ABD Başkanı Donald Trump'ın Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıma kararı Filistin topraklarında şiddet olaylarına yol açtı. İşgal altındaki Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde İsrail güvenlik güçleriyle göstericiler arasında çatışma çıktı. En az 100 Filistinli polis kurşunuyla yaralandı. İslami Direniş Hareketi (Hamas) Filistinlileri üçüncü halk ayaklanmasını (intifada) başlatmaya çağırdı.
Hamas lideri İsmail Haniye, "ABD'nin desteklediği Siyonist stratejiye verilecek tek yanıtın intifada olabileceğini" söyledi. Başkan Trump, ABD'nin on yıllardır izlediği Ortadoğu politikasından ayrılarak Kudüs'ü İsrail'in resmi başkenti olarak tanımış ve dışişleri bakanlığına ABD büyükelçiliğinin Tel Aviv'den Kudüs'e nakledilmesi için gerekli hazırlıkların başlatılması direktifini vermişti.
Şiddet olaylarının patlak verebileceği gerekçesiyle Batı Şeria'ya yüzlerce İsrail askeri daha gönderildi. Ramallah, Beytüllahim, Nablus ve El Halil ve Gazze sınırında Trump'ın kararını protesto amacıyla gösteri yapanlara İsrail güvenlik birimleri göz yaşartıcı gazın yanı sıra plastik ve gerçek mermiyle müdahale etti. Genel grev nedeniyle Batı Şeria ve Doğu Kudüs'teki işyerleri ve okullar kapalı kaldı.
İsrail, Gazze'yi vurdu
İsrail ordusu, Haniye'nin açıklamalarından sonra Gazze'den İsrail'e roket saldırısı düzenlendiğini bildirdi.
Olaydan Hamas'ı sorumlu tutan İsrail ordusu, roketlerden birinin İsrail'e düştüğünü, bunun üzerine Gazze'deki "iki terör hedefinin" vurulduğunu duyurdu.
"Öfke günü"nde endişe verici olaylar çıkabilir
Filistin Başkanı Mahmud Abbas aldığı tek taraflı karar yüzünden ABD Başkanı Trump'ı "barış girişimlerini kasıtlı olarak akamete uğratmak istemekle" suçladı. Abbas ve Amman'da görüştüğü Ürdün Kralı 2'nci Abdullah "Kudüs'ün tarihi ve hukuki statüsünde yapılacak her türlü değişikliğin geçersiz olacağını" ve "Trump'ın kararının vahim gelişmelere yol açabileceğini" açıkladılar.
Amman ve Tunus'ta binlerce gösterici Amerikan büyükelçiliğinin önünde Trump'ın kararını protesto etti. Lübnan'daki İran yanlısı Hizbullah milisi halkı kitle gösterilerine katılmaya çağırdı. Hizbullah lideri Hasan Nasrallah televizyondan yaptığı konuşmada, "Amerikan saldırganlığının ve haksız kararın" protesto edilmesi için genç yaşlı bütün Beyrutluların sokağa dökülmelerini istedi.
Türkiye tepkili
Başkan Trump'ın Kudüs'ü İsrail devletinin resmi başkenti olarak tanıma kararına Türkiye de sert tepki gösterdi.
Papa Françesko ile telefonda Kudüs krizini görüşen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bu kararın bölgeyi ateş çemberine atacağını belirtti.
ABD'den Türkiye'deki vatandaşlarına uyarı
Türkiye’deki ABD Diplomatik Misyonu, Türkiye'deki yurttaşlarından Amerikan temsilcilikleri önünde yapılması muhtemel gösterilerden uzak durmalarını istedi.
Açıklamada, olası gösteriler nedeniyle ABD'nin Ankara Büyükelçiliği ile İstanbul ve Adana'daki başkonsolosluklarının Cuma günü boyunca sınırlı faaliyet göstereceği belirtildi.
Karar, Trump'ı tek başına bıraktı
Avrupa Birliği Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini "ABD Başkanı'nın aldığı kararın dünyayı daha karanlık günlere götürebileceğini" belirtirken Almanya Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel ABD'yi "ateşe körükle gitmekle" suçladı. Almanya Başbakanı Angela Merkel "iki devletli çözümü öngören barış görüşmelerine Kudüs'ün statüsünün de dahil edilmesini" istedi ve "Başkan Trump'ın kararını desteklemediklerini" söyledi.
Rusya kararı derin endişeyle karşıladıklarını duyururken, ABD'nin bölgedeki müttefiklerinden Suudi Arabistan Trump'ın kararını "haksız ve sorumsuz" bulduklarını açıkladı. Trump'ın kararını memnuniyetle karşıladıklarını söyleyen İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ise "Trump'ın adının her daim başkentlerinin tarihiyle birlikte anılacağını" belirtti. ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson, Trump'ın "sadece Amerikan halkının arzusunu yerine getirdiğini" söyledi. Birleşmiş milletler Güvenlik Konseyi bugün Kudüs krizini görüşmek üzere olağanüstü toplanacak.
Kudüs'ün nihai statüsü Ortadoğu ihtilafının en önemli anlaşmazlık konuları arasında yer alıyor. Filistinliler İsrail tarafından 1967'de işgal ve 1980 yılında da ilhak edilen Doğu Kudüs'ün müstakbel Filistin devletinin başkenti olmasını talep ediyorlar. Uluslararası camiada, Kudüs'ün geleceğinin İsrail ile Filistinliler arasındaki doğrudan görüşmelerle belirlenmesi prensibi benimsenmişti.
DW/AFP/Reuters,AG/CÖ
© Deutsche Welle Türkçe
