Dokunulmazlık tartışmalarında neler oluyor?

TBMM’de dokunulmazlıkların kaldırılması konusunda MHP, AKP'ye üç yeni öneri ile gelirken, AKP Grup Başkanvekili Naci Bostancı kendi tekliflerini getirmeye daha sıcak baktıklarını söyledi. AKP, dokunulmazlık konusunda iki öneriyi hazırda tutuyor. Bunlardan biri CHP’ye de sunulan Anayasa’ya geçici bir madde eklenerek Başbakanlık, Adalet Bakanlığı ve TBMM’deki tüm dosyalarla ilgili işlem yapılması. Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun ‘tüm dosyalarla’ dokunulmazlıkların kaldırılması önerisi. Bu önerinin Genel Kurul’da kabul edilmesi zor görünüyor. Bu olmadığı takdirde AKP, Anayasa’da milletvekili dokunulmazlığını düzenleyen 83. Maddeyi gündeme getirecek. Böylece dokunulmazlıkların kaldırılmasına ilişkin Karma Komisyon'un kurulması ve normal prosedür işleyecek.  AKP ile MHP’nin anlaşması durumunda ‘terör’ fezlekelerinde öncelik yapılabilecek. Böylelikle,’ tüm dosyalar’ iddiasıyla başlanılan dokunulmazlık yolculuğu Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın isteği doğrultusunda  ‘terör’ fezlekesi olan HDP’lilerle noktalanmış olacak.

 MHP ve AKP grup başkanvekilleri görüştü

 

TBMM’de bugün AKP ve MHP Grup Başkanvekilleri bir araya geldi.  MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural’ın 4 farklı öneride bulunduğunu, bunların Anayasaya ilişkin geçici değişikliği içermediğini söyledi. Kendi duruşlarının acilen dokunulmazlık konusunda Anayasa'nın 83. Maddesi'ni esas alan ve dokunulmazlıkların kaldırılmasına ilişkin Karma Komisyonu'nun değerlendirme yaparak, Genel Kurul'a gelmesi aşamaları dahil safahatları geçici olarak hız kazanmak için ortadan kaldıran ve tüm fezlekelerin yargıya intikalini esas aldığını  söyledi. "Bu yaklaşımımızdan vazgeçmiş değiliz. Sayın Başbakanımızın beyanları da takip edildiğinde Ak Parti'nin muhakkak dokunulmazlığa ilişkin Anayasa değişikliğini Meclise getirebileceğini söyleyebilirim. Sayın Vural'ın teklifini tabi ki değerlendireceğiz ama şu anda bizim gündemimiz dokunulmazlıklara ilişkin Anayasa'nın 83. Maddesi'ni esas alan bir değişiklik teklifini Meclis'e getirmektir. Mevcut pozisyonumuz budur" dedi. CHP'den görüşme talebi gelmediğini söyleyen Bostancı, "CHP'nin yaptığı açıklamalar ve geçen defa geldiklerinde ilettikleri öneriler var. Eğer bir cevap gelmezse, mevcut öneri ve açıklamalarını esas alarak Ak Parti  olarak yolumuza devam edeceğiz." dedi.

Bostancı, tekliflerini ne zaman getirecekleri sorusuna  "Bunu daha da uzatmak niyetinde değiliz. Zaten gerekli görüşmeler yapıldı, partiler pozisyonlarını ortaya koydular. CHP ile biraz daha bu konuları müzakere ettik, onların da kanaatleri üç aşağı beş yukarı belli. Eğer hızlı biçimde yeni teklifle gelmezlerse önümüzdeki tek yol, Ak Parti’nin  kendi teklifini Meclis'e getirmektir" karşılığını verdi.

Bir gazetecinin "MHP'nin önerilerine sıcak bakmadığınız söylenebilir mi?" sorusuna Bostancı, önerileri değerlendireceklerini belirterek, önceliklerinin dokunulmazlıklara ilişkin geçici bir anayasa değişikliği çerçevesinde tüm fezlekelerin yargıya intikal edilmesi olduğunu kaydetti.

 Bostancı, "MHP'nin buna desteği söz konusu olabilir mi?" sorusuna, "Onu bilemem. Partilerin bu konulara ilişkin tutum alması söz konusu değil. Tamamen milletvekilleri, kendi vicdanlarına göre anayasa değişikliği teklifini değerlendirecekler. Meclis'teki tabloda göreceğiz." diye konuştu.

MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural, Bostancı'yı ziyaretinde yeni üç öneri sundu. TBMM'de Adalet ve Anayasa komisyonları üyelerinden oluşan Karma Komisyon'un acilen toplanarak dosyaları incelemesi ve Genel Kurul'a sadece bildirim yaparak dosyaları yargıya göndermeyi içeriyor. Üçüncü yeni öneri ise dokunulmazlık dosyalarının Anayasa'nın 76. maddesi çerçevesinde ele alınarak, yine Karma Komisyon kanalıyla Genel Kurul'a indirilmesini öngörüyor.

Vural görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, "Önemli olan burada teröre karşı siyasi bir irade oluşturmaktır. Bizim önerilerimiz parlamentoyu tıkamaya değil çabuk bir şekilde irade oluşturmasına yöneliktir. Mazeret bulanlara karşı önerilerimizi yineledik" dedi.

MHP’nin  AKP kanadına sunduğu öneriler şöyle:

Öneri 1

03.03.2016 tarihinde Milliyetçi Hareket Partisi’nin Anayasa ve Adalet Komisyonu Üyeleri tarafından “Dokunulmazlıkların kaldırılması istemli Karma Komisyonda bekleyen bölücü terörle ilgili dosyaların gündeme alınması ve görüşülmesi” talebiyle Karma Komisyon’a başvuru yapılmıştır. Bu başvuru ekseninde mevcut Anayasa ve İçtüzük çerçevesinde bu dokunulmazlıkların kaldırılması konusu ele alınmalıdır. 

Bu işlem esasen Anayasa’nın 14’üncü maddesinde yer alan durumları dokunulmazlık kapsamı dışında tutan Anayasa’nın 83.’üncü maddesinin ruhuna da uygundur. 

Zira Anayasa 14. Maddesinde yer alan durumlar Anayasa‘nın öngördüğü düzeni ihlal eden durumları dokunulmazlık kapsamı dışında görerek bir kriter getirmiştir. Bu durumda Karma Komisyon’un da bu kriterin ruhuna uygun hareket ederek terörle ilgili dokunulmazlık dosyaları hakkında işlem yapması uygun olacaktır.

Öte yandan Anayasa’nın Milletvekilliğine Seçilme Yeterliliğini düzenleyen 76. Maddesinde “terör eylemlerine katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teşvik suçlarından biriyle hüküm giymiş olanların” milletvekili seçilemeyeceğine dair düzenleme de dikkate alındığında milletvekili seçilmeye engel teşkil eden bu suçla ilgili olarak yargı taleplerinin dokunulmazlık zırhında değerlendirilmesi uygun olmayacaktır. Milletvekilliği seçilme yeterliliğini ortadan kaldıracak bir suç hakkında yargılamanın sağlanması böylece Anayasa’nın ruhuna ve milletvekilliği sıfatına da uygun olacaktır. 

Öneri 2

Karma Komisyon bünyesinde bekleyen terör suçları ile ilgili dosyaların 83 üncü maddenin ikinci fıkrası kapsamında olduğu için Karma Komisyon’un acilen toplanarak TBMM’ye sevk edilen fezlekelerde gerekli incelemeler yapılmalı; bu dosyaların yasama dokunulmazlığı istisnalarından olduğu ve bu dosyaların dokunulmazlık kapsamında değerlendirilmeden doğrudan yargılamalarının yapılması ve sadece konu hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisine bildiriminin yapılması gerektiği gerekçeleriyle tefrikine karar verilerek ilgili yargı mercilerine gönderilmesi gerekmektedir. 

Zira Anayasa’nın 83 üncü maddesinde “yasama dokunulmazlığı” düzenlenmiş olup; 83 üncü maddenin ikinci fıkrası “…Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın 14 üncü maddesindeki durumlar bu hükmün dışındadır. Ancak, bu halde yetkili makam, durumu hemen ve doğrudan doğruya Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirmek zorundadır.” hükmünü amirdir. 

Bölücü terör örgütünün eylemleri ve amacı dikkate alındığında terörle ilgili suçlardan dolayı hiç kimsenin himaye göremeyeceği hususu da Anayasa’nın 14. maddesinde hüküm altına alınmıştır: 

 “MADDE 14- (Değişik: 3/10/2001-4709/3 md.)

Anayasada yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbiri, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı ve insan haklarına dayanan demokratik ve lâik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde kullanılamaz.

Anayasa hükümlerinden hiçbiri, Devlete veya kişilere, Anayasayla tanınan temel hak ve hürriyetlerin yok edilmesini veya Anayasada belirtilenden daha geniş şekilde sınırlandırılmasını amaçlayan bir faaliyette bulunmayı mümkün kılacak şekilde yorumlanamaz.”

Bu durumda Anayasa’nın 83. Maddesinde yapılan istisna çerçevesinde Anayasa 14. Maddenin ruhuna uygun bir şekilde terörle ilgili dosyalar hakkında gereği yapılmalıdır. Hukuka ve Anayasaya aykırı olarak Komisyon bünyesinde bekleyen terör suçları ile ilgili dosyaların tamamı 83 üncü maddenin ikinci fıkrası kapsamında olduğu için Karma Komisyon’un acilen toplanarak; bu dosyaların yasama dokunulmazlığı istisnalarından olduğu, usule aykırı şekilde TBMM’ye sevk edildiği ve bu dosyaların dokunulmazlık kapsamında değerlendirilmeden doğrudan yargılamalarının yapılması ve sadece konu hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisine bildiriminin yapılması gerektiği gerekçeleriyle tefrikine karar verilerek ilgili yargı mercilerine gönderilmesi gerekmektedir. 

Öneri 3

Adalet Bakanlığı tarafından gönderilen dokunulmazlık dosyalarının Anayasa’da ve mevzuatta öngörülen hükümler çerçevesinde Karma Komisyon tarafından bir değerlendirmeye tabi tutulması gerekmektedir. 

Anayasa’nın 83 üncü maddesinde “yasama dokunulmazlığı” düzenlenmiş olup; 83 üncü maddenin ikinci fıkrası “…Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın 14 üncü maddesindeki durumlar bu hükmün dışındadır. Ancak, bu halde yetkili makam, durumu hemen ve doğrudan doğruya Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirmek zorundadır.” hükmünü amirdir. Karma Komisyon bünyesinde bekleyen terör suçları ile ilgili dosyaların tamamı 83 üncü maddenin ikinci fıkrası kapsamında olduğu için Karma Komisyon’un acilen toplanarak; bu dosyaların yasama dokunulmazlığı istisnalarından olduğu, usule aykırı şekilde TBMM’ye sevk edildiği ve bu dosyaların dokunulmazlık kapsamında değerlendirilmeden doğrudan yargılamalarının yapılması ve sadece konu hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisine bildiriminin yapılması gerektiği gerekçeleriyle tefrikine karar verilerek ilgili yargı mercilerine gönderilmesi gerekmektedir. 

Ayrıca Adalet Bakanlığı’nın 21.12.2011 tarih ve 100/1 sayılı Genelgesi’nin sonuç bölümünün 3 numaralı açıklamasında; “leh ve aleyhteki delillerin eksiksiz olarak toplanmasını”, 5 numaralı açıklamasında ise “kamu davasının açılması için yeterli delil elde edilememesi ve kovuşturma imkânının bulunmaması hallerinde,  mahallinde yasal gereğine tevessül edilmesi ve Genel Müdürlüğümüze her hangi bir bilgi veya belge gönderilmemesi” ibareleriyle gereken dikkat ve özenin gösterilmesi düzenlenmiştir. Genelgenin bu hükümleri doğrultusunda ve bu hükümlere aykırı olarak Karma Komisyon bünyesinde bekleyen ilgili diğer dokunulmazlık dosyalarının da usule ve esasa uygun şekilde işlem görmesi için tefrikine karar verilerek ilgili mercilere iade edilmesi gerekmektedir. 

Yine bir başka açıdan, kamu kurumları bünyesindeki idari disiplin dosyaları veya benzeri nitelikteki dosyaların yargı mercilerine intikal ettirilmeden doğrudan ve kurum tarafından TBMM’ye ve dolayısıyla Karma Komisyon’a gönderilmiş olması da bir başka hukuka aykırılıktır. Keza milletvekilleri hakkındaki trafik cezası kapsamındaki dosyaların da dokunulmazlık çerçevesinde değerlendirilerek Karma Komisyon bünyesinde bekletilmesi de başka bir hukuka aykırılıktır. Bu sebeplerle bu tür dosyaların da usule ve esasa uygun şekilde işlem görmesi için tefrikine karar verilerek ilgili mercilere iade edilmesi gerekmektedir. 

Bu öneri çerçevesinde Karma Komisyon toplanarak dokunulmazlık dosyalarından Anayasa ve mevzuata aykırı yukarıda ifade edilen dokunulmazlık dosyalarını ilgili mercilere iadesi sağlanmalıdır. 

Öneri 4

Anayasa’nın 76. Maddesinde yer alan Anayasa’nın Milletvekilliğine Seçilme Yeterliliğini düzenleyen 76. Maddesinde “zimmet, ihtilâs, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlarla, kaçakçılık, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma, terör eylemlerine katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teşvik suçları”yla ilgili dokunulmazlık dosyalarının Karma Komisyon tarafından ele alınarak TBMM Genel Kuruluna sevk edilmesi.

Anayasanın 76. Maddesinde yer alan suçlardan dolayı hüküm giyenlerin Milletvekili olamayacağı hüküm altına alınmışken bu suçlardan dolayı milletvekillerinin dokunulmazlıklarının devam ettirmek Anayasa'nın koruduğu değerlere ve milletvekili sıfatına uygun olmayacaktır.

Milletvekilliği seçilme yeterliliğini ortadan kaldıracak bir suç hakkında yargılamamanın sağlanması Anayasa’nın ruhuna ve milletvekilliği sıfatına uygun olacaktır. Bu çerçevede Milletvekilliği seçilme yeterliğini ortadan kaldırabilecek dokunulmazlığın kaldırılması taleplerinin Karma Komisyon tarafından ele alınması uygun olacaktır.