12 Eylül döneminde Sıkıyönetim davalarını yakında takip eden ve mahkemeden geçtiği haberlerle bilinen gazeteci Deniz Teztel vefat etti.
TGC'nin, Teztel'in ölümü nedeniyle yayımladığı başsağlığı mesajında, "Değerli üyemiz, Sürekli Basın Kartı sahibi Deniz Teztel'i saygıyla anarken ailesine ve topluluğumuza başsağlığı diliyoruz" denildi.
Teztel'in cenazesi, Üsküdar'daki Şakirin Camisi'nde ikindi vakti kılınacak namazın ardından Karacaahmet Mezarlığı'nda toprağa verilecek.
İstanbul'da 1959 yılında doğan Deniz Teztel, İktisadi Ticari İlimler Yüksek Okulu'nu bitirdi. Mesleğe 1980 yılında Türk Haberler Ajansı'nda muhabir olarak başlayan Teztel, daha sonra Cumhuriyet gazetesine geçti ve mesleğini sürdürdü.
32 yıllık davanın tanığıydı
Davaları izlemeye Selimiye Kışlası’ndaki duruşmalarla başlayan Deniz Teztel, SKYTürk’teki “Öteki Tanık” programında, üç yıl boyunca 12 Eylül cezaevlerindeki işkenceyi haber yapamadıklarını anlatmıştı:
“1980’in Kasım ayında Selimiye Kışlası’na adım attım, sonra 10 yıl kadar da orada kaldım.”
“Herkes ‘suçluydu’, bu nedenle bir sürü davamız oldu. DİSK, TSİP, TİP, Barış Derneği, MLSPB, TKP/ML TİKKO davaları…”
“Duruşmalarda işkenceyle ilgili anlatımları çok dinledim. Yargıç bunları dikkate bile almıyordu.”
“1243 sanıklı Devrimci Sol (Dev-Sol) davası, 24 Temmuz 1981’de başladı. İlk duruşmada altı sanık vardı. Sonra bu sayı arttı.”
Teztel’in izlediği Dev-Sol davası 32 yıl sonra sonuçlandı, 28 Mart 2013’te düştü.
‘Hak ihlallerini yazma, bırakalım’
Bu davayı gazeteci olarak izleyen ve haber yapan Teztel, örgütle ilişkisi bulunduğu suçlamasıyla tutuklanmıştı.
Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI) Direktörü Peter Galliner, Başbakan Süleyman Demirel’e yazdığı 18 Aralık 1991 tarihli mektupta, altı aydır tutuklu bulunan Teztel’in serbest bırakılmasını istemişti:
“Güneş Gazetesi İnsan Hakları Servisi Yönetmeni gazeteci Deniz Teztel'in durumundan kaygılıyız. Teztel, 28 Haziran’da gözaltına alındı ve o günden bu yana mahkemeye çıkarılmadı. Avukatları Teztel hakkında hiçbir yazılı suçlama bulunmadığını bildirdiler. Öğrendiğimize göre polis, Teztel’in insan hakları ve işkence konusunda yazılar yazmaktan vazgeçmesi durumunda koşullu olarak serbest bırakılacağını bildirdi.”
“Teztel Dev-Sol örgütü üyeleri arasında bağlantı kurmakla suçlanıyor. Teztel, 1980'den bu yana çeşitli haber ajansları ve gazetelerde yazmıştır. O dönemdeki bütün siyasi davaları izlemiş ve bu konuda uzmanlaşmıştır. Gazetecilik mesleği çerçevesinde, cezaevlerindeki durumlarını öğrenmek için tutuklu ve hükümlülere mektuplar yazmış, ancak hiçbir şekilde yasadışı bir örgütün üyeleri arasında bağlantı görevi yapmamıştır.”
“Deniz Teztel'in tutuklanışı ifade ve kamunun bilgilenme özgürlüğüne doğrudan bir saldırıdır.”
‘Çekersen çek, nasıl olsa yayınlayamayacaksın’
Teztel, Fatih Polat’ın Evrensel gazetesinde hazırladığı 12 Eylül yazı dizisinde de 17 Ocak 1984 tarihinde THKP/C Üçüncü Yol davasının ilk duruşmasında çekilen ve yayın yasağı konulan fotoğrafını anlatmıştı:
“O dönemde gözaltında kalma süreleri çok uzundu. İnsanlar 90 gün gözaltında kalıyordu. Tutuklanmalarının ardından da ancak 2 yıl sonra duruşmaya çıkabiliyorlardı. O fotoğraf da 1984’te çekilmişti. Demek ki dört yıl sonra duruşmaya gidebilmişler. O günlerde yanlış hatırlamıyorsam Metris’te tek tip giydirilmesi gündeme gelmişti ve bazı gruplar tek tipe karşı çıktılar.”
“O zamanlar, ne bu kadar gazete ve televizyon vardı, ne de bu kadar gazeteci vardı. Biz belli bir grup, Cumhuriyet’in, TRT’nin, Tercüman’ın, Hürriyet’in ve arada sırada Anadolu Ajansı’nın muhabirleri olarak 12 Eylül davalarını izlerdik ve 5-6 kişiydik.”
“Onlar (hakimler, savcılar) açısından bu fotoğrafın çekilişini engellemek gibi bir şeye gerek de yoktu. Çünkü ‘Çekersen çek, nasıl olsa yayınlayamayacaksın’ diye düşünüyorlardı.”
Twitter’da başsağlığı mesajları
Gazeteci Deniz Teztel’in ölümünün ardından siyasetçiler ve gazeteciler başsağlığı tweetleri attı. İşte o tweetlerden bazıları:
Gürsel Tekin gurseltekin34: Türk basınının deneyimli isimlerinden Deniz Teztel'e rahmet, ailesi ve basın camiasına sabır diliyorum...
Ahmet Aziz Nesin @Ahmetaz57: Güle güle 12 eylül sıkıyönetim davalarındaki güzel muhabir arkadaşım Deniz Teztel Netekim denilen herifi bize bırakıp gittin ya güzel insan
Türey Köse @koseturey: Deniz Teztel'i kaybetmişiz.12 Eylül dönemi mahkemelerini, cezaevlerini onun kaleminden okuduk.Işıklar içinde yatsın.
Ayça Söylemez @aycasoylemez: Gazeteci Deniz Teztel, 12 Eylül davalarının yakın tanığıydı, hatta bu sebeple tutuklanıp işkence görmüştü.
Hikmet Çetinkaya @hikmetcetinkaya: Deniz Teztel'i yitirdik...Çilli Kız bizim...Acımız sonsuz...
Güray Öz @gurayoztekin: Deniz Teztel'i yitirdik. "Ölüm adın kalleş olsun"
Murat İnceoglu @muratinceoglu: Deniz Teztel nasıl haber yapılacağını öğretenlerden birisin, hakkını helal et
Zafer Arapkirli @ZaferArapkirli: Bir kara dönemin, bir kanlı dönemin onurlu tanıklarından, Gazeteci Deniz Teztel'i yitirdik. Nurlar içinde yat sevgili arkadaşım..
