Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan kanun taslağıyla ABD’dekine benzer bir uygulama geliyor. Taslakta, şüpheliler ile savcılık arasında "pazarlık" yapılması usulüyle, cezanın belirlenmesine ilişkin düzenlemeler yer alıyor. Kanun taslağıyla; kişiyi hürriyetinden yoksun kılma, inanç, düşünce ve kanaat hürriyetinin kullanılmasını engelleme, iş ve çalışma hürriyetinin ihlali, nefret ve ayırımcılık, Cumhurbaşkanına hakaret gibi pek çok suçun yanı sıra; sarkıntılık, reşit olmayanla cinsel ilişki, cinsel taciz gibi cinsel saldırı suçları da pazarlık usulünün kapsamına girecek.
Milliyet muhabiri Kemal Göktaş’ın kişisel bloğunda yayımlanan habere göre; Adalet Bakanlığı, "ceza yargılamalarında iş yükünün azaltılması ve alternatif çözüm yöntemlerinin geliştirilmesi"ne yönelik olduğunu belirttiği sürpriz bir kanun taslağı hazırladı. Taslakta, ABD'deki gibi, şüphelinin suçunu kabul etmesi koşuluyla, şüpheliler ile savcılık arasında "pazarlık" yapılması usulüyle, cezanın belirlenmesine ilişkin düzenlemeler yer alıyor.
Taslağa göre 5 yıla kadar hapis cezasını gerektiren suçlarda şüpheli suçunu kabul ederse cezanın 1 yıla indirilmesi, para cezasına çevrilmesi veya kamu hizmeti gibi yaptırımlar uygulanması mümkün olacak.
Her gün için 20 TL
Taslakta ayrıca ön ödeme yoluyla şüphelilerin davadan kurtulması olanağı da genişletiliyor. Halen üst sınırı 3 ay olan suçlarda uygulanan ön ödemedeki sınır 2 yıla çıkarılarak şüphelilere "öde-kurtul" imkânı getiriliyor. Öngörülen adlî para cezasının alt sınırını, hapis cezasının aşağı sınırının karşılığı olarak her gün için 20 TL üzerinden bulunacak miktarı ödeyenlere dava açılmayacak.
Ön ödemeden daha önce kasıtlı bir suç işleyenler, suçu meslek edinenler, örgüt faaliyeti çerçevesinde suç işleyenler ile görev suçu işleyen kamu görevlileri faydalanamayacak.
Taslakta uzlaştırma hükümlerinin genişletilmesi, davası makul sürede bitirilmeyen kişilerin devletten tazminat alması, bilişim suçlarında ceza artırımı ve hacker programlarına ceza verilmesi gibi çok önemli düzenlemeler de yer alıyor.
32 maddeden oluşan "Ceza Muhakemesinde İş Yükünün Azaltılması Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı" taslağı 10/07/2015 tarihinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına görüşlerini bildirmeleri için gönderildi.
Taslakla, Ceza Muhakemesi Kanunu'na "basit yargılama" başlığıyla yeni bir düzenleme getiriliyor. Buna göre, 5 yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlarla ilgili olarak savcı basit yargılamayı uygulayabilecek. Bu usulün uygulanabilmesi için suçun şüpheli tarafından işlendiği hususunda yeterli şüphe bulunması ve şüphelinin savcının huzurunda suç işlediğini kabul etmesi ve pazarlığa olur vermesi gerekecek. Savcı, basit yargılamayı mahkemeden talep edecek.
Mahkemenin hükmedeceği yaptırımlar şöyle:
* Suç için kanunda öngörülen cezanın alt sınırının yarısını geçmemek kaydıyla bir yıla kadar hapis cezası.
* Suçun karşılığında seçimlik ceza olarak hapis ve adlî para cezası öngörülmesi halinde, yüz seksen güne kadar adlî para cezası.
*Hükmolunan hapis cezasının ertelenmesi.
* 30 günden 730 güne kadar kamuya yararlı bir işte çalışma.
* 30 günden 1 yıla kadar bir konut veya bölgede denetim ve gözetim altında bulundurulma, belirlenen bir süreyle belirli yer ve bölgelere gitmeme, belirli mercilere düzenli başvurma, suçun işlenmesiyle bağlantılı meslek veya sanatın icrasının yasaklanması, suçun işlenmesiyle bağlantılı ehliyet veya ruhsatın geri alınması.
* Suçtan doğan zararın, aynen iade, önceki hale getirme veya tazmin suretiyle giderilmesi.
Pazarlık usulünün kapsamı
Pazarlık usûlünün kapsamına yaralama, eziyet, sarkıntılık, reşit olmayanla cinsel ilişki, cinsel taciz, tehdit, şantaj, kişiyi hürriyetinden yoksun kılma, inanç, düşünce ve kanaat hürriyetinin kullanılmasını engelleme, konut dokunulmazlığının ihlali, iş ve çalışma hürriyetinin ihlali, nefret ve ayırımcılık, haberleşmenin engellenmesi, hakaret, haberleşmenin gizliliğini ihlal, özel hayatın gizliliğini ihlal, kişisel verilerin kaydedilmesi, hırsızlık, mala zarar verme, dolandırıcılık, genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması, trafik güvenliğini tehlikeye sokma, çevrenin kirletilmesi, imar kirliliğine neden olma, bozulmuş veya değiştirilmiş gıda veya ilaçların ticareti, belgede sahtecilik, halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama, ulaşım araçlarının kaçırılması veya alıkonulması, müstehcenlik ve Cumhurbaşkanına hakaret gibi çok sayıda suç girecek.
Mahkeme bu kararını dosya üzerinden verecek, sadece gerek görmesi halinde faili dinleyebilecek. Mahkemenin, basit yargılama usulünü kabul etmemesi halinde soruşturmaya devam edilecek. Bu durumda şüphelinin suçu kabul ettiğine ilişkin beyanı dosyadan çıkarılacak. Pazarlık usulü, iki veya daha fazla kasıtlı suç işleyenler ile suçu meslek edinen kişilere uygulanmayacak.
Anglo-Amerikan sisteminden esinlenilmiş
Taslağın gerekçesinde bu düzenlemenin Anglo-Amerikan sistemindeki “ceza veya dava pazarlığı” usulünden esinlenerek hazırlandığı belirtildi. Gerekçede benzer yöntemlerin Almanya, İtalya ve Fransa başta olmak üzere pek çok Avrupa Konseyi ülkelerinde de uygulandığı ifade edildi.
Soruşturma ve dava aşamaları makul süre içinde sonuçlandırılmayan kişiler, maddî ve manevî her türlü zararlarını, devletten isteyebilecekler. Devlet, ödediği tazminattan dolayı görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullanan hâkimler ve savcılara 1 yıl içinde rücu edecek.
