Şu ana kadar, 3.245 eve ceza kesildi. Bu tempo devam ederse, ceza yağmuru hızlanacak. Bazıları, cezaları ödemek için evini satmak zorunda kalacak. Denetimler şu anda İstanbul, Ankara ve İzmir’de, özellikle gelir düzeyi iyi olan kişilerin yaşadığı semtlerde yapılıyor.
Şükrü Kızılot’un Hürriyet’te yer alan haberine göre, İstanbul’da; Kadıköy, Sarıyer ve Beşiktaş ağırlıklı 1.840, Ankara’da Çankaya, Gaziosmanpaşa ve Kavaklıdere ağırlıklı 720 eve, İzmir’de ise, 643 eve “idari para cezası” kesildi. Denetimlerin diğer illerde de yapılması söz konusu.
İhbarlar yağıyor
Evlerde; temizlik, ütü, yemek, çocuk bakımı veya yaşlı bakımı gibi işlerde, sigortasız çalışan yüzbinlerce kadın var.
Bunlardan bazıları, Sosyal Güvenlik Kurumu’na “ihbar dilekçesi” verip, “Şu kadar yıldır sigortasız çalıştırılıyorum” diye ihbarda bulunuyorlar.
İhbarların bir kısmı da komşulardan. “Şu adreste, sigortasız olarak yıllardır temizlikçi kadın çalıştırıyorlar” diye, ihbarda bulunuyorlar.
İhbarlar, her geçen gün daha da artıyor. Evde çalışan kadınların, “yerli-yabancı ayırımı yapılmaksızın” Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirilip, her ay sigorta priminin yatırılması gerekiyor. Ancak bunların çoğu, SGK’ya bildirilmiyor. Daha açık bir anlatımla “Kaçak” çalıştırılıyor.
SGK’ya göre; “haftada bir gün temizliğe gelen” kadınların dahi SGK’ya bildirilmesi ve prim ödenmesi gerekiyor. Buna göre örneğin, haftada bir gün temizliğe gelen ve “sigortasız” çalıştırılan kadın nedeniyle, 2014 yılının tamamı için 29 bin TL idari para cezası, 5 bin lira civarında da sigorta primi ve faiz istenmesi söz konusu. Kadının “5 yıldır sigortası çalıştırıldığının tespiti durumunda” kesilecek ceza ve prim tutarı, 150 bin lirayı bulabilir.
Cezası ağır
Evde çalışan kadınların SGK’ya bildirilmemesi durumunda;
1. İşe başlama bildirimi yani “sigorta girişi” yapılmamasından (bir defalık), dolayı iki asgari ücret yani “2.142 TL idari para cezası” kesilecek.
2. İşyeri SGK›ya bildirilmediği için bir asgari ücret yani 1.071 TL idari para cezası kesilecek.
3. Aylık prim ve hizmet belgesi verilmediği için sigorta primi (işçi ve işveren hissesi ve gecikme cezası),işçinin ücreti üzerinden, hesaplanacak.
4. Aylık sigorta prim bildirgesinin verilmemesinden dolayı, her ay için iki asgari ücret, yani “2.142 TL idari para cezası” kesilecek.
Bu da geriye dönük aylar ve yıllar için hesaplandığında, neredeyse “ev parası kadar” ceza gelecek. Örneğin beş yıl yani 60 ay için aylık bildirge verilmesi nedeniyle hesaplanan idari para cezası, 100 bin lirayı aşabiliyor. Her ay itibariyle sigorta primi işçi ve işveren hissesi tutarı ile gecikme faizi de eklenince, tutar daha da büyüyor.
Çözüm ‘torba’da
Bu olayla ilgili formaliteler, sade vatandaşın yapabileceği basitlikte değil.
Şu anda TBMM’de olan Torba Yasa’ya, bu konuda bir madde eklenerek, aşağıdaki iki çözüm yolundan biri getirilebilir.
1.Fransa’da olduğu gibi, bir “istihdam çeki” hazırlanır. Banka, çekte yazılı olan tutarın, belli bir kısmını temizlikçi kadına öder Kalanını da onun adına prim olarak, Sosyal Güvenlik Kurumu’na yatırır.
2.Temizlikçi kadına, çalıştığı her gün için bir pul verilir. Kadın da bu pulları her ay SGK’ya vererek, sigortalı hizmetini bildirmiş olur. Yangın büyümeden, ev hizmetlerinde çalışan kadınların sigortalılığına “pratik bir çözüm” getirilmesi gerekiyor.
