Suriye'de altı yıldır devam eden çatışmalardaki savaş suçu iddialarını inceleyen BM Suriye Araştırma Komisyonu'nun (COI) üyesi Carla Del Ponte istifa kararının ardında yaptığı veda konuşmasında uluslararası topluma sert eleştiriler yöneltti.
Suriye'de yedi yıl boyunca işlenen suçların tamamen cezasız kaldığı eleştirisinde bulunan Carla Del Ponte, istifa kararını bu durumdan duyduğu hayal kırıklığı nedeniyle aldığını söyledi.
Daha önce eski Yugoslavya ve Ruanda'daki savaş suçları için oluşturulan mahkemelerde görev alan Del Ponte, COI'ye katıldığı dönemde "uluslararası topluluğun Suriye'de işlenen suçları yargıya taşıyacak bir mahkeme kurmayı başaramayacağını düşünemediğini" söyledi.
COI, Suriye'yi Uluslararası Ceza Mahkemesine sevk etmek için BM Güvenlik Konseyi'ne defalarca başvuruda bulunmuş, ancak girişimleri Rusya tarafından engellenmişti.
Merkezi Cenevre'de bulunan BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği'ne bağlı bir birim olan COI'de son konuşmasını yapan Del Ponte, "Suriye'de yedi yıl boyunca işlenen suçlar ve topyekûn cezasızlık. Bu kabul edilemez" ifadelerini kullandı.
On dördüncü rapor
Suriye'deki çatışmaların başlamasından kısa bir süre sonra kurulan COI bugüne kadar 14 rapor hazırladı.
Komisyon en son 6 Eylül'de yayınlanan raporunda, Nisan ayında ülkenin Han Şeyhun kasabasında düzenlenen kimyasal saldırının arkasında Şam yönetiminin olduğuna dair ellerinde kanıt olduğunu açıklamış ve ilk kez Devlet Başkanı Beşar Esad güçlerini doğrudan suçlamıştı.
Ancak 6 Eylül tarihli rapora tepki gösteren Rus diplomat Aleksey Goltyaev, Komisyon'un Suriye rejimini ve Rus güçlerini "savaş suçu" ile itham ederken, Amerika Birleşik Devletleri ve koalisyon ortaklarına değinmemesini eleştirdi.
Goltyaev, ABD ve müttefiklerini kastederek, Komisyon "sponsorlarının çıkarlarına hizmet ediyor" ifadesini kullandı.
COI, ülkede işlenen savaş suçlarıyla ilgili olarak hem muhalif grupları hem de Şam yönetimini defalarca suçlamıştı.
BM'den yeni mekanizma
Öte yandan Suriye'de savaş suçu işlediğinden şüphelenilen ve doğrudan bireyleri hedef alan Uluslararası, Tarafsız ve Bağımsız Mekanizma (UTBM) isimli yeni bir BM komisyonunun çalışmalarına da değinen Del Ponte, çabaları "adalet için küçük bir adım" olarak değerlendirdi.
UTBM Başkanı, eski Yugoslavya'daki savaş suçlarının ve Kamboçya'daki Kızıl Kmer üyelerinin yargılandığı özel mahkemelerde yargıçlık görevinde bulunmuş Catherine Marchi-Uhel, Eylül başında mekanizmanın bir mahkeme olmadığını ve suçlama yapılan bireyleri yargı önüne çıkaracak yetkisi olmadığını söylemişti.
Bitmeyen savaş
Nisan ayında Suriye'de Han Şeyhun'da yapılan saldırıda üçte biri çocuk olmak üzere en az 83 kişi hayatını kaybetmiş, 300'den fazla sivil de yaralanmıştı.
Saldırının üzerine misilleme olarak ABD hava saldırısı düzenleyerek rejime ait bazı üsleri vurmuş, bu gelişme ABD Başkanı Donald Trump'ın Suriye'de doğrudan emrini verdiği ilk saldırı olarak kayda geçmişti.
Suriye'de iç savaşın başladığı Mart 2011'den bu yana BM verilerine göre 330 binden fazla insan hayatını kaybetti.
© Deutsche Welle Türkçe
AFP,AP/ÇÖ,BK
