Ergenliğe uzun giren çocuk uzun boylu oluyor

Prof. Dr. Nurçin Saka: “Ailelerin çoğu ergenliği âdet kanaması olarak algılıyor. Oysa ki, âdetlerin başlaması nadir durumlar dışında ergenliğin ileri dönemidir” 

Erken ergenliğe girenler kısa kalıyor

Ergenliğin sırrı çözülüyor

Hâlâ size bağımlı küçük bir çocuk o, hâlâ bebeğiyle oynuyor. 7 yaşında, ancak yaşıtlarından farklı olarak göğüsleri büyümeye başlamış bile... Böyle bir durum karşısında paniğe kapılan ailelerin kafasında şu sorular beliriyor: “Acaba kızım âdet mi görecek? Erken ergenlik mi yaşıyor? Büyümesi erken mi duracak?”

İstanbul Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Büyüme-Gelişme ve Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurçin Saka, Milliyet gazetesinde yayımlanan haberde ergenlik dönemiyle ilgili bilgi veriyor:

- Ergenliği nasıl tanımlıyorsunuz?

- Ergenlik, çocukluktan yetişkinliğe geçiş dönemidir. Ortalama başlama yaşı kızlarda 10, erkeklerde ise 11.5 yaştır. Ergenliğin kızlarda 8 yaşından, erkeklerde 9- 9.5 yaşından önce başlaması erken ergenlik olarak tanımlanır.

- Kız çocuklarında âdet kanaması ergenliğin belirtisi midir?

- Ailelerin birçoğu ergenliği âdet kanaması olarak algılıyor. Oysa ki âdetlerin başlaması, nadir durumlar dışında, ergenliğin ileri dönemidir. Aileler birçok kez çocuğu âdet gördükten sonra şu soruyu sormaktadır. “Çocuğum daha ne kadar uzayacak?” Ancak bu konuda geç kalınmıştır, zira çocuk en hızlı büyümesini yapmıştır zaten. Yani bir çocuk ergenliğe ne kadar uzun boylu girerse o kadar uzun boylu olacaktır. İlk âdet kanaması ergenlik belirtilerinin başlamasından yaklaşık 2 -2.5 yıl sonra ortaya çıkar.

- Ergenlik yaşının düşmesinin sebepleri neler peki?

- Ailelerin eğitim düzeyinin artmasıyla birlikte genel sağlık koşullarının, beslenmenin daha iyiye gitmesinin bir sonucu olarak çocuklar daha iyi bir gelişme gösteriyorlar.

- Ergenlik yaşının erkene kaymasında besinlerle alınan hormonlar etkili mi?

- Çevresel etkiler ergenliğin erkene kaymasında önemli rol oynuyor. Örneğin, endokrin bozucular olarak tanımlanan kimyasal maddelerin insan sağlığı üzerinde etkili olduğu belirtiliyor. Nitekim bu kimyasalların endokrin sisteme etkisiyle erkeklerde inmemiş testis oranında artış, sperm sayısında azalma, testis kanserinde artış olduğu belirtilmektedir. Endokrin bozucuların bir diğer etkisi kızlarda erken ergenlik gelişimidir. Örneğin DDT gibi bir kısım tarım ilaçları, daha iyi bir ürün elde etmek için kümes hayvanları ve büyükbaş hayvanlara verilen östrojenler nedeniyle hormonlarla bulaşmış ürünlerin tüketilmesi başlıca nedenlerdir. Fazla miktarda alınan bitkisel östrojenler (soya sütünde bulunan fitoestrojenler gibi) veya çocuğa uygulanan hormon içeren kozmetiklerin bu tarz etkileri olabilir.

Doğru beslenme ve kararında spor

- Erken ergenliğin tedavisi var mı?

- Bu durum seyrek dahi olsa kız veya erkekte merkezi sinir sistemi, böbrek üstü bezleri, kızlarda overler, erkekte testisler gibi herhangi bir organdaki soruna bağlı olabilir. Tedavi öncesi çocuğun boyu, ağırlığı, kemik yaşı, anne-babaya göre hesaplanan hedef boyu, kemik yaşından hesaplanan öngörülen erişkin boyu değerlendirilmeli, serum hormon düzeyleri ve görüntüleme yöntemleriyle tanıya gidilmelidir.

Altta yatan neden saptandıktan sonra bir pediatrik endokrinolog tarafından çocuğun erişkin dönemde erişeceği boy ve ruhsal durumu göz önüne alınarak nedene yönelik tedavi yapılmalıdır. Ancak sağlıklı yaşam için çocuklar her koşulda doğru beslenmeye yönlendirilmeli ve kararında spor konusunda teşvik edilmelidir.