-HAVAYOLLARINA ULUSAL "ALGORİTMA" ÖDÜL ALDI ANKARA (A.A) - 31.08.2010 - Selma Kasap - Başkent Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü Araştırma Görevlisi Ayyüce Aydemir Karadağ'ın havayolu şirketlerinin ekip eşleme problemlerinin en ekonomik şekilde çözümüne yönelik geliştirdiği yenilikçi algoritmalar, Japonya'dan ödülle döndü. Karadağ'ın geliştirdiği ve makalesini hazırladığı "Havayolu Ekip Eşleme Problemi İçin Sezgisel ve Kesin Metotların Kullanıldığı Karma Yaklaşım" başlıklı makalesi, Japonya'da bu yıl 40.sı düzenlenen "Bilgisayar ve Endüstri Mühendisliği Uluslararası Konferansı"nda uluslararası katılımcılar arasından aday gösterilerek "En İyi Öğrenci Makalesi Ödülü" aldı. Karadağ'ın bilimsel çalışmasının danışmanlığını yürüten Başkent Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Berna Dengiz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, havayolu şirketlerinin uçuş ve ekiplerinin birbiriyle bağlantılarının yapıldığı "ekip eşleme"nin çok pahalı yazılımlar gerektirdiğini söyledi. Türkiye'de de aynı şekilde maliyeti yüksek dışa bağımlı yazılımların kullanıldığını anlatan Dengiz, bu yazılımların özellikle ekip maliyetlerinin azaltılması için önemli olduğunu belirtti. -HAVAYOLU SORUNLARINA ÜNİVERSİTE ÇÖZÜMÜ- Türk Hava Yolları yetkililerinin dört yıl önce üniversitelere gönderdiği yazıda, araştırma yapılmasına gereksinim duydukları problemleri ilettiğini aktaran Dengiz, ekiplerinin bu problemler arasından "ekip çizelgeleme problemi" üzerine çalışmaya başladığını kaydetti. Ekip çizelgeleme probleminin çözümünün zor olduğuna işaret eden Dengiz, girdi değişkenleri ve özellikle mümkün uçuş turlarının sayısının, ekip çizelgeleme problemine kesin çözümlerin bulunmasını zorlaştırdığını, hatta imkansızlaştırdığını söyledi. Uçuş çizelgesinin belirli bir zaman dilimi içinde iki havaalanı arasındaki aralıksız uçuşları içerdiğini, ekip çizelgelemenin, maliyeti en düşük seviyeye indirecek şekilde ekip personelinin uçuş çizelgesinin her uçuşuna atanmasıyla ilgilendiğini anlatan Dengiz, konuya ilişkin şöyle konuştu: "En küçük problemlerde bile on milyonlarca olası uçuş turu vardır ve tümünü değerlendirmek çözüm zamanını üstel olarak artırmaktadır. Uçuş turlarının oluşturulması olarak bilinen ilk aşamada uçuş aktiviteleri oluşturulur. Ana amaç, en az sayıda ekip kullanarak, yani en düşük maliyetle, uçuş çizelgesi içindeki tüm uçuş ayaklarını kapsamaktır." Havayolu taşımacılığında ekip maliyetlerinin, yakıttan sonra gelen en yüksek gider kalemi olduğunu belirten Dengiz, bu nedenle konu üzerinde son yıllarda araştırmacıların üzerinde yoğunluklukla çalıştığını söyledi. -"MALİYET AZALIYOR, KISA SÜREDE ETKİN SONUÇ VERİYOR"- Prof. Dr. Dengiz, yaklaşık 2 yıl süren çalışmalarında ise, klasik optimizasyon teknikleri ile sezgisel yöntemleri kullanarak problemin daha kolay çözülebileceği bir yöntemin geliştirildiğini bildirdi. Çalışmalarında elde ettikleri ilk bulgularının önemli sonuçlar verdiğini ifade eden Dengiz, "Çalışmamızı daha da geliştirerek ticari yazılıma dönüştürülmesini sağlayacağız" dedi. Dengiz, projelerine ilişkin şu bilgileri verdi: "Projemiz kapsamındaki algoritmaları, ekip çizelgeleme problemi için uluslararası kurallar ve Türk Sivil Havacılık kuralları dikkate alarak geliştirdik. Problemin çözümü için genetik algoritma, kolon üretme ve klasik optimizasyon teknikleri ile oluşturulan karma bir algoritmayla daha iyi sonuçların daha kısa sürede elde edilebildiğini ortaya koyduk. Çalışmamız, işletmelere iyi planlanmış bir çalışma takvimi, iş tatmini, düzenli uçuş saatleri sağlarken, yöneticilere de düzenli ve dengeli iş dağılımı ile personel memnuniyeti ve motivasyonlarının artmasını sağlayacak." Dengiz, ekip maliyetlerin de büyük ölçüde azaltılan çalışmalarının, izlemede ve herhangi bir yeni düzenlemeyi sisteme uyarlamada kolaylık sağladığını anlattı. Prof. Dr. Dengiz, sistemin varış ve kalkış saatlerindeki gecikmelerin azalması, azalan maliyetlerin bilet fiyatlarına yansıması ve uçuş ve servis kalitesindeki iyileşme şeklinde yararlar sağlayacağını da sözlerine ekledi.
