Türkiye'den bir grup enfeksiyon ve halk sağlığı uzmanı, deprem bölgesindeki enfeksiyon hastalıkları riskine dair geniş çaplı bir çalışma yaptı. Araştırma dünyanın en saygın tıp dergilerinden Lancet'te de yayımlandı. Çalışmayı yürüten ekibin başındaki isimlerden Prof. Dr. Önder Ergönül, kavurucu sıcakların deprem bölgesinde enfeksiyon hastalıkları açısından büyük risk yarattığına dikkati çekti. Sıtma konusunda da uyarıda bulunan Prof. Dr. Ergönül, herhangi bir salgın yaşanmaması için sivrisinekle mücadelenin özellikle Mersin, Adana gibi sıtma açısından yüksek riskli bölgelerde çok sıkı bir şekilde yapılması gerektiğini kaydetti.
Koç Üniversitesi İş Bankası Enfeksiyon Hastalıkları Araştırma Merkezi (KUISCID), İstanbul Tıp Fakültesi ve Ankara Tıp Fakültesi'nden enfeksiyon hastalıkları ve halk sağlığı uzmanı bir grup bilim insanının kaleme aldığı, "deprem bölgesindeki enfeksiyon hastalıkları riskine" dikkati çeken araştırma, dünyanın en saygın tıp dergilerinden The Lancet'te yayımlandı. Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Başkanı Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, Ankara Tıp Fakültesi'nden Prof. Dr. Alpay Azap ve KUSCID'den Prof. Dr. Sibel Sakarya, Prof. Dr. Füsun Can, Prof. Dr. Şiran Keske ile Prof. Dr. Önder Ergönül gibi isimlerin yürüttüğü çalışma ile yazılan ve geçtiğimiz günlerde Lancet Infectious Disease'de yer alan makalede, 6 Şubat depreminden etkilenen bölgede halen devam eden ve yüksek risk olabilecek enfeksiyon hastalıkları ele alındı.
Suriye'deki kolera vakaları yüz binleri buluyor
Çalışmada, sadece ishalle seyreden enfeksiyon hastalıkları değil, kızamık, kabakulak, kızamıkçık gibi aşıyla önlenebilen hastalıklar, yanı başındaki Suriye'de yüz binleri bulan vakalar nedeniyle kolera ile bölgede yaygın olan ve sıtma bulaştırabilen "anofel" cinsi sivrisinek türü nedeniyle olası risklere, alınması gereken acil önlemlere değinildi. Araştırmayı yürüten ekibin başındaki isimlerden Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı ve KUISCID Kurucu Direktörü Prof. Dr. Önder Ergönül, günlerdir tüm dünyayı etkisi altına alan kavurucu sıcakların, deprem bölgesinde enfeksiyon hastalıkları açısından daha büyük risk yarattığına dikkati çekerek, Demirören Haber Ajansı'na açıklamalarda bulundu.
Artan sıcaklıklar depremzedelerde riski arttırıyor
Prof. Dr. Ergönül, büyük depremler sonrası enfeksiyonlarda artışın beklenen bir durum olduğunu ve araştırmayı, o bölgede geçmişte olan enfeksiyonlar, şu anki durum ve gelecekte olabilecek enfeksiyonları gözden geçirerek ele aldıklarını kaydederek, "Deprem bölgesindeki enfeksiyon riskleri açısından sistematik bir yol haritası çıkmış oldu" dedi. O coğrafyanın zaten sıcak bir bölge olduğunu ve bu yıl iyice artan sıcaklıkların, bazıları halen çadırkentlerde veya konteynerlerde yaşayan depremzedelerde, pek çok tehlikeli tabloya yol açabileceğini belirten Prof. Dr. Ergönül, şunları söyledi:
"Beyin kanamasından tutun, yüksek tansiyon, ciddi sıvı kaybına bağlı şok tablosuna kadar pek çok durum gelişebilir. Özellikle incinebilir gruplar olan yaşlıları ve çocukları daha çok etkileyecek bir durum söz konusu. Bağışıklık sistemini doğrudan etkileyen şeyler bunlar ve bağışıklık sistemi düştüğü zaman, enfeksiyonlara daha yatkın hale geliyorsunuz. Mevsim itibariyle ishal yapan enfeksiyon hastalıkları çok sık görülüyor şu anda. Bir de vektörle bulaşan hastalıklar önem kazandı. Tatarcık hummasından belki sıtmaya kadar giden bir dizi hastalık olabilir."
"Mersin, Adana, Çukurova sıtma açısından izlenmeli"
Sıtmanın ülkemizde yok edildiğine ancak yakın bir geçmişte Mersin gibi çevre illerden bölgesel olarak tek tük vakalar bildirildiğine de işaret eden Prof. Dr. Ergönül, şu uyarıları yaptı:
"Mersin, Adana, Çukurova bölgesi ve biraz daha doğu taraflar zaten Türkiye'nin sıtma bölgesiydi. Dikkatle izlememiz gerekiyor buraları. Sıtmanın salgın olması için bölgede vektör sineğin yaygın olarak saptanması lazım. Oradaki salgının engellenmesinde de kilit nokta vektörle mücadele, yani sineği yok edebilmek. Kişiden kişiye geçen bir hastalık değil fakat sinek olması itibariyle beklenmedik bir hastalıkla daha uğraşmış olacaksınız ve bu da depremi yaşamış bir yer için ekstra bir yük yaratır. Şark çıbanı dediğimiz hastalık zaten özellikle göçmenlerle birlikte artış gösterdi ama göçmenlerin ötesinde, yerleştiği yerler var. Dolayısıyla öldürücü olmasa bile bölge açısından önemli bir ek külfet bu da. Batı Nil ateşi saptanmadı ama saptanabilir. Bunlar olası riskler. Dengue Fever (Dang Humması) da olabileceği iddia ediliyor Avrupalı bilim dünyası tarafından. Ama biz bölgede henüz vaka görmüş değiliz."
"Kızamık vakaları 5-10 kat fazla"
Bölgede enfeksiyon açısından en büyük sorunlardan birini de aşıyla önlenebilecek hastalıkların yarattığını belirten Prof. Dr. Ergönül, "Bunların başında da kızamık geliyor. Kızamıkta, Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) Türkiye hakkında açıklamış olduğu rakamlara bakıldığında, Avrupa bölgesinde birinciyiz. Orada bildirilen rakamları rahatlıkla 5-10 katıyla çarpabilirsiniz. Daha yüksek rakamlar. İstanbul'da, başka illerde bu kadar kızamık vakası varken, deprem bölgesinde de olmaması imkansız. Özellikle çocuklarda, eğer zamanında tanınıp uygun tedavi verilmezse ölümcül olabilen ve saptanan vakalardan çok daha fazlasının görülebileceği bir hastalık kızamık" dedi. Prof. Dr. Ergönül, kızamık geçiren çocuklarda yıllar sonra gelişebilen ve ölümcül olabilen beyin iltihabı SSPE'ye günümüzde çok rastlanmadığını ama günümüzde artan vakalar nedeniyle, önümüzdeki yıllarda SSPE vakalarında da artış görülebileceğini de kaydetti. Prof. Dr. Ergönül, "Ayrıca sadece kızamık değil, benzer şekilde kızamıkçık, kabakulak, bunlar da Türkiye'de bu yıl önceki yıllara göre çok daha fazla bildirilen vakalar" dedi.
Antakya'ya DSÖ düzeyinde laboratuvar geliyor
Depremden en çok etkilenen şehirlerden Antakya'da DSÖ ve Pasteur Enstitüsü düzeyinde bir laboratuvar kurma çalışmaları olduğunu ve olası bir salgının çok daha erkenden tespit edilebilmesi açısından bu laboratuvarın hayati önem taşıdığını kaydeden Prof. Dr. Ergönül, şöyle konuştu:
"Tam teşekküllü bir laboratuvarla yerinde çalışırsanız ancak bu hastalıkları erkenden tespit edebilirsiniz. Biz KUISCID olarak kendi imkanlarımızla İstanbul'da yapmış olduğumuz laboratuvar hizmetlerinin küçük bir modelini, bir konteyner içinde bölgede gerçekleştirmek için çalışmalar yapıyoruz. Bir ay içinde laboratuvarımız aktif hale geçmiş olacak. Tabii ki Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü koordinasyonuyla ve işbirliği ile yürütülüyor bu proje. Özelliği olan, yani halkın sağlığını tehdit edebilecek hastalıkları oluşturan etkenleri, erken tespit edebilecek bir laboratuvar olacak. DSÖ veya Pasteur Enstitüsü'nün övünerek kullandığı laboratuvarlar düzeyinde bir yer. Bölgedeki hekimleri de eğitecek ve bu bilgileri de Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü ile paylaşarak ilerleyecek olan bir laboratuvar olacak."
