Birkaç ay önce folklor profesörü İlhan Başgöz'ü yitirdik. Başgöz, araştırmalarında sadece geriye, geleneğe, öze doğru gittiği için değil, aynı zamanda gelenekten bugüne doğru geldiği, adım adım her türlü katkıyı, yeniliği derlediği için, ünlü Amerikalı etnomüzikolog Alan Lomax'ın takdirini kazanmıştı. Lomax eğer Hasan Saltık'ı tanımış olsaydı, aynı sebeplerle ona da takdirini sunardı.
Hasan Saltık'ı değerlendirebilmek için öncelikle kurduğu plak şirketinin adındaki çift anlamlılığa bakmak lâzım. Kalan, hem memleketi Dersim'in tarihsel eski adıydı, hem de "bugüne aktarılan", "geleceğe kalan" vurgusu içeriyordu. Amerikan siyah müziğinin kahramanlarından Türk Ertegün Kardeşler de plak şirketlerinin adını Avrupalı göçmenlerin ve Afrikalı kölelerin aştığı okyanustan ödünç alıp Atlantik koymamış mıydı? Benzer bir kültürel manifesto Kalan adında da var. Bir bacağını kök saldığın yere koyacaksın, diğerini pergel gibi açarak bu toprakların bütün halklarına, bütün dillerine, binbir macerasına uzanacaksın. Her babayiğidin harcı değil.
Tanıyanlar onda sıcakkanlı bir dost bulurlar ama daha önemlisi o sıcaklık, o bilgi birikimi, o saf merak, evinde birkaç tane Kalan CD'si bulunduran herkese kolaylıkla geçer.
Kalan'ın kataloğunda alafranga İstanbul kantoları, tangoları, Alevi türküleri, kilise ve sinagog koroları, Kürt ve Roman havaları, Balkan, Karadeniz ezgileri, alaturkanın derin suları, hâfızlar, udiler, tanburiler, gitaristler, Bayram Aracı'lar, Neşet Ertaş'lar, Aynur'lar, Erkan Oğur'lar, Ulaş Özdemir'ler, Muammer Ketencoğlu'lar, Selim Sesler, Kardeş Türküler veya Grup Yorum'dan Serdar Ateşer'e varıncaya kadar çağdaş folk ve rock ve daha neler neler, özgürlük ve eşitlik içinde yan yana durur.
Hasan Saltık, TRT veya konservatuar gibi kendi kıymetinin ve cesametinin farkında olmayan hantal kurumların dehlizlerinde dolaşıp en değerli arşivleri halka açtı. 1930'lu, 40'lı yılların türkü derleme hamlesinin heyecanını 90'lı ve 2000'li yıllarda yeniden diriltti. Neredeyse akademik bir incelikle, ses CD'lerine kitap hacminde belgeler ekleyerek, tek tek uzmanlara başvurarak, müzik yayıncılığının çıtasını çok yükseltti.
Merhum, nasıl derler, biraz da hinoğluhindi. Hakiki bir meydan okumayla, Fikret Kızılok'un "Süleyman Hep Başbakan" veya Kardeş Türküler'in "Mirkut" kliplerini televizyon kanallarında yayımlatmaya çalışmış, "Eurovision'da Türkiye'yi Kürtçe bir parçayla Aynur temsil etsin" kampanyasına desteğini esirgememişti.
1990'larda Kürtçe kasetler "resmî diller dışındaki yerel dillerde yayın yasağı" uyarınca toplatılırken, mahkeme heyetine Mory Kante'nin bütün dünyada ve Türkiye'de liste başı olan "Yeke Yeke" şarkısını ibraz etmişti. Böylece Kürtçe kasetler aklanmıştı. "Yeke Yeke" Gine ülkesinin resmî dili olan Fransızca dışındaki bir kabile dilinde söylenen bir şarkıydı. Batı Afrika kabilelerinden bir sanatçı kendi ana diliyle düşüncelerini açıklayıp yayabilirdi de, aynı şeyi Anadolu topraklarının kadim dillerinden biriyle bir Kürt sanatçı yapamaz mıydı yani?
Hasan Saltık ve Kalan Müzik, başlı başına bir dil, tarih ve coğrafya fakültesiydi.
Hasan Saltık kimdir?
1964 yılında Tunceli'de doğan Hasan Saltık, ilköğrenimi bu şehirde, orta öğrenimini ise İstanbul'da tamamladı. Bir dönem İstanbul Devlet Konservatuvarı'nda obua eğitimi de alan Saltık, ekonomik nedenlerle okulu yarıda bıraktı ve Suadiye Lisesi'ne devam etti.
30 yıl önce, Unkapanı'ndaki İstanbul Manifaturacılar Çarşısı'nda (İMÇ) küçük bir dükkanda Kalan Müzik'i kurdu ve şirketin yolculuğu Grup Yorum'un "Yürek Çağrısı" isimli albümüyle başladı.
Az bilinen kültürleri, unutulmakta olan kayıtları ve müzik türlerini etnomüzikolojik çalışmalarla Kalan Müzik etiketiyle gün yüzüne çıkardı.
Şirket, Seyyan Hanım'ın Tangoları albümü ve birçok Klasik Türk Müziği de dahil olmak üzere pek çok 78 devirli taş plağı temizleyip ardından da yeniden basarak bu alanda Türkiye'de bir ilki gerçekleştirdi.
Tanburi Cemil Bey, Şükrü Tunar, Udi Hrant ve Yorgo Bacanos'un kayıtları da bu işleri takip etti.
Türk, Kürt, Alevi, Ermeni, Pomak, Ezidi, Gürcü ve daha pek çok kültürün müzikal eserleri de yine Kalan Müzik arşivinde yerini buldu.
Fikret Kızılok'tan Tolga Çandar'a, Erkan Oğur'dan Fuat Saka'ya, Neşet Ertaş'tan Tülay Germen'e pek çok sanatçı ve grubun işleri Saltık ve Kalan Müzik aracılığıyla müzikseverlere ulaştı.
Hasan Saltık, 2 Haziran akşamı Bodrum'daki evinde geçirdiği kalp krizi sonunda hayatını kaybetti.
Kalan Müzik, Saltık'ın ölümünü "Bazı şeyleri duyurmak çok zor, büyük acıları... Belki sonra, dilimiz döndüğünde... Şimdi kısa sürmüş ömre sessizce ağıt yakıyoruz. Hasan Saltık yaşadı, devri daim olsun" sözleriyle duyurdu."
Hasan Saltık 57 yaşındaydı.
