TBMM Başkanı Cemil Çiçek’in başvurusu üzerine Ankara 7. Sulh Ceza Hakimliği, eski bakanların ifade vermesinden bir gün önce 4 eski bakanın rüşvet aldığı iddiasıyla kurulan TBMM Soruşturma Komisyonu’yla ilgili haberlere komisyonun süresinin bittiği 27 Aralık tarihine kadar “yayın yasağı” getirdi. Karar, eski bakanların “kişilik haklarının zedelenmesinin önlenmesi, şöhret ve diğer haklarının korunmasının sağlanması” gerekçesine dayandırıldı. Geçmiş dönemlerde kurulan soruşturma komisyonlarıyla ilgili de çok sayıda haber yupyapılmış, ancak yayın yasağı getirilmedi. TBMM’nin, yayın yasağı konulan Uludere, Afyon ve Soma kazasıyla ilgili çalışmaları da haberleştirildi.
Emine Kaplan'ın Cumhuriyet'teki haberine göre, TBMM tarihinde ilk kez TBMM Soruşturma Komisyonu’nun çalışmalarıyla ilgili yayın yasağı kararı alındı. Eski bakanlar Zafer Çağlayan, Muammer Güler, Egemen Bağış ve Erdoğan Bayraktar hakkında rüşvet aldıkları iddiasıyla kurulan Soruşturma Komisyonu’na ilişkin haberlerle ilgili olarak TBMM Başkanı Cemil Çiçek, 21 Kasım 2004 tarihinde Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na bir yazı gönderdi. Yazıda, komisyon tarafından gizli olarak yürütülen soruşturmayla ilgili basın ve yayın organlarınca anayasanın 38, TBMM İçtüzüğü’nün 110, Ceza Muhakemesi Yasası’nın 157. maddelerinde düzenlenen “soruşturmanın gizliliğini ihlal edici ve masumiyet karinesini zedeler şekilde yayınlar yapıldığı” belirtilerek, soruşturmanın sağlıklı yürütülmesini takiben, soruşturmanın bitim tarihi olan 27 Aralık 2014’e kadar yayın yasağı kararı alınması istendi.
Basın Suçları Soruşturma Bürosunda görevli Cumhuriyet Savcısı Kürşat Kayral, bunun üzerine nöbetçi sulh ceza hakimliğinden, soruşturma bitim tarihi olan 27 Aralık 2014 mesai sonuna kadar, söz konusu haberlere yayın yasağı getirmesini talep etti. Ankara 7. Sulh Ceza Hakimi Yavuz Kökten’in, talebin kabulüne ilişkin kararında, şöyle denildi:
“Eski Bakanlar Mehmet Zafer Çağlayan, Muammer Güler, Egemen Bağış ve Erdoğan Bayraktar’ın kişilik haklarının zedelenmesinin önlenmesi, şöhret ve diğer haklarının korunmasının sağlanması bakımından, TBMM Soruşturma Komisyonu’nun istemiş ve getirtmiş olduğu bilgi ve belge içerikleri ile komisyonun tanık, bilgi sahibi, bilirkişi sıfatıyla veya diğer ilgililer olarak beyanlarına başvurduğu kişilerin komisyona vermiş oldukları beyanlarına yönelik olarak 5187 Sayılı Basın Kanunu’nun 3/2. maddesi gereğince, soruşturma bitim tarihi olan 27 Aralık 2014 günü mesai sonu bitimine kadar tüm yazılı, görsel ve internet ortamında yapılan yayınlar hakkında yayın yasağı konulmasına karar verildi.”
Bakanlar bugün ifade veriyor
Yayın yasağı kararının, eski bakanların ifade vermesinden bir gün önce alınması dikkat çekti. Komisyona bugün eski Çevre ve Şehircilik Bakanı Bayraktar, yarın da eski AB Bakanı Bağış ifade verecek. Eski Ekonomi Bakanı Çağlayan ile eski İçişleri Bakanı Güler ise gelecek hafta komisyon tarafından dinlenecek.
TBMM’ye yasak bir ilk
Geçmiş yasama dönemlerinde de eski başbakan ve bakanlar hakkında soruşturma komisyonları kuruldu. Komisyonların çalışmaları, komisyona gelen kişilerin ifadeleri ve komisyona gelen bilgi ve belgelerle ilgili haber yapılmasına karşın TBMM Başkanları yayın yasağı gibi bir girişimde bulunmadı ve yasak kararı alınmadı. TBMM, yayın yasağı kararı verilen Uludere, Afyon ve Soma kazalarıyla ilgili inceleme ve araştırma yaptı, ancak bu çalışmalarla ilgili yapılan haberlere de yayın yasağı getirilmedi.
Kimler soruşturuldu?
Son yıllarda çok sayıda soruşturma komisyonu kuruldu. AKP hükümetleri döneminde kurulan soruşturma komisyonları şöyle:
Türkiye Halk Bankası’nı zarara uğrattıkları gerekçesiyle haklarında komisyon kurulan eski Başbakan Yardımcısı Hüsamettin Özkan ve eski Devlet Bakanı Recep Önal, 15 Haziran 2004 tarihinde Yüce Divan’a sevk edildi.
Enerji ve doğalgaz anlaşmalarında Türkiye aleyhine uygulamaların yapılmasına yol açtığı, devlet alım satımına fesat karıştırdığı gerekçesiyle eski Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Cumhur Ersümer hakkında komisyon kuruldu. TBMM Genel Kurulu’nda 13 Temmuz 2004 tarihinde yapılan oylamada Ersümer, Yüce Divan’a gönderildi.
Eski Başbakan Mesut Yılmaz ve eski Devlet Bakanı Güneş Taner hakkında Türkbank ihalesine fesat karıştırdığı gerekçesiyle komisyon kuruldu. Yılmaz ve Taner, 13 Temmuz 2004’te Yüce Divan’a sevk edildi.
Eski Bayındırlık ve İskân Bakanı Koray Aydın hakkında ihalelerde usulsüzlük yaptığı, görevini kötüye kullandığı ve malvarlığında haksız artış olduğu gerekçesiyle komisyon kuruldu. Aydın, 9 Kasım 2004’te Yüce Divan’a gönderildi.
Eski Bayındırlık ve İskân Bakanı Yaşar Topçu hakkında Karadeniz Sahil Yolu ihalesinde önceden anlaştıkları bilinmesine rağmen fiyatları ayarlayarak ve rekabete meydan vermeyerek devleti büyük ölçüde zarara uğrattığı gerekçesiyle komisyon kuruldu. Topçu, 10 Kasım 2004’te Yüce Divan’a sevk edildi.
AKP hükümetleri öncesinde kurulan eski Milli Eğitim Bakanı Metin Bostancıoğlu hakkında keyfi eğitim politikaları; eski Bayındırlık ve İskan Bakanı Yaşar Topçu hakkında Karadeniz Sahil Yolu ihalesinde devleti zarara uğrattığı; eski Başbakan Mesut Yılmaz hakkında mevzuata aykırı şekilde İstanbul’da yeni turizm merkezleri ilan ettiği; eski Başbakan Yılmaz ve eski Sanayi ve Ticaret Bakanı Yalım Erez hakkında İzmit’te SEKA’ya ait bir araziyi Ford Otomotiv Sanayi A.Ş’ye bedelsiz vererek görevi kötüye kullandığı; eski Devlet Bakanı Burhan Kara hakkında Denizcilik Müsteşarlığı’na ait bazı ihaleler ve personel alımında görevini kötüye kullandığı; eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Necati Çelik hakkında SSK Genel Müdürlüğü’nün personel sınavında usulsüzlük yaptığı; eski Başbakan Yılmaz ve eski Devlet Bakanı Işın Çelebi hakkında POAŞ’ın özelleştirilmesinde ihaleye fesat karıştırdıkları; eski Başbakan Yılmaz hakkında İzmit Körfez Geçiş Projesi ihalesinde devleti zarara uğrattığı; eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mustafa Kul hakkında SSK Genel Müdürlüğü’nce özürlülerin memurluğa alınması için açılan sınavda mevzuata aykırı davranma; eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar hakkında suç işlemek amacıyla teşekkül oluşturduğu; eski Bayındırlık ve İskan Bakanı hakkında İzmit Körfez Geçiş Projesi ihalesinde devleti zarara uğrattığı; eski Başbakan Mesut Yılmaz ve eski Devlet Bakanı Eyüp Aşık hakkında yasadışı örgütlerle birlikte hareket ettikleri; eski Başbakan Yılmaz ve eski Ulaştırma Bakanı Necdet Menzir hakkında Telsim ve Türkcell firmalarıyla imzalanan sözleşmelerde görevlerini kötüye kullandıkları; eski Başbakan Yılmaz ve eski Devlet Bakanı Güneş Taner hakkında Türk Ticaret Bankası’nın satışında yolsuzluk yaptıkları; eski Başbakan Yılmaz hakkında İstanbul-Kurtköy Havaalanı ihalesinde görevini kötüye kullandığı; eski Başbakan Tansu Çiller ve eski Maliye Bakanı İsmet Atilla hakkında Başbakanlık örtülü ödeneğini mevzuata aykırı şekilde harcayarak Hazine’yi zarara uğrattıkları suçlamalarıyla kurulan soruşturma komisyonlarında Yüce Divan’a sevke gerek olmadığına karar verildi.
‘Örtmek için olağanüstü eylem planı’
TBMM Soruşturma Komisyonu’nun CHP’li üyesi Erdal Aksünger, Türkiye’nin son dönemlerde toplumun bilgi sahibi olması gereken konularda yayın yasağı getirildiğine dikkat çekerek, “Uludere, Soma, Afyon kazaları. Şimdi de soruşturma komisyonu. Tüm zafiyetlerin ortaya çıkması ihtimali olan konularda antidemokratik yasaklar getiriliyor. Bugün Türkiye’nin gördüğü belki de dünyada ender kararlardan biri” dedi. Aksünger, komisyonun zaten doğru dürüst bile toplanmadığını vurgulayarak, yayın yasağı kararını “Olanların da üstünü kapatmak için olağanüstü bir eylem planı” diye nitelendirdi.
