Öte yandan Erdoğan’ın bu vaadi yeni değil: 2018’de Türk lirasının değer kaybının hızlanmasından sonra ilan edilen Türkiye Ekonomi Modeli’nde de cari açığın azaltılması vardı. Fakat bu tarihten sonra cari açık arttı, bu yıl ise rekor kırdı.
Yüzde 40’larda olan enflasyonun ise tek haneye indirilmesi hedefleniyor.
Yeni dönemde asgari ücretteki artışın enflasyonun üzerinde olması, çalışanların refah payı alması ve bu yıl da Temmuz ayında bir asgari ücret artışı yapılması vaatler arasında.
Erdoğan’ın bir diğer vaadi ise 2028’e kadar yıllık ortalama yüzde 5,5 büyümeyle 2028 sonunda gayrisafi yurtiçi hasılayı (GSYH) 1,5 trilyon dolara, kişi başı GSYH’yi de 16 bin dolara ulaştırmak.
2022 sonunda kişi başı GSYH 10 bin 655 dolardı. Bunun gerçekleşmesi için beş yılda yüzde 50’nin üzerinde bir artış gerekiyor.
Erdoğan, işsizlik oranını da yüzde 7’nin altına indireceğini, toplam istihdamı 36 milyona çıkaracağını söyledi.
Mart 2023 itibarıyla istihdam 31,4 milyon, işsizlik ise yüzde 10 seviyesinde.
Kadınların işgücüne katılım oranı olan yüzde 35,7 ve istihdam oranı olan yüzde 30,7’nin de beşer puan artırılması hedefleniyor.
Ekonominin bir diğer önemli göstergesi olan ihracatın 254 milyar dolardan en az 400 milyar dolara çıkarılması hedefleniyor.
2022’de 51 milyon olan turist sayısının 2028’de 90 milyona çıkarılması da vaatler arasında.
Erdoğan’ın bir diğer ekonomi vaadi ise Avrupa Birliği ile siyasi anlaşmazlıklar nedeniyle rafa kaldırılmış olan Gümrük Birliği güncellemesinin gerçekleşmesi.
Memur, işçi ve emekli maaşlarına hem bu yıl hem de önümüzdeki yıl enflasyonun üzerinde en az büyüme oranında refah payı artışı vaadi de bulunuyor.
Deprem bölgesi başta olmak üzere 10 bin yeni akıllı ve yeşil imalathanenin yapılması da vaatler arasında.
Adalet
Erdoğan’ın seçim beyannamesinde “geniş katılımlı, çoğulcu, özgürlükçü” yeni bir anayasa da yer alıyor.
Anayasa’nın yanı sıra Siyasi Partiler Kanunu, Seçim Kanunu ve Meclis İç Tüzüğü’nde de, “Yasama Reformu” vaadi bulunuyor.
Parti kapatmaları zorlaştıracağını söyleyen Erdoğan, hem dava açılmasını hem de dava sonucu kapatma kararı alınsa bile bulun uygulanmasını TBMM iznine bağlayacağını belirtiyor.
Erdoğan kişi özgürlüklerini önceleyeceğini, tutuklama ve gözaltı gibi uygulamaları Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatlarına uygun hale getireceğini söylüyor.
Öte yandan son yıllarda AİHM’nin verdiği Selahattin Demirtaş ve Osman Kavala gibi davalardaki kararlar Türkiye’de uygulanmamıştı.
Dış politika
Erdoğan dış politikada Suriye ile normalleşme sürecine devam edeceğini söylüyor.
Avrupa Birliği’ne tam üye olmak için adımlar atacağını da ekliyor. Ancak Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) ile üyelik süreci dondurulmuş durumda. Bunun gerçekleşmesi için AB’nin bu dondurulmuş başlıkları yeniden canlandırma kararı alması gerekiyor.
Göç
Erdoğan, Türkiye’deki sığınmacıların, “gönüllü, güvenli ve onurlu geri dönüşünü” artırma sözü verdi.
Bunun yanı sıra düzensiz göçün sıfıra indirilmesi de hedefler arasında. Erdoğan bunun için “göçü kaynağında engelleme” politikası izleneceğini söylüyor.
Aile, kadın hakları, LGBT+
Erdoğan’ın seçim beyannamesinde, “kadın ve erkeğin evlilik bağıyla kurulan aileyi korumak” için bir anayasa değişikliği yapacaklarını söylüyor.
Cumhur İttifakı’nın Meclis'teki anayasa değişikliği yapacak bir çoğunluğu olmadığı için, bu hedefte diğer partilerin de desteğini alması gerekiyor.
Seçim beyannamesindeki, “Başta çocuklar olmak üzere ailelerimizi tehdit eden her türlü zararlı eğilimlerden koruyacak tedbirleri alacağız” ifadeleri ise, Erdoğan’ın özellikle seçim döneminde mitinglerinde sıklıkla tekrarladığı LGBT+ karşıtı söylemin bir yansıması.
Erdoğan seçimin ardından yaptığı ilk konuşmada da, seçim öncesi konuşmalarında yaptığı gibi muhalefetin “LGBT’ci” olduğunu söyledi.
AKP’nin Cumhur İttifakı’na davet ettiği Yeniden Refah Partisi’nin talepleri arasında da Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un “aile bütünlüğünü bozucu hükümlerinin ayıklanması”, “sapkınlıkların önlenmesi”, “toplumsal cinsiyet eşitliğine ilişkin düzenlemelerden vazgeçilmesi” ve “zinanın suç sayılması” gibi talepler yer alıyordu.
Erdoğan’ın bir diğer vaadi de hanelerin belirli bir gelir düzeyini garanti altına alan Gelir Tamamlayıcı Aile Destek Sistemi’ni hayata geçirerek Aile Bazlı Vatandaşlık Maaşı uygulamasını başlatmak.
Gençler
Erdoğan’ın gençlere yönelik vaatlerinin başında yükseköğrenimdeki gençlere bir defaya mahsus olmak üzere cep telefonu ve bilgisayar ediniminde vergi muafiyeti sağlamak ve aylık 10 GB ücretsiz internet vermek var.
Genç işsizliğini azaltma vaadi veren Erdoğan, üniversiteli gençlere verilecek Gençlik Kartı’yla tiyatro ve sinemalara ücretsiz veya indirimli giriş sağlayacağını söylüyor.
Bir diğer vaat de 30 bin genç yeteneği stratejik önemi haiz olan spesifik 20 alanda küresel arenada boy gösterebilecek nitelikle uzman olarak yetiştirmek.
Eğitim
Erdoğan, derslik ve öğretmen başına düşen ortalama öğrenci sayısını OECD ortalamasına getirmeyi, PISA ve TIMSS gibi uluslararası testlerde Türkiye’nin performansı yükseltmeyi vadediyor.
Yıllık doktora mezununu 25 bine çıkarmayı, dünyada ilk 500 üniversite arasına Türkiye’den 10 üniversitesinin girmesini hedefleyen Erdoğan, 3-5 yaş grubunun okul öncesi eğitime katılımını yüzde 90’a çıkaracaklarını, devlet okullarında ücretsiz öğle yemeği desteğini yaygınlaştıracaklarını ekliyor.
Afetlerle mücadele
Türkiye, yaşanması muhtemel tüm afetlere karşı hazırlıklı hale getirmeyi hedefleyen Erdoğan, İçişleri Bakanlığı'na bağlı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı'nın (AFAD) yetki ve sorumluluğunun da artırılacağını söylüyor.
6 Şubat’taki Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından tahrip olan yerler hızla inşa edilmesi, çoğunluğu bir yıl içinde olmak üzere 650 bin konut yapılması da vaatler arasında.
