GETEM’in çalışmaları sayesinde 2 bin görme engelli, yaklaşık 6 bin eseri internetten okuyor, MP3 ile dinliyor. 500’e yakın gönüllünün hizmet verdiği GİTEM için kütüphaneler arası iş birliği yapıldı
Boğaziçi Üniversitesi Görme Engelliler Teknoloji Merkezi (GETEM) bünyesinde oluşturulan Türkiye’nin ilk dijital kütüphanesinden yaklaşık 2 bin görme engelli yararlanıyor. GETEM Direktörü görme engelli Engin Yılmaz, görme engellilerin en önemli sorununun mürekkep baskılı yazıları okumak olduğunu söyledi. Okuma sorununa, daha önce sesli kitap gibi çeşitli çözümler üretildiğini ancak bunların herkesin kitaplara erişimini sağlayamadığını ve kasetlerin çabuk yıprandığını belirten Yılmaz, İnternet teknolojisinin yaygınlaştırılması ve hızlanmasıyla Boğaziçi Üniversitesi olarak 2006 yılında GETEM’i hayata geçirildiklerini anlattı.
Engelliler için ücretsiz digita kitap
GETEM Projesi kapsamında gönüllülerin okuduğu kitapların dijital ortama aktarıldığını belirten Yılmaz, kişilerin kitapları okuyabilmek için görme engelli olduğunu belgelemeleri gerektiğini bildirdi. Engellilerin, sağlık raporlarını veya özürlü kimlik kartlarını merkeze fakslayarak www.getem.boun.edu.tr adresine ücretsiz üye olabileceklerini kaydeden Yılmaz, böylece istedikleri zaman dijital kütüphanedeki kitaplara ulaşabileceklerini ifade etti. Kütüphanede gönüllülerin seslendirdiği 6 bin 300’ün üzerinde eser bulunduğuna işaret eden Yılmaz, "Bu proje, kitaplara Türkiye’den ve dünyadan ulaşımı oldukça kolaylaştırdı ve görme engelliler, eserleri ister bilgisayarlarından ister MP3 çalarlarında dinleyebilme olanağına kavuşmuş oldu" diye konuştu.
Kütüphaneler arası işbirliği yapıldı
Bugüne kadar pek çok merkezde okunan kitapların da GETEM’de toplandığına dikkati çeken Yılmaz, böylece bir kitabın birden fazla okunmasından kaynaklanan zaman ve emek kaybının da önlendiğini söyledi.
Altı Nokta Körler Derneği, Türkiye Görme Özürlüler Kitaplığı, Beyazıt Devlet Kütüphanesi, Bakırköy Rıfat Ilgaz Kütüphanesi ile birçok merkezin kendi bünyelerinde ürettikleri sesli kitapları GETEM’e gönderdiğini kaydeden Yılmaz, "Kütüphaneler arası iş birliği sonucunda görme engelliler çok daha fazla esere daha kısa sürede erişme olanağına kavuştular" dedi. Dijital kütüphaneye, görme engelliler alanında hizmet veren sivil toplum kuruluşlarının da üye olabildiklerini belirten Yılmaz, yaklaşık 30 sivil toplum kuruluşunun dijital kütüphaneden yararlandığını bildirdi.
Gönüllü olmak çok kolay
Kütüphanede yer alan eserlerin gönüllülerce okunduğunu anımsatan Yılmaz, gönüllü okuyuculuk için internet bağlantısı bulunan bir bilgisayarla bir kulaklıklı mikrofonun yeterli olduğunu kaydetti. Görme engellilere gönüllü kitap okumak için vatandaşların haftada yalnızca birkaç saatini ayırmalarının yeterli olduğunu belirten Yılmaz, gönüllü olmak isteyenlerin üyelikten sonra internet sitesinde yer alan "gönüllü okuyuculuk" bağlantısındaki ses kayıt programını indirip ses kaydı yapabildiklerini anlattı.
Sitede görme engellilerin talepleri doğrultusunda oluşturulan kitap listesinden seçme şansları bulunduğunu ifade eden Yılmaz, gönüllünün yine internet üzerinden gönderdiği ses kaydını gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra siteye koyduklarını kaydetti. Özellikle görme engelli öğrenciler için kütüphanede akademik kitapların da bulunduğunu dile getiren Yılmaz, bunları üniversite öğrencilerinin okunduğunu belirtti. Yılmaz, çok sayfalı kitapların öğrencilere dağıtılarak okutulduğunu ifade etti.
İngilizce kitaplar da var
İnternet sitelerine kayıtlı 7’den 77’ye 2 bin görme engellinin bulunduğunu bildiren Yılmaz, kütüphanede 400 civarında da radyo tiyatrosu kaydı olduğunu belirtti. Aktif olarak yaklaşık 500 gönüllünün görme engellilere hizmet verdiğini kaydeden Yılmaz, kütüphanede İngilizce kitapların da yer aldığını söyledi. Yılmaz, gönüllülerin istedikleri takdirde başka dillerde de kitap okuyabileceklerini vurguladı. Siteye üye görme engellilerle internet üzerinden kurdukları bir grupla haberleştiklerini anlatan Yılmaz, böylece görme engellilere her ay siteye hangi kitapların eklendiğini bildirebildiklerini kaydetti.
Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji Bölümü ile Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümünden 2002 yılında mezun olan ve Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümünü birincilikle bitiren Yılmaz, aynı zamanda bir görme engelli. Psikoloji alanında Boğaziçi Üniversitesinde mastırını da tamamlayan Yılmaz, bir görme engelli olarak GETEM’in hizmetinin kendileri için önemine işaret etti. Yılmaz, sözlerine şöyle devam etti: "Görme engelliler olarak en temel sorunumuz bir şeyleri okuyamamak. Bunun için birilerine muhtaç oluyorsunuz. GETEM gibi kuruluşların en temel işlevi, kişiyi daha bağımsız hale getirmesi. Başkalarına bağımlı olmadan yaşayabilmelerini sağlıyor. Bu da kişinin birey olabilmesini, kendine daha fazla güvenmesini ve insanlarla eşit durumda hissetmesini sağlıyor. Engelliyi engelli yapan toplumdaki düzenlemelerden kaynaklanan engellenmişlik. Bu düzenlemeler ne kadar engel olmaktan çıkarsa engellilik dediğimiz kavram da o kadar önemini yitirir."
