Türkiye'nin eski ABD Büyükelçisi Namık Tan, yeni tip Koronavirüs (Covid-19) salgının yaratacağı siyasi etkilere ilişkin Yetkin Report'ta yayımlanan bir yazı kaleme aldı.
Tan, yazıda Koronavirüs salgının ardından dünyanın nasıl şekilleneceğine dair yaşanan tartışmalara değinerek, "Bir kısım düşünür, demokrasiyle yönetilen ülkelerin salgın karşısında aciz kaldıklarına vurgu yaparak, krizin otoriter rejimleri güçlendireceğini öne sürüyor. Bu görüşte olanlar, küresel anlamda en güçlü ülke olan ABD’nin yaşamakta olduğu çok ciddi sıkıntıları örnek gösteriyor. Buna karşılık, demokrasinin temel ilkelerini tamamen göz ardı eden Çin’in, krizi kontrol altına almakta büyük başarı kaydettiğini belirtiyorlar" diye yazdı.
Çin'in sert politikalarla salgını kontrol altına aldığını, ABD'nin ise krizi yönetmekte başarısız olduğunu belirten Tan, "Atlantik’in bu yakasında durum pek farklı değil. AB ülkeleri de benzer bir süreçten geçmekte" dedi.
Tan'ın yazısında şu ifadeleri kullandı:
"ABD ve İngiltere başta olmak üzere Batı demokrasilerinin Covid-19 salgını karşısında hiç de iyi bir sınav vermedikleri ortada. Batılı siyasi kadroların bugüne kadar sergiledikleri basiretsizlik bütün dünyanın malumu.
Ancak, bu noktada şu noktayı gözden kaçırmamamız gerekiyor. Batı demokrasilerinde, kriz kontrol altına alınır alınmaz, bir özeleştiri dönemi başlayacak, yanlışlardan gerekli dersler çıkarılacaktır. Basiretsizlik sergileyen bütün siyasetçiler tasfiye olacak, yolsuzluğa tevessül edenlerden mutlaka hesap sorulacaktır. Özetle, demokrasiler kendi yaralarını saracak ve bu süreçten daha da güçlenerek çıkacaklardır.
Peki, otokrat rejime sahip ülkelerde ne olacaktır? Örneğin, Çin, küresel liderliğin gerektirdiği değerler sistemine sahip mi? 2019 Aralık ayında salgının küresel boyutlara ulaşacağını bilmesine rağmen, dünya kamuoyunu uyarmayan Çin’e kimse hesap sorabilecek mi? Covid-19 konusunda doğruları zamanlıca dünyaya duyurmaya çalışan vatandaşlarının baskı uygulanarak susturulmasının hesabını Çin vermeyecek mi? Salgının Çin’de tamamen kontrol altına alındığı yolundaki açıklamalar ne kadar sağlıklı? Çin’in, Dünya Sağlık Örgütü’nü kendi emelleri doğrultusunda kullanması görmezden mi gelinecek? Bu ve benzeri makul soruları, otokrat rejimlerin tatminkâr şekilde cevapladıkları şimdiye kadar görülmemiştir.
Bu şartlar altında, kanaatimce, Covid-19 sonrasındaki dünyada, küresel siyasi surecin, demokrat, özgürlükçü, evrensel değerlere ve insan haklarına saygılı, çoğulcu ve hukukun üstünlüğüne dayanan rejimlerin güçlenmesi istikametinde evrilmesini sağlamak insanlığın temel hedefi olmalıdır."
Namık Tan'ın yazısının tamamını okumak için tıklayın.
