Fehmi Koru*
ABD başkanı Joe Biden 20 yıl boyunca Taliban’ın ülkede hakim hale gelmesini engellemek üzere Afganistan’da bulunan Amerikan askerlerini çekme kararından sonra yaşananları hayretle karşılamış. 300 bin kişilik Afgan ordusunun ortadan kaybolmasını, cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin palas pandıras ülkeden kaçmasını yadırgamış…
Ben de kendisinin bu yöndeki açıklamasını yadırgadım.
NATO operasyonu süsü verilmiş Afganistan müdahalesinin sorumluluğunu taşımış olan her düzeyde Amerikan subayı -komutan- bugün ortaya çıkan tablonun kaçınılmazlığını kendisine münasip bir dille anlatabilirdi.
Destek kesildiğinde ordunun işe yaramayacağı baştan belliydi.
Operasyonun başlarında, 2004 yılında, NATO’nun davetiyle Afganistan’a gittiğimde, oradaki yabancı güçlerin varlığının kalıcıya dönüşmek üzere tasarlandığını fark etmiştim. Görüştüğüm çeşitli milletlerden komutanlar askeri eğitimin zorluğunu dile getirirken, ülkenin sivil altyapısını güçlendirmek için orada bulunan yabancı uzmanlar da uzun vadeli projelerden söz etmekteydi.
Biden’in ‘‘Askerlerimizi çekeceğim’’ açıklaması Taliban’a davet etkisi yaptı.
Boşuna öldüler
Türkiye yalnızca askerlere eğitim vermek ve sivil hayata destek için Afganistan’da bulunduğu ve oradaki askerlerimiz çatışmalara katılmadığı için şanslı sayılabiliriz. Çünkü orada çatışan taraf olan yabancı güçlerin 20 yıl içerisinde verdiği kayıplar hiç de az değil.
Afganistan’da 2.448 Amerikan askeri öldü.
Çeşitli güvenlik şirketlerine mensup Amerikalı paralı askerlerden ölenlerin sayısı daha fazla: 3.846 kişi…
Öteki NATO ülkesi askerlerinden ölenlerin sayısı 1.144…
Yardım personelinden ölenler: 444.
72 gazeteci de Afganistan’da çıkan çatışmalarda hayatını kaybetti.
Esas büyük kayıp Afgan nüfusta. Afgan askeri ve polisinden ölenlerin sayısı: 66 bin…Taliban ve diğer muhalif gruplardan ölenlerin sayısı 51.191… Afgan sivillerden 47.245 kişi de hayatını kaybetti.
Gelmiş geçmiş başkanlar ile devlet politikalarını destekleyen politikacılar 20 yıl boyunca ülke çıkarları için Afganistan’da bulunulduğunu, ABD’yi el-Kaide türü örgütlerin saldırılarından korumak için ölmeyi göze almak gerektiğini ısrarla vurguladıkları için, ailelerinde kayıplar yaşamış olanlar bugünlerde ABD’de isyan halindeler.
Yakınlarının boş yere öldüğü ortaya çıktığı için…
‘Terörü kaynağında tesirsiz hale getirme’ politikası Afganistan’ın Taliban’a terk edilmesiyle birlikte iflas bayrağı çekmiş bulunuyor.
Kayıp sayısı ABD’den az olan İngiltere’de hayatını Afganistan’da kaybetmiş askerlerin ailelerinin sesi daha yüksek çıkıyor.
İngiliz askerlerinden 20 yılda 457 kişi Afganistan’da öldü.
Dünkü İngiliz gazeteleri politikacılara ateş püskürüyordu.
Ne olacağını görmek gerek
Reuters haber ajansı Türkiye’nin Kabil havaalanı konusundaki girişiminden vazgeçtiğini duyurdu. Taliban talep ederse teknik ve güvenlik alanlarında destek sağlayabilirmişiz.
Havalanının kontrolünü üstlenmekten vazgeçilmesi olumlu bir gelişme. Ülkede kurulacak yeni yönetimin alacağı biçim ve uygulayacağı politikalar belli olmadan Afganistan’dan mümkün olduğu kadar uzak durmakta yarar var.
Destek veya yardım amaçlı bir ilgi Taliban yönetiminin tanınması anlamına gelir.
Tanınacak yönetimin izleyeceği politikalar tanıyanları pişman edebilir.
Yabancı güçlerin eğittiği ve sayılarının 300 bine ulaştığı duyurulan her düzeydeki asker ve subaylar büyük çapta silahlarını bırakıp ortalıktan çekilmiş olsalar bile, onlardan bir bölümü kendiliklerinden veya kendilerini eğitenlerin yönlendirmesiyle silahlı bir mücadele de başlatabilir.
Oraya gidenler iki ateş arasında kalabilirler.
Ülkedeki belirsizlikler afyon üzerinden gelir elde etmeye alışmış örgütleri daha rahat hareket etmeye yönlendirebilir. Uyuşturucu trafiği hız kazanabilir ve bu durumdan ülkemiz de olumsuz etkilenebilir.
Her ne amaçla olursa olsun bugünkü belirsizlik ortamında Afganistan’a gönderilecek insanlarımızdan kayıplar verilmesi söz konusu olabilir.
Sözün kısası, Afganistan’dan askerlerini çekenlerin yarattığı boşluğu doldurma hevesinin peşine takılmamak gerekiyor.
Türkiye Afganistan için bir şeyler yapmak istiyorsa onu Türkiye’de yapmalı.
Eğitimse eğitim, ama Türkiye’de…
Teknik ve güvenlik alanlarında da talepler Afganistan’a gitmek gerekmeden karşılanabilir.
Fakat tabii yeni yönetimin desteklenmeyi hak edecek icraatlarda bulunması şartıyla…
Beklemek ve görmek en iyisi… Bugüne kadar bilinen özellikleriyle Taliban yan yana durulacak bir örgüt değil. Onların o özelliklerini taşıyan bir devlet yapısıyla Türkiye’nin işi olamaz.
Biden’in benim yadırgamama sebep olan şaşkınlığını bizler yaşamamalı ve kimseye yaşatmamalıyız.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.
