Milliyet yazarı Güngör Uras, yüzde 25 zam yapılan ekmek fiyatlarındaki artışın yüksek olduğunu söyleyerek, "Fırınlarda 0.94 TL’lik un kullanarak yapılan 1 kiloluk ekmeğe halkımız 5.00 TL ödüyor" dedi.
Ekmek maliyetinde un ve mayadan çok, işçilik faturası, dağıtım gideri, fırın ve bakkal kârlarının ağırlık taşıdığını söyleyen Uras yazısında, “Bunun için işçilik gideri, dağıtım ve bayi kârları düşük fırınların, 250 gramlık ekmeği daha ucuz fiyatla satmaları mümkün olabiliyor” diye yazdı.
Güngör Uras’ın Milliyet’te “Ekmekte fiyat çelişkisi...” başlığıyla yayımlanan (19 Aralık 2016) yazısı şöyle:
İstanbul Fırıncılar Odası 250 gramlık ekmeğin 1.00 TL yerine 1.25 TL’den satılmasına karar verdi. Gerekçe, un ve maya fiyatlarının artması.
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) geçen yılın başında iç piyasaya kaliteli ekmeklik buğdayın tonunu 900 TL dolayında satıyordu. 2016 yılı başında satış fiyatları 930 - 945 TL arasında.
Geçen yıl çuvalını (50 kilogram) un fabrikaları 60 TL’ye satıyordu. Bu yıl 70 TL’ye satıyorlar. Geçen yıl yaş mayanın koli fiyatı 35 TL idi, bu yıl 45 TL oldu.
Buğday fiyatındaki artışın üzerinde un fiyatı artışı var. Un fiyatının üzerinde ekmek fiyatına zam var. Durup dururken ekmek fiyatına yüzde 25 zam yüksek bir zam. Kilosu 4.00 TL’ye satılan ekmek, zamdan sonra kilosu 5.00 TL’den satılacak.
Ucuzu da var
İstanbul’da her gün yaklaşık 14 - 15 milyon adet ekmek satılıyor. İstanbul Fırıncılar Odası ile İstanbul Ticaret Odası’na bağlı özel fırın işletmecileri yanında, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Halk Ekmek Fabrikaları da 1978 yılından bu yana ekmek üretiyor.
Halk Ekmek, talebin yüzde 12’sini karşılıyor. Günde 1 milyon 700 bin tam buğday ve kepekli ekmek satıyor. Halk Ekmek satış noktalarında 300 gram ekmeğin fiyatı 60 kuruş. Fırıncıların kilosunu 5.00 TL’den sattığı ekmek, Halk Ekmek satan 2078 satış noktasında kilosu 2.00 TL’den satılıyor.
50 kilo undan brüt 67 kilo, net 65 kilo ekmek çıkıyor. Çuvalı 60 TL olan unun 1 kilo net ekmekteki maliyet girdisi 0.94 TL.
1.25 TL’den satılacak 250 gram ekmeğin içindeki unun maliyeti 24 kuruş. Ekmeğin satış fiyatına göre unun fiyata katkısı kabaca satış fiyatının yüzde 20’si dolayında.
Fırınlarda 0.94 TL’lik un kullanarak yapılan 1 kiloluk ekmeğe halkımız 5.00 TL ödüyor.
Ancak ekmek fiyatını oluşturan başka kalemler de var. İşçilik faturası yüzde 27, dağıtım gideri yüzde 9, fırın ve bakkal kârı yüzde 21 dolayında.
Ekmek maliyetinde un ve mayadan çok, işçilik faturası, dağıtım gideri, fırın ve bakkal kârları ağırlık taşıyor. Bunun için işçilik gideri, dağıtım ve bayi kârları düşük fırınların, 250 gramlık ekmeği daha ucuz fiyatla satmaları mümkün olabiliyor.
