Hürriyet yazarı Uğur Gürses, dün faiz kararı açıklayan Amerikan Merkez Bankası’nın (FED), faizleri arttırmama nedeni olarak Çin’i işaret etti. Gürses, düşük petrol fiyatlarından kaynaklanan düşük enflasyon rakamlarının da FED kararında etkili olduğunu vurgulayarak, “Ancak asıl nedenin Çin olduğu anlaşılıyor” dedi.
“FED, enflasyonun kısa vadede enerji ve ithalat fiyatlarındaki düşüş nedeniyle geçici olduğunu, 2016 ve 2017'de yüzde 2'ye yaklaşacağını düşünüyor” diyen Uğur Gürses, FED tarafından, faiz ile ilgili olarak “ekonomik büyüme, işsizlik ve enflasyonun” yanı sıra, ilk kez “dışarıdaki gelişmelere” de vurgu yapıldığını söyledi.
Uğur Gürses’in Hürriyet’te “FED'i Çin çarptı” başlığıyla yayımlanan (19 Eylül 2015) yazısının tamamı şöyle:
Amerikan Merkez Bankası (FED) kritik eylül toplantısında da faizleri arttırmadı. FED'in Açık Piyasa Komitesi üyeleri ilk kez 'global gelişmelere' dikkat çekerek faiz artışı için koşulların uygun olmadığını belirtti.
Çin'den gelen olumsuz veriler FED'i engellerken karar sonrası dolar 2.97 liraya geriledi.
Faiz artırma olasılığı yüksek görülen Amerikan Merkez Bankası (FED) dün faizleri artırmadı. FED'in Açık Piyasa Komitesi toplantısı sonrasında yayımlanan açıklamada; işgücü piyasasındaki iyileşmeye eskisine göre daha net işaret edilerek, enflasyonda da komitenin uzun vadeli hedefinin altında seyretmeye devam ettiği vurgulandı. Bunun da enerji fiyatlarındaki düşüşten ve enerji dışı ithalattan kaynaklandığına dikkat çekildi. Ancak asıl nedenin Çin olduğu anlaşılıyor.
Malum, doların güçlenmesi ABD'nin ithalatını ucuzlatıyor. Komitenin açıklamasına yeni eklenen cümlede ise özellikle dışarıdaki gelişmelere işaret ediliyor; ABD dışındaki son finansal ve ekonomik gelişmelerin ekonomik faaliyetleri sınırladığı ve enflasyonu aşağı baskıladığı vurgulanmış. Çok açık; düşük petrol ve Çin'de yuandaki küçük değer kaybı işaret ediliyor. FED faizi ne yapacağına dair metinlerde ise klasik 'ekonomik büyümeye, işsizliğe ve enflasyona' bakacağını söyledikten sonra, ilk kez 'dışarıdaki gelişmelere' bakacağını da ilave etmiş.
FED'in açıklamasının yanında, ayrıca üç ayda bir ilan edilen ABD ekonomisine dair büyüme, enflasyon ve işsizlik tahminleri yayımlandı. Haziran ayına göre dün yayımlanan eylül tahminlerinde 2015 için ekonomik büyümenin daha yükseğe, yüzde 1.8-2.0'den yüzde 2.0-2.3'e çekildiği gözlendi. 2016 ve 2017 tahminleri ise kabaca binde 1'lik düşüşle sırasıyla yüzde 2.2-2.6 ve 2.0-2.4'e indirilmiş. İşsizlik tahmini ise hazirana göre aşağı çekilmiş; 2015 için yüzde 5.0-5.1 tahmin edilirken, 2016 ve 2017 için yüzde 4.7-4.9 verilmiş.
Enflasyon için (kişisel tüketim tabanlı) 2015'in yüzde 0.3-0.5 arası tahmin yapılırken, 2016'da tahminler binde 1 aşağı çekilerek yüzde 1.5-1.8'e indirilirken, 2017 tahmini yüzde 1.8-2.0'de bırakılmış. Bunun anlamı şu; FED enflasyonun kısa vadede enerji ve ithalat fiyatlarındaki düşüş nedeniyle geçici olduğunu, 2016 ve 2017'de yüzde 2'ye yaklaşacağını düşünüyor.
Dün FED Açık Piyasa Komitesi üyelerinin 'faiz artırım için uygun zamanlama' ve 'tahmini FED faiz seviyesi' tabloları da ilan edildi. Buna göre, FED'in 17 üyesinden (7'si oy kullanamıyor) 13'ü 2015'de faizlerin artırılması gerekeceğini düşünüyor. 2015'de faiz artırımı yapıldığında faiz nerede olmalı sorusuna verilen yanıtlarda da; FED üyeleri yüzde -0.125 ile yüzde 0.90 aralığında bir tahmin vermişler. Ortanca değer ise yüzde 0.40 olmuş. Dikkat çeken unsur, aşırı 'güvercin' bir FED üyesinin ilk kez negatif faiz 'önerisi' ya da tahmini yapması oldu. FED'in faiz artırımı kararı alabileceği sadece 2 toplantı kaldı.
EKİM HÂLÂ MASADA
Özeti şu; FED haziranda Yunanistan'ın neden olduğu piyasa dalgalanmasında 'pas' geçmişti, dünkü toplantıda da 'Çin çarpması' sonucu dalgalanan piyasalar nedeniyle 'pas' geçti. Yellen de toplantı sonrası yaptığı basın açıklamasında küresel dalgalanmaya işaret etti. Eğer yeni bir küresel çalkantı olmazsa FED ekim ya da aralıkta faizi artırabilecek.
Toplantı sonrası açıklama yapan FED Başkanı Janet Yellen ekimde faiz artışının hâlâ bir olasılık olduğunu belirtirken "Faiz artışında hala gelecek verilere bağlıyız. Üyelerin görüşü bu yıl sonuna kadar faiz artışı olacağı yönünde. FED faiz artışı için çok uzun süre beklerse ekonomi aşırı ısınabilir. İlk faiz artışından sonra para politikasının duruşu bir süre hayli genişlemeci olmayı sürdürecek" diye konuştu.
