Ekonomistler, Merkez Bankası'nın seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma adımlarının ticari kredi faizlerinde "muazzam" artışlara neden olacağını belirtti.
Dün gece yayımlanan kararlara göre, ihracat ve yatırım kredileri ile deprem bölgesine yönelik krediler, Merkez Bankası'nın kredileri sınırlandırıcı tüm tedbirlerinin dışında tutuldu. Kredi büyümesine göre, menkul kıymet tesisi kapsamında yüzde 3 olan TL ticari krediler için aylık büyüme sınırının yüzde 2,5 olarak belirlenmesine karar verildi.
İhracat, yatırım, tarım ve esnaf kredileri, bu sınırlandırmanın dışında tutuldu. Piyasa mekanizmasının işlevselliğini artırmak için faiz oranına göre menkul kıymet tesisi uygulaması sadeleştirildi. Buna göre, ihracat ve yatırım kredileri hariç TL ticari kredilerde birinci kademe kaldırılarak faiz sınırı tek kademe olarak uygulanacak.
Finansal kaynakların verimli kullanımının desteklenmesi amacıyla taşıt kredilerinde yüzde 3 olan büyüme sınırının yüzde 2 olarak belirlenmesine, ihtiyaç kredilerinde ise değişikliğe gidilmeyerek yüzde 3 sınırının korunmasına karar verildi.
Kredi kartı faiz oranlarına da düzenleme geldi
Enflasyonun kontrolü ve iç talebin dengelenmesi kapsamında kredi kartı nakit kullanımlarına ve kredili mevduat hesaplarına uygulanan aylık azami faiz oranı yüzde 2,89'a yükseltildi. Kredi kartı gecikme faizi ise yüzde 2,13 oldu.
Söz konusu oran, 25 Temmuz'da Merkez Bankası'nın resmi internet sitesinde yayımlanarak 1 Ağustos 2023'ten itibaren geçerli olacak.
"10 puanlık artış hemen yansıyacak"
Kararı değerlendiren ekonomist Özgür Demirtaş, sosyal medya paylaşımında, "DOĞRU bir karar: Ticari Kredi Faizlerinde MUAZZAM artışa hazır olun… 10 puanlık artış hemen yansıyacak. Ticari kredi ile dönen herkese GEÇMİŞ olsun. Ama EKSİK bir karar: Merkez Bankası faizini düşük tutarak bu iş EKSİK kalır. Ayrıca Yatırım ve İhracat kredilerinde ÇIT yok o da eksik" dedi.
Merkez Bankası'nın eski başekonomist Prof. Dr. Ali Hakan Kara ise paylaşımında, şu ifadeleri kullandı:
"TCMB'nin aldığı son kararlar kredi faizlerinde ciddi artış getirecek. Düzenleme ile kredi faizlerine tahvil tutma yükümlülüğü üzerinden uygulanan kısıt gevşetilmiş. Bankalar artık ticari kredilere 1 yıllık vadede %38,1'e kadar faiz uyguladığında tahvil tutma cezası almayacak (yatırım ve ihracat kredileri hariç). Önceki limit %29,7 idi.
Yani bu hamle pratikte birçok segmentte yıllıklandırılmış kredi faizlerinde 9,6 puan artışa izin veriyor. Ayrıca kredi kartı nakit çekiminde de benzer oranlarda artışı ima eden düzenlemeler yapılmış. Mevduat faizlerinin mevcut düzeylerde kaldığı varsayımı altında, bankalar artık (yatırım ve ihracat hariç) ticari kredileri kârlı bularak kredi verme konusunda daha hevesli olabilir. Bu nedenle alınan kararlar kısa vadede kredileri sıkılaştırıcı değil genişletici etki yapabilir.
Muhtemelen bu sebeple kredilerin aylık hız sınırı da indirilmiş, fakat ihtiyaç kredilerinde hız limitinin düşürülmemesini tam anlamdırmak zor. Özetle, duyurunun başlığı "miktarsal sıkılaştırma" ifadesini içerse de, bu kararlar kredi miktarından çok fiyatı (faiz) üzerinden bir sıkılaşmayı ima ediyor."
