İdam cezası tartışmalarıyla ilgili konuşan Başbakan Tayyip Erdoğan, "Terör kapsamında idamı tartışmak elbette mümkün olabilir" dedi. Erdoğan, başkanlık sistemi konusunda ise "Ben illa Amerikan sistemi olsun demiyorum öyle çalışalım ki Türk sistemi olsun" diye konuştu.
Endonezya ve Brunei ziyaretlerinin ardından Türkiye’ye dönen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Milliyet Gazetesi Ankara Temsilcisi Fikret Bila'nın yazısı şöyle:
İdam tartışmasını yeniden açtınız. AB ile ilişkileri nasıl etkiler?
İdam toplumda tartışmalı bir konu. Bu cezayı uygulamayan ülkeler de uygulayan ülkeler de var. Uluslararası camia AB’den ibaret değil. Mesela ABD, Çin, Rusya ve Japonya’da idam var. Ancak Norveç’te 71 kişiyi öldürmüş bir insanın sadece 21 yıl hapisle cezalandırılmasını anlamak kolay değil. Olaya bir de öldürülenlerin açısından bakmak lazım. Siyasi suçlarla ilgili olarak değil ama terör ve ölüme sebebiyet verme kapsamında idamı tartışmak elbette mümkün olabilir.
Rusya mutlaka olmalı
Suriye muhaliflerinin DOHA toplantısından sonra neler olabilir?
Suriye Ulusal Konseyi’nin başına bir Hıristiyan getirdiler. Bu manidardır. Müslüman Kardeşler’in de bir açıklaması oldu. Buna karşı değiller. Suriye’de ben üç ayaklı hatta beş ayaklı çözümler önerdim. Türkiye, Suudi Arabistan ve Mısır gibi... Katar da çok aktif bir ülke. Mutlaka Rusya işin içinde olmalı.
Obama ile Suriye konusunda ne konuştunuz?
Arkadaşlarımız kendi arasında görüşecekler. Daha sonra biz Başkan Obama ile belki telefonla, belki yüz yüze görüşeceğiz.
Anayasa Uzlaşma Komisyonu’na verilen AK Parti teklifinde ABD sistemi başkanlık öngörülüyor?..
Ben illa ABD sistemi olsun demiyorum. Öyle çalışalım ki Türk sistemi olsun. Çok farklı sistemlerin bize faydalı yanlarını alalım, kültürel ve toplumsal yapı farklılığı nedeniyle uygulayamayacağımız yanlarını ayıklayalım. Katılımcı karar alma sistemi oluşturalım, tartışalım. En ideali için karar verelim. Ama muhalefet tartışılsın bile istemiyor. Bu konuda bizim AK Parti olarak çalışmalarımızı kitap olarak yayımlayacağız.
Eğer başkanlık sistemi Anayasa’ya girmezse bu sizin ileriki adımlarınızı etkiler mi?
Yok. Hayır.
Ama güçlü Başbakanlık yaptınız. Başkanlık sistemine geçilmemesi sizi etkilemez mi?
Şahsım için Anayasa mantığı yanlıştır. Kolay değil, 10 yıllık tecrübemiz var, farklı cumhurbaşkanlarıyla çalıştık. Anayasa Mahkemesi’ne ait olan yerindelik hakkını kullanan cumhurbaşkanı yürütmeye vakit kaybettirir, işini zorlaştırır. Bugün biz Cumhurbaşkanımızla uyum içindeyiz. Ama yarın aynı sıkıntı olmayacağı nereden belli. Başkanlık sisteminin avantajı koalisyon tehdidini ortadan kaldırmasıdır.
CHP’nin önerisi
CHP cumhurbaşkanının Meclis’te seçilmesini öneriyor. Nasıl yorumluyorsunuz?
Bu referandumla kesinleşmiş karardır. Millet bu benim hakkımdır diyor. CHP Meclis’te seçilmesini engellemedi mi? CHP akşam başka, sabah başka.
Meclis Darbe Komisyonu’na sizin de davetiniz gündeme geldi. Gidecek misiniz?
Ben avukatımla konuşun dedim. 28 Şubat sürecinde avukatım Hayati Yazıcı’ydı. Hayati Bey’i komisyonda dinlediler. Ancak kendisiyle konuşamadım. İhtiyaç olursa değerlendiririz.
Gezinizin uzaması nedeniyle 10 Kasım’a gitmemeniz tartışmaya neden oldu?
Anayasal suç mu? Yasal suç mu? Peki ana muhalefet, muhalefet 29 Ekim törenlerine neden katılmadı. 29 Ekim resmi törendir. Katılım teamül ötesi gerekliliktir. Ama ben geçen 10 senede çoğu kez muhalefeti orada görmedim.
Yeni bir Oslo süreci gibi gelişme var mı?
Biz sürekli milli birlik, beraberlik ve kardeşlik projesi diyoruz. Bunu işliyoruz. Arkadaş ne hakkın var da alamadın. Bakan mı olamadın? Parlamento’ya mı giremedin? Sosyo ekonomik olarak bölgeye yapılan yatırım 79 yıllık cumhuriyet döneminden fazla. Ama bölücü terör örgütü, onun uzantısı olan parti bölgeye yatırım istemiyor. Kendi dillerinde yayın imkanı yoktu, şu anda birçok etnik gruptan fazla haklara sahipler. Zaten bölücü örgütün başı dağa güvenmiyor.
İstekleri karşılandı
Görüşmeleri siyasetçi değil MİT yapıyor?
Siyasetçi adayla görüşemez. Tarihi hata olur. Teröristle kucaklaşanla da görüşemez.
BDP’de teröristle kucaklaşmayanlarla görüşülür mü diyorsunuz?
Evet. Nitekim Adalet Bakanım Selahattin Demirtaş’la, Sırrı Süreyya Önder’le görüştü.
Açlık grevleri nasıl bitecek?
İsteklerin büyük bölümü karşılandı. Cezaevleriyle ilgili yaptığımız iyileştirmeler var. Mesela belli şartlar dahilinde mahkumların eşleriyle bir araya gelmesini mümkün kılmayı hedefliyoruz.
Demokrasiyi benimsedik
Burunei ziyareti son anda eklendi. Sultan’la görüşmeniz nasıl geçti?
Sultan Hasan El-Bolkiah’la Türkiye’ye gelişinde bazı adımlar atılmıştı. Vizelerin kaldırılması gibi. Şimdi karşılıklı büyükelçilikler açılmasını konuştuk. Türkiye’den savunma sanayiyle ilgili destek alabileceklerini söyledim. 2035 vizyonları var. Ülkeyi yeniden inşa etmeyi planlıyorlar. Müteahhitlerimiz altyapı ve üstyapı işleri alabilirler. Faizsiz bankacılık, helal gıda ve öğrenci değişimini de konuştuk.
Bali Demokrasi Forumu’na katıldınız. İslam Dünyası ve Ortadoğu’nun demokrasiyle ilişkisi değişiyor mu? Özellikle Arap Baharı’ndan sonra gözlemleriniz nedir?
Tunus şu anda iyiye gidiyor. Mısır hala sorunları aşmaya çalışıyor. Başardığında hızla gelişecektir. Bu ülkelerin ekonomik açıdan da sıçrama yapmaya ihtiyacı var. Bazı imkanlar sunduk. Tunus parlamaya başladı. Mısır için 2 milyar dolarlık vaadimiz var. Libya’nın parasal değil yapılanma konusunda sorunları var. Tunus, Mısır ve Libya değişimi başarırsa Arap Baharı daha da yayılacaktır.
Neo-Osmanlı eleştirileri var. Ne diyorsunuz?
Bir defa böyle bir anlayış içinde değiliz. Dünyanın her yerinde sistemler kendini güncelliyor. Biz de demokrasiyi benimsedik.
Demokrasiyi tabanda en geniş anlamda istişare mekanizması olarak görüyorum. Türkiye’nin eksikleri olabilir. Zamanla giderilirse asıl arzulanan noktaya ulaşmak mümkün olur.
