Gündem

Cumhuriyet yazarı Söğüt: Asıl darbe nedir, nasıl yapılır ve kim yapar?

09 Nisan 2021 11:33

Cumhuriyet gazetesi yazarı Mine Söğüt, "Darbe'nin devamlı değişen kelime anlamıyla, bizim için değişen anlamı arasında geçen şu 76 yıldan sonra şu soruları demek ki daha dikkatli sormak gerekiyor.  Asıl darbe nedir, nasıl yapılır ve kim yapar?" düşüncesini dile getirdi.

Söğüt yazısında, "Yıl 1983. 12 Eylül’ün darbeci askerleri tarafından hazırlanan 1982 Anayasası halkoylaması sonucu yüzde 91.37 oyla kabul edilmiş. İlk seçimlerde Anavatan Partisi iktidara gelmiş ve Özal dönemi başlamış.  Türk Dil Kurumu’nun sözlüğünün altıncı bakısında darbe kelimesinin karşısında '1. Vuruş, çarpış. 2. Bir ülkede zor kullanarak yönetimi devirme eylemi: Hükümet darbesi. 3. Birini kötü duruma düşüren, sarsan olay' yazıyor. Yıl 1988. Özal hâlâ başbakan. Türkiye’de yeni değerler pazarlanmaya başlanmış. Hızlı bir liberalleşme ve beraberinde özelleştirme rüzgârı çıkıyor. Rusya Afganistan’dan çekiliyor. Komünist blokun dağılmasına ramak kalmış. Türk Dil Kurumu’nun sözlüğünün yedinci bakısında darbe kelimesinin karşısında aynı şeyler yazıyor. Yıl 1998. İrticaya karşı 28 Şubat kararları alınmış. 12 Eylül sonrası kurulan ve 1995 seçimlerinden birinci parti olarak çıkan, Erbakan başkanlığındaki Refah Partisi 'Laik, Cumhuriyet ilkesine aykırı eylemleri' gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmış." ifadesini kullandı. 

Söğüt şunları kaydetti:

"Türk Dil Kurumu’nun sözlüğünün o yıl yapılan sekizinci bakısında... Darbe kelimesinin karşısında... Bir önceki tanımlara ek olarak artık bir de “ ‘Demokratik yollardan yararlanarak’ hükümeti istifa ettirmek veya rejimi değiştirecek biçimde yönetimi devirmek” yazıyor. 

Sonrası... Bildiğiniz gibi, AKP’nin önlenemez yükselişi ve rejimin türlü iktidar suikastlarına kurban edilişi... Bugün hâlâ Türk Dil Kurumu’nun sözlüğünün on birinci son baskısında... Darbenin kelime anlamları arasında... “Demokratik yollardan yararlanarak hükümeti istifa ettirmek veya rejimi değiştirecek biçimde yönetimi devirmek” yazıyor.

“Darbe”nin devamlı değişen kelime anlamıyla, bizim için değişen anlamı arasında geçen şu 76 yıldan sonra şu soruları demek ki daha dikkatli sormak gerekiyor.  Asıl darbe nedir, nasıl yapılır ve kim yapar? Devlete ait kurumlarda hazırlanan şu sözlükler, darbe kelimesini, darbe yapılmadan önce mi yoksa yapıldıktan sonra mı tanımlar?"