İnatlaşma, her yaşta ve her insanda ortaya çıkabilecek bir davranıştır. Çocuklarda inatlaşma özellikle 2-4 yaş arasında görülmektedir. Çocuklar bu yaşlarda artık kendi varlığının farkına varır ve bağımsızlıklarını ortaya koymak, kendi istedikleri şeyleri yapmak isterler.
Kendi benliğinin farkına varan bir çocuk, artık ben de varım diyerek; ailesiyle ya da çevresindekilerle her konuda çatışmaya girebilir. Uzmanlara göre eğer çocuk, inatlaşma sürecine girdiyse, her şeye karşı çıkar bir tutum sergileyebilir. Bazen neyi istediğini bilmeden, sadece karşısındaki kişiyle zıtlaşmak için bile inatlaşabilir. Aslında bu durum, kendi bireyselliğini, bağımsızlığını kazanmak isteyen bir çocuğun, kendi istediğini yaptırmaktan başka bir şey değildir. Fakat bunun farkında olmayan pek çok anne-baba bu dönemde çocuklarıyla gereksiz yere çatışmaya girer. Kendilerini de çocuklarını da yıpratırlar. Ve çocukların gelişiminde doğal bir davranış olan inatlaşma, ebeveyn ve çocuk arasında iletişimsizliğin ya da çocukta özgüven problemlerinin başlangıç noktası olabilir.
Çocuk gelişimi ve eğitimi uzmanı Ayşe Işık Kaya Zaman gazetesine yaptığı açıklamada, ailelerin çocukların inatlaşmalarına karşı nasıl bir tutum sergileyeceklerinin çok önemli olduğunu söyledi. Ailelerin bu dönemde 'hayır' demeye başlamasıyla çocuğun daha çok inatlaşıp onlardan öğrendiği gibi her şeye 'hayır' demeye başlayacağını kaydetti. Kaya, genelde yanlış tutumlar nedeniyle çocukta inatlaşmanın daha da arttığını belirterek şu bilgileri veriyor:
"İnatlaşmada önemli olan, şiddeti, süresi ve krize sebep olan sorunun nasıl çözülebileceğidir. Çocuk, aile tarafından istenmeyen bir davranışı yapmak istediğinde, en iyi yöntem çocuğun dikkatini dağıtmaktır. Bu bir çizgi film, bir kuş, bir kedi, sevdiği bir yiyecek veya oyun vb. herhangi bir şey olabilir. Mesela, çocuğunuz yasakladığınız şeyleri yapmak istediğinde, nazikçe ona yasakladığınız şeyi yeniden hatırlatın ve yapabileceği alternatif bir şey önerin." Kaya, bazı ebeveynlerin başta 'hayır' dedikleri bir şeye daha sonra 'evet' dediklerini, çocuğun da bir sonraki konuda isteği gerçekleşene kadar inatlaşma yoluna gittiğini ifade ediyor.
Çocuğa tutarsız kurallar koymayın
Ayşe Işık Kaya, çocuğa karşı olumsuz bir tutumla yaklaşılması durumunda çocuğun da aynı karşılığı vereceğini söyledi. İnatlaşma döneminde olmasının çocuğa hiç 'hayır' denilmeyeceği anlamına gelmeyeceğinin altını çizen çocuk gelişimi ve eğitimi uzmanı Kaya şu noktalara dikkat çekti:
* Dikkat edilmesi gereken şey koyduğunuz kuralların gerekli ve tutarlı olduğundan emin olmanızdır. Bu kuralların gerekçesini kısa ve net olarak çocuğa açıklamanız hatta bazı kuralları çocuklarla birlikte koymanız gerekebilir."
* Gereksiz konularda da yasaklamalar getirmekten kaçınılmalı. Çünkü bir süre sonra çocuğunuza çok fazla 'hayır' demeye başlarsınız. Bu da onda her şeyi yanlış yaptığı hissini uyandırmaya başlar.
* Negatif cümleler kurmaktan da kaçının. Yapılmasını istediğiniz şeyi olabildiğince pozitif cümleler kullanarak ifade etmeye çalışın.
