Sosyal politikalar Araştırma ve Uygulama Merkezi (TOBB ETÜ SPM) tarafından hazırlanan Ekonomik Zorluk Analizi’nin (EZA) ağustos dönemini içeren ekim sayısı yayımlandı. EZA için hazırlanan Genişletilmiş Sefalet Endeksi, ağustos ayında bir önceki aya göre 4,7 puan düşerek 124,6 seviyesine geldi. Salgın döneminin etkisi dikkate alınarak Ocak 2019’un 100 kabul edildiği endeks, Ağustos ayında 124,6 ile oldukça yüksek seviyede bulunuyor.
SPM tarafından oluşturulan endeks, klasik sefalet endeksi yerine, ekonomik zorluk yaşayan kitleyi daha iyi kavramak için TÜFE ile Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan işsizler ile potansiyel işgücünün bütünleşik oranı kullanılarak hesaplanıyor. Genişletilmiş Sefalet Endeksi (GSE) adı verilen endeksin ağustos ayı sonuçlarına yönelik SPM bülteninde klasik sefalet endeksine göre, daha geniş dar gelirli kitleyi kapsayan GSE’nin daha hızlı artıyor olmasına dikkat çekildi.
Sefalet endeksi ile GSE arasındaki fark açılıyor
Serdar Sayan gözetiminde Araştırmacı Aylin İngenç tarafından yapılan çalışmada, geleneksel sefalet endeksi ile GSE’nin arasındaki farkın açılmasına dikkat çekildi. GSE, iş bulma umudu olmadığı için iş aramayı bırakanlar, çalışmaya hazır olduğu halde iş aramayanlar gibi yüksek enflasyon ortamında olumsuz etkilenen kişileri de kavramak amacıyla oluşturulmuştu. GSE’nin artışı, olumsuz koşullardan etkilenen kişilerin sayısının artışı yanında, olumsuz etkinin de büyüdüğü sonucunu gösteriyor.
Çalışmada, “Genişletilmiş Sefalet Endeksi (GSE) göstergesi, Ocak 2019 değeri 100 alınmak suretiyle hesaplandığında, Ağustos 2023 itibarıyla 124,6 olarak gerçekleşiyor. Temmuz 2023 dönemine göre 4,7 puan azalış ifade eden bu değerdeki azalış hem işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranının hem de enflasyon oranının azalmasından kaynaklı. Geleneksel Sefalet Endeksi (SE) ile SPM’nin genişletilmiş endeksi GSE arasında COVID-19 pandemisinin başladığı Mart 2020’den sonra açılan fark, her iki göstergenin de büyük bir sıçrama yaptığı Aralık 2021’den Şubat 2022’ye geçen dönemde bir miktar daralsa da, o zamandan bu yana tekrar açılmış durumda” denildi.
Çalışmada, Genişletilmiş Sefalet Endeksi’nin Aralık 2021'deki yüksek oranlı enflasyon artışıyla birlikte 33,9 puanlık sıçrama gösterdiği ve 2022’de 140’lı seviyelere kadar çıktığı ve ardından baz etkisiyle gerilediği hatırlatıldı. Çalışmada, “Mayıs 2022 dönemine kadar, düşmüş haliyle bile pandeminin işsizlik ve işgücünden ayrılma etkilerinin yoğun olduğu dönemlerde gözlediğimiz istisnai yükseklikteki değerler seviyesinde seyreden GSE’nin son değerini bir önceki döneme göre 4,7 puanlık azalışla 124,6 olarak hesaplıyoruz” ifadesine yer verildi.
