Geri gönderme merkezindeki kelepçeli işkenceye Anayasa Mahkemesi'nden ihlal kararı

Anayasa Mahkemesi, sahte kimlikle yakalanan ve Aşkale Geri Gönderme Merkezi’ne konulan Kazakistan Cumhuriyeti vatandaşı Y.K’nin bir odada el ve ayakları kelepçeli şekilde 10 gün boyunca tutulması nedeniyle devletin “eziyet yasağı” ilkesini ihlal ettiğine karar verdi. Yüksek mahkeme, başvura sahibi Kazakistan vatandaşı kişiye 30 bin lira tazminat ödenmesine hükmetti.

Cumhuriyet'ten Alican Uludağ'ın haberine göre Kazakistan vatandaşı Y.K., 2015’te sahte kimlik taşıdığı şüphesiyle İstanbul’da gözaltına alındı. Hakkında sınır dışı etme ve idari gözetim altına alma kararları verilen başvurucu Erzurum Aşkale Geri Gönderme Merkezi’ne (GGM) gönderildi. Kazakistanlı kaçak göçmen, GGM’de işkence ve kötü muamele gördüğü iddiasıyla savcılığa suç duyurusunda bulundu.

Ancak savcılık, takipsizlik kararı verdi. AYM’ye bireysel başvuruda bulunan Y.K., GGM’de el ve ayaklarına zincirli kelepçe takıldığını, kışın en soğuk olan aralık ayında ısıtması olmayan bir hücrede on gün tutulduğunu, bu süre boyunca dış dünyayla ilişki kurmasının engellendiğini ayrıca şikâyetleri ile ilgili etkili soruşturma yapılmadığını anlattı.

Yüksek Mahkeme, anayasada güvence altına alınan eziyet yasağının ihlal edildiğine karar verdi. Yeniden soruşturma isteyen mahkeme, kararın örneğini Aşkale Cumhuriyet Savcılığı’na gönderdi.

Kararda, GGM’lerin çalışma ilkeleriyle çelişir bir şekilde, meşru bir amaç olmaksızın gerçekleşen müdahalenin niteliği ve süresi itibarıyla eziyet olarak nitelendirilebileceği vurgulandı. Kararda, “Başvurucunun maruz kaldığını iddia ettiği muameleye dair vücudundaki izlerin, güvenlik kamerası kayıtlarının ve tarafsız tanık beyanlarının derhal tespit edilmemesi bunlara belirli bir süre geçtikten sonra ulaşmayı imkânsız kılmıştır.

Bu nedenle özellikle başvurucunun el ve ayaklarından zincirlendiğine dair iddialarını aydınlatabilecek özenli bir soruşturma yürütüldüğü de söylenemez” denildi.