Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) Denetleme Komitesi, anayasa referandumunun "korku ortamı yaratan" OHAL sürecinde düzenlenmesinden "ciddi endişe" duyduğunu açıkladı. Komite, milletvekillerinin ve gazetecilerin tutuklandığına, siyasilerin medyada eşit yer alamadığını vurguladı. Türkiye’deki insan hakları ihlallerine yönelik kritik tartışmanın pazartesi günü çıkartılan KHK’larla son dakikada önlenmesinin ardından AKPM Denetleme Komitesi’nden son dakikada referandum uyarısı geldi. Komite, "Başta ifade, medya ve örgütlenme özgürlüğü olmak üzere, Türkiye’de temel özgürlüklere yönelik mevcut kısıtlamalar ışığında denetim komisyonu, Türk makamlarını, referandumun örgütlenmesi ve yürütülmesinde Avrupa Konseyi ve Venedik Komisyonu tavsiyeleri ve AİHS tarafından belirlenmiş ilkelere uyumlu gerçekleştirmeye çağırır. Yetkili makamlar bu şartları sağlayamazsa, komite bu sürecin tüm meşruiyetinin ve yeni Anayasa’nın kendisinin tartışmalı hale geleceğinden endişe eder" dendi.
Cumhuriyet'ten Duygu Güvenç'in haberine göre, komite Türkiye’de demokratik kurumların işleyişine yönelik tartışmaya katılımın yüzde 60 olduğuna işaret ederken, nisan ayındaki oturumda bunun tartışılmasına dair talebini yineledi.
Komisyon’un uyarıları
Denetleme Komisyonu, referandumun, olağanüstü hal ve Güneydoğu’da operasyonlar devam ederken, düzenlenmesi ile ilgili "ciddi endişe" duyduğunu belirterek, şu uyarılarda bulundu:
* Anayasa teklifinin 6 hafta içinde hızlıca, sert tarıtşmalarla, oyların gizliliği ilkesine uyulmadan, parlamento tartışmaları televizyondan yayımlanmadan ve kamuoyunda bir tartışma yürütülmeden kabul edilmesi endişe kaynağıdır.
* Komite, Cumhurbaşkanına geniş güç verecek olan anayasa teklifinden derin endişe duymaktadır. Güçler ayrılığı, denge ve denetleme mekanizmasının işlemesi ve yargının bağımsızlığı demokratik toplumlar için vazgeçilmezdir.
* Bu anayasa teklifi parlamentoyu, kanun yapma ve yasamadaki temel görevinden mahrum bırakacaktır.
* Komite geçmiş seçimlerde de gözlemlenen, tüm siyasi güçlerin medyaya eşit şekilde erişimi ve idari gücün kötüye kullanılmamasındaki eksikliklerin hâlâ giderilmediğini anımsatır.
* Referandum sürecinde HDP’li 11 milletvekilinin tutuklanmış olması demokratik tartışma sürecine ciddi kısıtlamalar getirecektir.
* OHAL’in ilanından bu yana kamu görevlilerinin işten çıkartılması, yargılanması ve tutuklanması ve KHK’ların aileler üzerindeki etkisi şüphe ve korku ortamı yaratmıştır.
* 140’dan fazla gazetecinin tutuklu olduğu, medyaya siyasi baskının arttığı, TRT’de editöryal bağımsızlığın olmadığı ortam ifade özgürlüğünden ciddi şekilde yoksundur.
* Denetleme Komisyonu, önlenen oylamanın aksine Türkiye ile ilgili tartışmada ısrarcı olduğunu tekrarladı.
