Orhan AŞAN- Safa ATMACA/VAN, (DHA) - VAN Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bölümü Başkanı Doç. Dr. Cumhur Dülger, Hepatit E virüsünün Türkiye\'de en sık görüldüğü ilin Van olduğunu söyledi. Doç. Dr. Dülger, Hepatit-E virisünün tedavisinin mümkün olmadığını, hamile kadınlarda öldürücü hastalıklara, karaciğer yetmezliğine yol açtığını ifade etti.
Van\'da yoğun olarak görülen, insandan insana fekal- oral yol, gaita ve pis sularla bulaşan Hepatit E virüsü üzerine araştırma yapan YYÜ Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Cumhur Dülger, Hepatit E virüsünün dünyada bilinen en küçük virüslerden olduğunu belirtti. Dünya geneline bakıldığında sadece Çin\'in geri kalmış bölgesi olan Kuzeydoğu Çin\'de yüzde 45, Kuzey Kore\'de yüzde 40, Güney Kore\'de yüzde 15, Japonya\'da ise sadece yüzde 5 Hepatit E sıklığı görüldüğünü anlatan Doç. Dr. Dülger, bu oranın Edirne\'de yüzde 3, Ankara\'da yüzde 5, Gaziantep\'te yüzde 12 ve Diyarbakır\'da yüzde 15 olduğunu, Van\'daki oranın ise yüzde 35 oldu söyledi. Hepatit E virüsünün Türkiye\'de en sık görüldüğü ilin Van oluğunu anlatan Doç. Dr. Dülger şöyle konuştu:
\"Hepatit E virüsünün sıklığı Van ve çevresinde yaklaşık yüzde 35 olarak görülmektedir. Bu veriler az gelişmişliğin, sosyo- ekonominin, altyapı eksikliğinin, sıcak su kaynaklarının az olmasının, hijyen şartlarının hepsinin bir puanını bize vermektedir. Van bölgesi için konuşursak, şehir çöplüğü ve yeni yapılan birimlerdeki kanalizasyonların olmamasından kaynaklanan bir Hepatit E sıklığı olması mümkün olabilir. İkinci ilginç bir nokta da Hepatit E\'nin insanlardan hayvanlara geçiyor olabileceği. Van gibi hayvancılığın çok gelişmiş olduğu bir yerde koyunlardan, keçilerden insanlara geçiş de söz konusu olabilir. Fakat ne yazık ki ülkemizde ve Van bölgesinde hayvanların ne kadar Hepatit E virüsü taşıdığı halen bilinmemekte. Bundan dolayı hem ziraatçilerimizin, hem veterinerlerimizin, hem de Halk Sağlığı uzmanlarımızın Van\'da niçin bu kadar Hepatit E virüsü yaygınlığı olduğunu bulmak için, geceyi gündüze katıp çalışması lazım.\"
HAMİLE HER 5 KADINDAN BİRİ ÖLÜYOR
Hamile kadınlarda bu virüsün çok tehlikeli olduğunu belirten Doç. Dr. Dülger, \"Hepatit E virüsü hamile kadınlarda öldürücü hastalıklara ve karaciğer yetmezliğine sebep olabilmekte. Bilinen herhangi bir tedavisi de yok. Yaklaşık her 5 hamile kadından bir tanesi ölmektedir. Bundan dolayı bu konuda önleyici Halk Sağlığı çalışmalarına her zamankinden daha fazla ihtiyaç olduğu açıktır\" dedi.
HEPATİT E VİRÜSÜNÜN TEDAVİSİ YOK
Bu çalışmayı 200 Hepatit B, Hepatit D ve normal hastalar üzerinde yaptıklarını anlatan Doç. Dr. Dülger, \"Hastalarımızı üç gruba böldük ve yeni bir şey bulduk. Örneğin, Van ve bölgesinde çok fazla olan Delta Hepatitinin, aynı zamanda Hepatit E virüsüyle birlikteliğini ilk defa biz bulmuş olduk. Bu aslında dünya çapında bir buluş olabilecek bir durum. Hepatit B hastalarının Van bölgesinde, yaklaşık yüzde 20\'si Hepatit D virüsü de taşıyor. Hepatit D tedavisi zaten çok zor, hatta imkansız gibi. Birde bunun üstüne Hepatit D virüsü taşıyanların, yarısında Hepatit E virüsü de var. Yani hem D virüsü, hem E virüsü aynı hastada olması tedaviyi daha da zorlaştırmakta. İkisinin de zaten tedavisi yok. İki ayrı virüsün aynı insanda olması büyük bir talihsizlik. Daha da talihsizlik olan kısmı, her iki virüsün de Van ve bölgesinde dünyadaki oranlardan ve Türkiye\'deki oranlardan kat ve kat daha fazla olması\" dedi.
VİRÜSÜN YAYILMASI ENGELLENMELİ
Virüsün daha çok yayılmaması için çalışmaların yapılması gerektiğini anlatan Doç. Dr. Dülger, \"Hepatit E virüsü için temelde kanalizasyonların iyileştirilmesi, insanların suya ulaşabilmelerinin temini ve hane başına düşen gelirin arttırılması bu virüsün yayılmasının engellenmesi için temel 3 faktör. Tabi ki temizlik kurallarına uyulması, kamuya açık tuvaletlerin yaygınlaştırılması ve hayvanlardan geçişi engelleyecek veteriner çalışmalarının yapılması da esastır\" dedi.
