Ecevit Hükümeti’ni 1979 yılında deviren ilanları veren TÜSİAD’ın Kurucu Başkanı Feyyaz Berker, TÜSİAD’ın ilk 10 yılını, kendisinin de 9 yıllık başkanlığını anlatan kitapları tanıttı. Berker, ilanlarla ilgili, “O ilanlar hazırlandığında TÜSİAD’ın 120 üyesinin tek tek onayı alındı. Nejat Eczacıbaşı, Sıkıyönetim Komutanlığı’na götürdü. Yayın için izin alındı. Bülent Bey’in ilanları daha evvel gördüğünü, okuduğunu, fakat önemsemediğini biliyoruz” dedi
TÜSİAD’IN kuruluşundan itibaren 9 yıl başkanlığını yürüten Tekfen Holding’in kurucu ortağı Feyyaz Berker’in desteğiyle TÜSİAD’ın ilk Genel Sekreteri gazeteci-yazar Güngör Uras’ın yazdığı “Fikir Üreten Fabrika TÜSİAD’ın İlk On Yılı 1970-1980” ile Mehmet Altun’un yazdığı “Ortak Aklı Ararken TÜSİAD’ın İlk On Yılı 1970-1980” adlı kitaplar tanıtıldı.
Kitapların tanıtımı için düzenlediği sohbet toplantısında, TÜSİAD’ın Nisan 1979’da Ecevit Hükümeti döneminde, “Gerçekçi Çıkış Yolu” başlığını taşıyan ilanları ön plana çıktı. Prof. Emre Gönensay, o dönemden beri “TÜSİAD’ın Ecevit Hükümeti’ni deviren ilanları” diye anılan ilanları kaleme alan ekipte kendisiyle birlikte Prof. Memduh Yaşa ve Prof. Nevzat Yalçıntaş’ın olduğunu anlattı. Gönensay, ilanlardaki görüşlerin, dönemin DPT Müsteşarı Turgut Özal’ın mimarlığında Türkiye’de serbest piyasa ekonomisinin devreye girmesinin yolunu açan 24 Ocak 1980 kararlarına temel oluşturduğunu savundu. Feyyaz Berker ise Ecevit’le Robert Kolej’den arkadaş olduğunu, ilanların hükümeti devirmeye yönelik düşünülmediğini tekrarladı. Berker, ilanların yayınlanmasından önce Ecevit’e bilgi verildiğini, ancak önemsemediğini vurguladı.
3 ilan kitaba girdi
Berker, ilanlarla ilgili şunları söyledi: “O ilanlar hazırlandığında TÜSİAD’ın 120 üyesinin tek tek onayı alındı. Hazırlanan ilanları Nejat Eczacıbaşı, Sıkıyönetim Komutanlığı’na götürdü. Yayın için onların izni alındı. O sırada Sayın Ecevit’e de ilanlarla ilgi bilgi gitti. Bülent Bey’in bu ilanları daha evvel gördüğünü, okuduğunu, fakat önemsemediğini biliyoruz. Biz 7 gün sürecek ilanlar hazırlatmıştık. 4’ü yayınlandıktan sonra durduruldu. 3’ünü yayınlayamadık. Yayınlayamadığımız ilanları şimdi kitabımıza koyduk.”
Bu arada TÜSİAD’ın 4 farklı ilan için o zamanki para ile 4 milyon 628 bin lira ödediği belirtildi.
Ali Koçman’ı zor ikna ettik
Feyyaz Berker, “TÜSİAD’da zaman zaman başkan adayı sıkıntısı yaşanıyor, başkanlık dönemleri uzayabiliyor. Siz de bu yüzden mi 9 yıl başkan kaldınız?” sorusunu şöyle yanıtladı: “Kimse talip olmadı. En sonunda Ali Koçman’a yöneldik. Epey bastırarak ikna ettik. Bir süre sonra ’Vazgeçtim’ diye aradı. Yeniden bastırdık, ikna ettik, seçildi.”
Abdi İpekçi’nin son konuşması
‘Fikir Üreten Fabrika’ adlı kitabında Milliyet Gazetesi Başyazarı Abdi İpekçi’nin öldürülmeden 5 gün önce son konuşmasını TÜSİAD’da yaptığı, “1979 Yılına Girerken Türkiye Ekonomisi” toplantısında Nazlı Ilıcak ve Uğur Mumcu’yla biraraya geldiği belirtiliyor. Toplantıdan sonra konuşma kayıtları kaybolur ve nasıl kaybolduğu da anlaşılamaz.
Evler bombalandı, Koç MİT’ten koruma istedi
Kitapta 1979 yılının Ekim ayı başında TÜSİAD yöneticileri Vehbi Koç, Nejat Eczacıbaşı ve Feyyaz Berker’in konutlarının çevresinde bombalar patladığı anlatılıyor. Bombaları atanlar belirlenemiyor. Koç’un evde olmadığı bir sırada Sarıyer’deki yazlık konutun dışında patlatılan bomba fazla hasara yol açmaz. Eczacıbaşı’nın Yeniköy’deki konutu da bahçe duvarı dışında patlatılan bombadan zarar görmez. Berker’in konutu ise ciddi hasar görür. Bebek’teki konutun bahçesine ana yoldan fırlatılan bomba, yol tarafındaki camlı bölümü parçalayarak konutun içine düşer ve patlar. Kitapta, 27 Eylül 1979’da Rahmi Koç’un, koruma için MİT’ten yardım talebinde bulunduğu, bu konudaki özel temasların olumsuz neticelendiği kaydedildi.
Öteki tarafta da TÜSİAD kurarız
Berker, TÜSİAD’ı kuran 12 ismin 8’inin hayatta olmadığını belirterek, “8’i gitti, ben, İbrahim Bodur, Selçuk Yaşar ve Osman Boyner kaldık. Kalanlar da gidince orada da TÜSİAD kurarız” dedi. Vehbi Koç, Nejat Eczacıbaşı, Sakıp Sabancı, Raşit Özsaruhan, Ahmet Sapmaz, Melih Özakat, Hikmet Erenyol ve Muzaffer Gazioğlu ölen kurucular.
Özal ‘Pasif görev istemem’ dedi
Vehbi Koç, Dünya Bankası’ndaki Turgut Özal’ın Türkiye’ye dönme planlarını öğrenince, Ağustos 1972’de bir mektup yazarak TÜSİAD Genel Sekreterliği’ni teklif eder. Ancak, Özal, pasif bir işe gelmek istemediğini belirterek reddeder. Turgut Özal’ın kardeşi Korkut Özal, üç ay TÜSİAD Genel Sekreterliği yapmış, bakan olunca bu görevi bırakmıştı.
Krueger ve ben Özal’a serbest piyasayı anlattık
Sonradan TESEV adını alan kuruluşun düzenlediği toplantılarda ekonominin tartışıldığını, burada DPT’nin başındaki Turgut Özal ile karşı karşıya geldiklerini belirten Berker, bir anısını şöyle anlattı: “Turgut Özal ne derse ben aksini söylerdim. Bu toplantıların birinde zannediyorum 1969 yılında, sonradan IMF’nin başına gelen Anne Krueger de vardı. Ya ben ona ya o bana söyledi, ’Turgut Özal’ı alıp sabaha kadar konuşalım ve onu bu sistemin ne kadar yanlış olduğuna ikna etmeye çalışalım’... Sabaha kadar Turgut Bey ile bu meseleyi konuştuk ve serbest piyasa mekanizmasına ikna ettik. Sonra Dünya Bankası’na gitti ve o fikirleri büsbütün perçinlendi, başka bir Turgut Özal olarak geldi ve 24 Ocak kararlarına imzasını attı.”
