oy verecek olanların yüzde 10.9, CHP’ye oy verecek olanların yüzde 21.6’sı, MHP’ye oy vereceklerin yüzde 1.8’i, kararsızların yüzde 33.3’ü HDP’ye oy verebileceğini belirtiyor. Yani en çok kayma CHP’den ve kararsızlardan olsa da, aslında HDP geldiği noktada Türkiye’nin tüm partilerinde oy alabilecek bir vizyonda bulunuyor. Bu sonuçlar seçmen nezdinde HDP’nin çokça dillendirildiği biçimiyle ‘Türkiyelilleşmiş’ bir parti olduğuna işaret ediyor.
Yine araştırma sonuçlarına göre başkanlık sistemine dönük desteklerde bir düşüş olduğu dikkat çekiyor. Zira Mart ayındaki ankette araştırma grubunun yüzde 42.5’i başkanlık sistemini destekliyorken, son anketimizde destek oranı yüzde 38.2’ye düşmüş durumda. Martta yüzde 51.4’ü desteklemediğini söylerken şimdi bu oran yüzde 54.5’e ulaşmış durumda. Ayrıca AKP seçmeninde başkanlık sistemine destek oranı yüzde 76.8 iken, çalışmanın en dikkat çekici verisi ise HDP’ye oy verebilirim yanıtı verenlerin yüzde 76.2’sinin başkanlık sistemine karşı olduğunu belirtiyor.
Ayrıntısını SAMER'in internet sitesinden bulabileceğiniz rapor özetle aslında şunu söylüyor: HDP yükseliyor, başkanlık istenmiyor!
*SAMER Yönetim Kurulu Üyesi
