Navin Singh Khadka
BBC Çevre Muhabiri
ABD Başkanı Donald Trump da dahil insanlar "O zaman neden bu kadar soğuk?" diye soruyorlar.
Bu "küresel ısınma" terimiyle alakalı olabilir. Ancak terim her zaman her yerde sıcak hava göreceğimiz anlamına gelmiyor.
Dünyanın ortalama ısısı endişe verici boyutlarda yükseliyor ve bu da hava durumlarında aşırı tablolar görmemize neden oluyor.
ABD'de en az 21 can alan aşırı soğuk hava dalgası da bunun bir parçası olabilir. Aynı Avustralya'daki bunaltıcı sıcaklar ve Afrika'nın Sahel bölgesindeki kuraklıklar gibi.
Isınan kuzey kutbu
ABD'nin orta batısındaki şehirleri etkisi altına alan ölümcül soğuklardan önce iklim uzmanları bu eğilini çok önceden görmüştü.
Pek çok araştırmada buradaki katalizörün ısınan Kuzey Kutbu olduğu ortaya kondu.
Küresel ısınma buzları çözülmüş okyanusun daha fazla ısı yaymasına neden oluyor ve bu da Kuzey Kutbu üstünde soğuk hava dolaşımını zayıflatarak bunun güneye kaçmasına neden oluyor.
Nature Communications dergisinde yayımlanan bir araştırmada, "Kuzey Kutbu daha ılımanken hem soğuk ısılar hem de yoğun kar yağışı kuzey kutbunun soğuk olduğu dönemlere kıyasla daha fazla. Ayrıca hızlanmış ıs yükselişi dönemlerinde kuzey kutbu ısınması üst troposfere ulaşıyor ve alt stratosfere ulaşıyor ve kış aylarında aşırı soğuklar artıyor" denildi.
Buzul kutup havaları ve kutup girdabı olarak bilinen hava koşulları güneye doğru iniyor.
2013 yılında Phys.Org dergisindeki bir araştırma da "Kuzey Yarımküre'de tahmin edilebilir biçimde dolaşmak yerine yüksek rakımdaki rüzgarlar tembel bir döngü patikası izleyip ABD, Atlas Okyanusu ve Avrupa üzerinde zikzaklar çiziyor. Döngülerin güney kesimleri soğuk hava nöbetine yakalanıyor ve yerinde kalıyor" öngörüsünde bulunulmuştu.
Bilimsel tartışmalar
Bazı çalışmalar kutup girdabındaki bozulmaya yönelik bilimsel açıklamaların tartışmalı olduğunu öne sürüyor.
2017 Amerikan Meteoroloji Cemiyeti, "Kutup girdabının kış döngüleri ve yeryüzü ısıları üstündeki kilit rolüne rağmen son dönemdeki soğuma eğilimleri üzerinde potansiyel stratosferik sayısal analiz eksik" açıklamasını yapmıştı.
İngiltere'de East Anglia Üniversitesi'de iklim araştırma biriminde çalışan Ben Webber yükselen ısının sıcak hava dalgalarını arttırdığının ispatlandığını söylüyor.
BBC'ye konuşan Webber, "Bu ayrıca soğuk havaların yoğunluğunu da artırabilir ancak bunun için daha fazla araştırma gerekiyor" dedi.
Ancak bilimin hemfikir olduğu bir konu var: o da dünyanın ısınması giderek daha sıklıkla aşırı havalara neden oluyor.
Ayrıca farklı faktörler de havadaki değişikliklerde rol oynayabilir.
Bunlardan biri El Nino etkisi ya da Pasifik ekvatorunun ortadoğusunun ısınması.
Bu yaşandığında iklim uzmanları, sebebinin küresel ısınma olduğunu düşünmüyor.
