TBMM’de kabul edilen dokunulmazlıkların kaldırılmasına ilişkin anayasa değişikliği teklifine ilişkin yasal süreç Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın onaylamasıyla noktalandı. Erdoğan’ın onayının ardından kanun Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Buna göre, dokunulmazlıkları kaldırılan milletvekillerinin dosyaları, TBMM tarafından önce Başbakanlık’a, oradan da Adalet Bakanlığı’na iade edilecek. Adalet Bakanlığı, 787 fezlekenin her birini, geldikleri il savcılıklarına gönderecek. Bu süreç 15 günde tamamlanacak.
Deliller toplanacak, ifadeler alınacak
Savcılıklar her bir fezlekeyle ilgili ayrı soruşturma başlatacak. Soruşturmalar, Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemeleri Kanunu (CMK) hükümleri uyarınca yürütülecek. Deliller toplanacak, ifadeler alınacak. CMK uyarınca gözaltı, arama, tutuklama gibi tedbir işlemleri uygulanıp uygulanmayacağına savcılıklar ve mahkeme karar verecek. Milletvekilleri hakkındaki soruşturmaları, Adalet Bakanlığı’nın “Yasama Dokunulmazlığı’nın Kaldırılmasıyla İlgili İşlemler” başlıklı genelgesi uyarınca bizzat ilgili yer cumhuriyet başsavcısı veya başsavcıvekilleri yürütecek.
Sadece fezlekeden yargılanacaklar
Dokunulmazlığı kaldırılan milletvekilinin, milletvekilliği devam edecek. Dokunulmazlığı kaldırılan bir milletvekili, sadece dokunulmazlık hangi iddia için kaldırılmışsa o iddiadan yargılanacak.
Takipsizlik kararı çıkabilir
Soruşturma tamamlanınca 148 milletvekilinden hangisi hakkında iddianame hazırlanacağına yine ilgili savcılıklar karar verecek. Savcılıkların takipsizlik kararı verme yetkisi de bulunuyor. 148 milletvekilinden hangisine dava açılıp açılmayacağına ilişkin takdir yetkisi de savcılıkların olacak.
Hapis cezasına çarptırılabilirler
Hakkında iddianame hazırlanan ve dava açılanlar yargılanacak. Davalar, isnat edilen suçlara göre asliye ceza, ağır ceza mahkemelerinde görülecek. Davalar sonucunda yargılanan milletvekilleri hakkında mahkûmiyet kararı verilebileceği gibi beraat kararları da verilebilecek.
Milletvekilliği düşecek mi?
Milletvekilliğinin sona ermesi, Anayasa’nın “Milletvekilliğinin Düşmesi” başlıklı 84. maddesinde düzenleniyor. 84. madde, bu hususta “Kesin mahkeme kararının genel kurula bildirilmesiyle olur” hükmünü taşıyor. Hakkındaki karar temyiz aşamasında (Yargıtay) kesinleşenlerin milletvekilliği, (Anayasa Mahkemesi de itirazı reddetmişse) TBMM Genel Kurulu’na bildirilmesiyle düşüyor.
Kanun maddesi ne diyor?
Anayasa Mahkemesi'nin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un konuya ilişkin 54. maddesi şu hükmü taşıyor:
(1) Yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına veya milletvekilliğinin düşmesine ilişkin Türkiye Büyük Millet Meclisi kararlarına karşı, ilgili milletvekili veya milletvekili olmayan bakan ya da bir diğer milletvekili, kararın alındığı günden başlayarak yedi gün içinde kararın Anayasaya, kanuna veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğüne aykırılığı iddiasıyla iptali için Mahkemeye başvurabilir. Bu talep onbeş gün içinde kesin olarak karara bağlanır.
(2) İptal taleplerinde Mahkeme, ilgilinin ibraz etmesini beklemeksizin gerekli evrakı doğrudan getirtir.
Bu sürecin ardından TBMM üyeliği düşen milletvekili, hakkındaki hüküm uyarınca cezaevine giriyor.
