Burcu Karakaş
Sağlık Bakanlığı verilerine göre 4-10 Temmuz tarihlerinde Covid-19 vaka sayısı Türkiye'de 117 bine ulaştı. Bu rakam, Türkiye'de Covid-19 vaka sayısının bir önceki haftaya göre yüzde 105 arttığını gösteriyor. Bakanlık, 27 Haziran ile 3 Temmuz arasındaki dönemde ise haftalık vaka sayısı 57 bin 113, vefat sayısı 25 ve iyileşen sayısı 30 bin 478 kişi olarak açıklamıştı.
Covid-19 vakaları dünya genelinde olduğu gibi Türkiye'de de yeniden tırmanışta. Vaka sayılarındaki yükseliş nedeniyle gevşetilen pandemi önlemlerinin yeniden sıkılaştırılması tartışılmaya başlandı. Kapalı mekanlarda maske takma zorunluluğunun tekrar getirilmesi uzmanların önerdiği önlemlerden biri. Vaka sayılarının sonbaharda daha da artabileceği uyarısında bulunan uzmanlar, aşılama ve hatırlatma dozlarının önemine de işaret ediyor.
Türk Tabipleri Birliği (TTB) de geçen hafta yaptığı açıklamada, Covid-19 polikliniklerine başvuran kişi sayısı ve pozitiflik oranlarının belirgin olarak artış gösterdiğine dikkat çekti. Bu yeni dalganın yıkıcı etki göstermesinin ciddi bir olasılık olduğunu kaydeden TTB, "Primer aşılama ve ek aşı dozlarının yapılabilmesi için ciddi kampanyalar şeklinde aşılama çalışmalarının yapılması gerekir" çağrısında bulundu.
Koca'dan hatırlatma dozu çağrısı
Aşılama, salgınla mücadelenin en önemli ayaklarından biri olarak görülüyor.
Sağlık Bakanlığı geçtiğimiz günlerde Covid-19 aşısının üzerinden en az 6 ay geçenlerin hatırlatma aşılarını olabileceklerini duyurdu. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, kişisel sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, "Omicron'a bağlı vakalar Türkiye'de de artış gösteriyor. 50 yaş üstüyle risk grubundakilerin son aşıları üzerinden altı ay geçmişse hatırlatma dozunu ısrarla öneriyoruz" açıklamasını yaptı.
Hatırlatma dozlarını olacak kişiler Turkovac, Sinovac ya da BioNTech aşılarından birini tercih edebiliyor.
18 yaş üstü tam aşılıların oranı yüzde 33
Bakanlık verilerine göre, 13 Temmuz itibari ile Türkiye'de en az iki doz aşı olmuş 18 yaş ve üstü nüfusun oranı yüzde 85,54. Ancak TTB yetkilileri, yeni varyantların ağır hastalık yapmasını engelleyecek hatırlatma dozlarını yaptırmış olan kişilerin, yani tam aşılıların oranının 18 yaş üstü nüfusta yüzde 33 olduğunu aktarıyor. Pandemi ile ilgili açıklamasında kullanılan aşıların etkinliğine de işaret eden TTB, "Üstelik ülkemizde ilk aşılanmaya başlanan yaşlılar başta olmak üzere aşılamalarda etkinliği daha düşük olan inaktive virüs aşılarının kullanılmış olması, üç doz mRNA aşısı yaptırmış kişi oranını daha düşürmektedir" uyarısında bulunuyor.
DW Türkçe'ye yaptığı değerlendirmede Covid-19'a karşı aşılamanın yüzde 74 civarında ağır hastalık ve ölümleri önleyebildiğini vurgulayan TTB Aşı Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Muzaffer Eskiocak, eksik aşısı olanların aşılarını tamamlamaları gerektiğini söyledi. Halk Sağlığı Uzmanları Derneği Bulaşıcı Hastalıklar Çalışma Grubu Üyesi Prof. Eskiocak, "Ne yazık ki pandemiyle birlikte olacağı öngörülen ancak kontrol edilemeyen yanlış bilgi salgını ülkemizde aşılamayı çok etkiledi. Bakanlığın aşılamada kamu-özel tüm hastaneleri, aile sağlığı ve toplum sağlığı merkezlerini hizmet sunum birimi olarak kullanması güçlendirilerek sürdürülmeli" dedi.
Aşılama kapsayıcılığının, aşılanma kapsamına alınmamış yaş gruplarını da aşılayarak artırılmasının sağlanması gerektiğini ifade eden Eskiocak, "Yeterli miktarda aşı sağlama garanti edilmeli, yeni varyantlara etki gözeterek aşı çeşitliliği de sağlanmalı" tavsiyesinde bulundu. Eskiocak, Sağlık Bakanlığı'nın risk altına olan grupların eksik aşılarını tamamlamada başvuruya dayalı olmayan, özendirici aktif bir tutum içinde olması gerektiğini savundu.
"Uzun dönemde komplikasyonlara neden oluyor"
DW Türkçe'ye konuşan TTB Pandemi Çalışma Grubu Üyesi ve Mersin Tabip Odası Başkanı Nasır Nesanır da "Gerekenden çok az test yapılmakta olduğu düşünüldüğünde, Avrupa'da benzer nüfus ve varyant profiline sahip ülkelerdeki günlük 80-100 bini aşan sayılar bizim için de geçerli olabilir" tahmininde bulundu. Ölüm sayılarında ise büyük bir sıçrama görülmediğini belirten Nesanır, hastaneye yatanların ve ölenlerin büyük çoğunluğunun tüm aşısız ya da eksik doz aşılı kişiler olduğunu söyledi.
Ancak BA4/5 varyantının bulaşma hızı ve bağışıklıktan kaçma özelliği nedeniyle önümüzdeki süreçte hastane yatışlarda ve ölümlerde artış olabileceğine, asıl vaka artışlarının olası yeni varyantların da ortaya çıkışıyla sonbahar ve kış aylarında yaşanabileceğine dikkati çeken Nesanır, "Dikkate alınması gereken bir durum da ölümle sonuçlanmasa bile Covid-19'un bazı kişilerde uzun dönemde komplikasyonlara neden olduğuna dair önemli kanıtların birikmeye başlamış olmasıdır" dedi.
Dr. Nesanır, temaslıların etkili izolasyonu için HES kodu uygulamasının da geri getirilmesi gerektiği kanaatinde. Nesanır, "Olgulara ait yaş, cinsiyet dağılımları, aşılanma durumları, il ve ilçe verileri, yoğun bakım doluluk oranları, vefat edenlerin ayrıntılı özellikleri açıklanmalı" diye de ekledi.
Yükseliş Omicron BA.4 ile BA.5 varyantlarından kaynaklı
Uzmanlara göre son yükseliş diğer varyantlardan daha bulaşıcı olan BA.4 ve BA.5 isimli Omicron varyantlarından kaynaklanıyor.
Omicron'un alt varyantları olan BA..4 ve BA.5 şimdiye kadar oluşan varyantlardan daha hızlı yayılma gücü ile ayrışıyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Nisan ayında yaptığı bildirimde bu varyantların yakından izlendiğini açıklamıştı. DSÖ vaka sayısının azalmasının tehlikenin geçtiği anlamına gelmediğini belirtirken uzmanlar bu iki varyantın akciğerler üzerinde etkili olduğu uyarısında bulunuyor.
