Tarık Günersel *
18. Madde www.danistay.gov.tr sitesinde şöyle:
Madde 18- Herkesin düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne hakkı vardır. Bu hak, din veya topluca, açık olarak ya da özel biçimde öğrenim, uygulama, ibadet ve dinsel törenlerle açığa vurma özgürlüğünü içerir.
İfade bozukluğunun yanı sıra, ‘manidar’ bir eksik var: “din ya da inanç değiştirme hakkı” bu çeviride yok.
18. Maddenin aslı şöyle:
Article 18
Everyone has the right to freedom of thought, conscience and religion; this right includes freedom to change his religion or belief, and freedom, either alone or in community with others and in public or private, to manifest his religion or belief in teaching, practice, worship and observance.
Tam çevirisi ise şöyle:
Madde 18- Herkesin düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne hakkı vardır. Bu hak, din ya da inanç değiştirme hakkını ve de din veya inancını tek başına ya da topluca, kamuya açık ya da kendi başına, öğretme, uygulama, ibadet ve âdetlere riayet biçiminde belirtme özgürlüğünü içerir.
Görüldüğü gibi, “Din ya da inanç değiştirme hakkı” makaslanmış. Üstelik bu sansürlü çeviri yaygın. Düzeltilmeli.
Evrim gerçeği ile teorisi:
Evrim gerçeğinin teorik karşılığı da Darwin’den bu yana evrimle gelişti. Bilim açısından, evrim gerçeğinden söz etmek nicedir hiç de ‘sığ pozitivizm’ değil. Tartışma evrimin olup olmadığı değil, ne gibi süreçlerle olduğu bağlamında geçerli. “Doğadışı bir yaratıcı güç” varsayımı ile bu gerçeği bağdaştırma çabası o varsayımı benimseyenlerin sorunu.
Evrim gerçeğini de teorisini de inkâr rahat etme yolu olarak keyfe bağlı. Ama müfredattan çıkarmak suç.
Buna kayıtsız kalmak ya da destekleyici malzeme sağlamak en azından ayıp; temelde, hele Türkiye’nin bu kritik döneminde, düpedüz suç ortaklığı.
•••
Özgür değil, serbestler:
Tahliye edilen gazeteci dostlarımız için “özgürlüğe kavuştular” denmesine katılmıyorum. Serbest bırakıldılar; ama demokrasi konusundaki düzey özgür olduklarını söylemeye el vermiyor.
“Türkiye Cumhuriyeti insan haklarına dayalı laik demokratik sosyal bir hukuk devletidir.” Bu tanıma karşı çıkan kişi ve örgütler suç işlemektedir. Bunların bir kısmı yönetim konumunda. Türkiye’nin geleceği bu tanımı savunanlar ile karşı çıkanlar arasındaki mücadeleye bağlı.
Wikipedia hâlâ yasak. Ama Türkiye’yi “vilayet” sayan “İslam Devleti” sitesine erişim serbest.
* Bu yazı ilk olarak Birgün'de yayımlanmıştır.
