T24 - Dünya Sağlık Örgütü Türkiye tahminini açıkladı: 8 milyon 650 bin kişi sigaraya bağlı hastalıklardan dolayı ölecek.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Türkiye’de sigara içen 17 milyon 300 bin kişi olduğunu hesapladı. Sigara içen 2 kişiden birinin yani 8 milyon 650 bin kişinin sigaraya bağlı hastalıklardan dolayı öleceği tahmininde bulundu. DSÖ, erken ölümlerin önlenmesi için sigaradan alınan vergilerin artırılmasını istedi.
DSÖ tarafından hazırlanan Türkiye’de Tütün Ekonomisi ve Tütün Ürünlerinin Vergilendirilmesi konulu rapor, kamuoyuna tanıtıldı. Maliye Bakanlığı ve çeşitli üniversitelerden akademisyenlerin katkılarıyla Dünya Sağlık Örgütü Ekonomisti Ayda Yürekli tarafından hazırlanan raporda sigara kullanımına ilişkin çarpıcı rakamlar ve tespitler yer alıyor.
Türk erkeği birinci, kadını ikinci
Raporun hazırlayıcısı olarak kısa bir sunumunu yapan Ayda Yürekli, sigara kullanımının azaltılması için öncelikle vergilerin artırılması gerektiğini savundu. Türkiye’nin en çok sigara içilen 14 ülke arasında Rusya’dan sonra ikinci sırada olduğuna dikkat çekti. Günlük ortalama 25 sigara içimiyle Türk erkeklerinin birinci sırada; günlük ortalama 15 taneyle de Türk kadınlarının ikinci sırada yer aldığının altını çizdi.
Bile bile lades
Türkiye’de sigara kullanıcılarının bilinçli olduğunu, yüzde 90’ının sigara içiminin akciğer kanseri ve kalp hastalıklarına neden olduğunu bildiklerini söyledi. Bu bilince rağmen sigara içenlerin sadece yüzde 30’unun sigarayı bırakmak istediklerini belirtti.
Vergi 45 kuruş artarsa 973 bin kişi bırakır
Dünya Sağlık Örgütü’nün raporunda, sigara kullanımının azalması, çocuklar ve gençler arasında sigara içiminin önlenmesi için mutlaka sigara üzerinden alınan vergilerin yükseltilmesi gerektiğinin altı çizildi.
Halen paket başına alınan maktu verginin 2 lira 65 kuruştan, 3 lira 10 kuruşa; oransal verginin de yüzde 63’ten yüzde 65’e çıkarılması istendi. Vergideki bu ayarlamanın sigara fiyatlarını yüzde 48 oranında artıracağı hesaplandı. Böylece sigara tüketiminin yüzde 19 azalacağı, 973 bin kişinin sigarayı bırakacağı tahmin edildi. 720 bin gencin sigaraya başlamasının önleneceği, 500 bin kişinin de sigaraya bağlı erken ölümünün önüne geçileceği belirtildi. Devlet kasasına da 4.1 milyar ilave gelir sağlanacağı hesaplandı.
2 içiciden biri ölecek
Dünya Sağlık Örgütü’tünce hazırlanan raporda Türkiye’de sigara içen yetişkin sayısı 17 milyon 300 bin olarak tahmin edildi. “Yapılan tahminlere göre, sigara içen her iki kişiden biri sigara içmekten kaynaklanan hastalıklardan dolayı erken ölecektir” denildi. Daha tutucu bir tahminle ise sigara içen yetişkin nüfusun yüzde 40’ının yani 6 milyon 900 bininin sigara kullanımından dolayı erken öleceği belirtildi.
Gençlere dikkat!
Tahminler bununla da bitmedi. Yetişkinlerdeki sigara içme oranının genç nüfus için de aynı seviyede olması durumunda, yaşları 0 ile 15 arasında olan 6 milyon 400 bin gencin sigara içeceği tahmin edildi. Bunlardan 2 milyon 600 bininin sigara nedeniyle hayatını kaybedeceği hesaplandı.
Gençlerin sigara fiyatlarına duyarlılığının yetişkinlere göre daha fazla olduğunu anımsatıldı. Vergilerin 3 lira 10 kuruşa yükseltilmesi durumunda 720 bin gencin sigaraya başlamasının engelleneceği vurgulandı. Dolayısıyla da 288 bininin ölümünün önüne geçileceği kaydedildi.
Her yıl 500 bin kişi kanser olacak
Dünya Sağlık Örgütü raporunun tanıtım toplantısına Sağlık Bakanlığı, Maliye ile Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme ve Denetleme Kurumu bürokratları da katıldı.
Sağlık Bakanlığı Kanser Savaş Dairesi Başkanı Murat Tuncer, açılış konuşmasında Türkiye’nin akciğer kanseri görülme oranı en yüksek ülke olduğunu açıkladı. Avrupa’da her yıl 10 bin kişiden 60 ila 65’inde akciğer kanseri görülürken; Türkiye’de bu oranın 10 binde 75 olduğunu söyledi. Her yıl 150 bin yeni kanser hastası görüldüğünü, bunlardan 90 bininin sigarayla ilgili kanser hastalıkları nedeniyle yaşamını kaybedeceklerini vurguladı.
Önlem alınmazsa 2030’da Türkiye’de her yıl 500 bin kişinin kansere yakalanacağını söyledi. Tuncer, şuanda kanserin tedavisi için 2.3 milyar avro harcandığını, 2030’da bunun 10 milyar avroyu geçeceğini belirterek, “Hiçbir ekonomi bu kadar ağır bir kanser faturasını kaldıramaz” dedi.
Bürokrasi birbirine girdi
Kanserle mücadele için en etkili yöntemin sigarayı bıraktırmak olduğunu savunan Tuncer, bunun için vergi artışının yanı sıra başka önlemlerin de önemli olduğunu söyledi. Sigara satış noktalarında kontrol yapılmadığını belirten Tuncer, “Birileri kanuna rağmen cappuccinolu sigara satabilmektedir” sözleriyle denetim görevinin yeterince yerine getirilmediğini ima etti. Tuncer, sigarayla mücadele konusunda tüm yetkinin tek bir kuruma verilmesi gerektiğini belirterek, Sağlık Bakanlığı’nın buna talip olduğunu söyledi.
Tuncer’in bu sözleri üzerine Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme ve Denetleme Kurumu (TAPDK) Tütün Kontrolü Daire Başkanı Fatih Özyeşil söz aldı. Satış noktalarının denetlendiğini anlattıktan sonra, bazı ürünlerin sigara sayılmadığını, dolayısıyla vergisinin de sigaradan düşük olduğunu söyledi.
Özyeşil’in bu sözlerinden sonra Maliye Bakanlığından Murat Elibol söz aldı. 3 yıl önce dünyada sadece Türkiye’de cigarello ve puronun vergisinin sigara vergisiyle eşit olduğunu anımsattı. Ancak TAPDK’dan gelen öneri üzerine bunlardan alınan verginin indirildiğini anlattı.
Bürokratlar arasındaki atışma toplantının ardından da devam ederken, katılımcılardan birinin, “Arkadaşlar siz bürokratsınız. Herkesin önünde böyle tartışamazsınız” uyarısı üzerine Murat Tuncer toplantıdan ayrıldı.
