Erol Anar
Kolombiya hükümeti ile gerilla hareketi FARC (Forças Armadas Revolucionárias da Colômbia=Kolombiya Silahlı Devrimci Güçleri) arasında Kasım 2012’de başlayan ve Küba’nın başkenti Havana’da gözlemci devletler eşliğinde yapılan görüşmeler devam ediyor. Görüşmeler, garantör devletler Küba ve Norveç’in gözlemi altında yürütülüyor, ayrıca Venezuela ve Şili devletleri de görüşmelere eşlik ediyorlar. Son görüşme iki gün önce yine Havana’da gerçekleşti.
Son olarak geçen hafta FARC komutanı “Zeplin” kod adlı Jesús Antonio Plata Ríos ve bazı gerillalar, Kolombiya ordusunun yaptığı bir operasyonda öldürülmüştü. Bu olay, Hükümet ile FARC arasında gerilime yol açtı.
FARC, dünyanın en büyük gerilla örgütlerinden birisi. Hükümet, 8 bin kişi olduğunu iddia etse de, bağımsız kaynaklar bu sayının çok fazla olduğunu teyit ediyorlar. Sempatizan ve militanlar dışında yaklaşık 16-18 bin kişilik savaşçı gücüne sahip.
Görüşmeler beş nokta üzerinde yoğunlaştı
Hükümet ve FARC arasındaki görüşmeler beş noktaya yoğunlaşmış durumda: tarımsal reform, (Bu konuda iki taraf görüş birliğine vardı), politik yaşama katılım, uyuşturucu sorunu, silahların bırakılması ve kurbanlara tazminat ödenmesi.
FARC başmüzakerecisi gerilla Iván Márquez, görüşmelerdeki anlamlı ilerlemeleri tanıdığını belirtmekle birlikte, Kolombiya Devlet Başkanı Juan Manuel Santos'u da eleştirdi. Santos, son dönemde verdiği bir demeçte, Kolombiya ordusunun bütün FARC üyelerine yönelik, (Lider Timoleón Jiménez, "Timochenko” da dahil), “etkisiz hale getirme” emrine sahip olduğunu söylemişti. Bu da “ortadan kaldırma” anlamına geliyor.
Gerilla Márquez, Santos’u eleştirerek, "Devlet Başkanı'nın ağzından çıkan bu sözler barış görüşmelerine yarar sağlamıyor. Űzücü bir açıklama." dedi.
Hükümeti görüşmelerde temsil eden başmüzakerecisi Humberto de la Calle ise şunları söyledi:
“FARC ile yapılan görüşmelerde hiçbir zaman bugünkü kadar yol alınmadı. Adım adım barışa bir şans vermeye ve çatışmaları sonlandırmaya çalışıyoruz.”
Kolombiya Devlet Başkanı Santos, eğer ulaşabilse, gözünü kırpmadan ortadan kaldıracağı FARC lideri Jımenez ile, eğer barış olursa görüşebilecegini açıkladı. ABD, FARC lideri Jımenez ’in başına 5 milyon dolar ödül koymuştu.
Şimdi ne olacak?
Son görüşmelerde ise özellikle gerilların politik yaşama katılması konusu üzerinde yoğunlaşıldı.
Kolombiya, Latin Amerika’da “ABD’nin Güney Amerika’daki İsrail’i” olarak niteleniyor. Deyim yerindeyse bu ülke, ABD’nin Güney Amerika’ya açılan arka bahçesi.
Kolombiya hükümeti, 1982 yılından bu yana, yani yaklaşık otuz yıldır ülkedeki silahlı grup ve örgütlerle görüşmelerde bulundu.
Kolombiya Devlet Başkanı’nın da ifade ettiği gibi, askerler eğer olanak bulurlarsa FARC’ın lider kadrosunu öldürmekten çekinmiyorlar. Barış sürecine rağmen hükümet, operasyonlara devam ediyor.
Buna rağmen iki taraf da görüşmelere devam etmeyi yeğliyor. FARC, hükümeti eleştirse de, barış görüşmelerini kesmeyi düşünmüyor. Hükümet cephesinde ise, “Hem operasyon yaparım, hem de görüşmeyi sürdürürüm.” anlayışı egemen. Ȍzellikle CIA ve gerektiğinde ülkedeki üslerde bulunan ABD askeri destekli olan Kolombiya hükümeti, aynen ABD gibi, lider kadrolara yönelik suikastlar ve operasyonlar planlıyor. Yıllardır, FARC’ın lider kadrosundan birçok komutan bu şekilde öldürüldü.
Jımenez geçen hafta, FARC’ın resmi internet websitesinde yayınlanan mektubunda hükümeti, barış görüşmelerini bir bataklığa saplamaktan kaçınmaya çağırdı. Bu da FARC’ın görüşmelerden sonuç alınacağından kuşku duyduğunu ortaya koyuyor.
Kolombiya Devlet Başkanı Santos ise, geçen hafta yaptığı açıklamada, “Görüşmelerden sonuç almazsak, masadan çekiliriz.” diyerek bir anlamda FARC’a gözdağı verdi.
Görüşmelerde kalıcı bir barış sağlanabilir mi?
Görüşmelerde kalıcı bir barış sağlanabilir mi? Eğer optimist açıdan bakılırsa bu şans var. Fakat pesimist bir bakışla olay değerlendirilirse, on yıllardır sürdürülen ve sonu başarısız biten görüşmeler gibi barışı sağlayamadan sekteye uğrayabilir. Şimdilik taraflar temkinli.
Bu tip suikastler ve olaylara karşın diyebiliriz ki, Kolombiya’daki barış görüşmeleri devam ediyor ve taraflar arasında bazı uzlaşmalara da varıldı. Bana göre, Kolombiya’da barış şansı var; bu da FARC’dan çok Kolombiya hükümetinin taahhütlerini yerine getirmesinden geçiyor.
