CHP İzmir Milletvekili Mahir Polat, salgın nedeniyle 14 aydır kapalı olan nargile salonu işletmeleri, kahvehane esnafı, bar, eğlence mekanları ve gece kulüpleri işletmecilerinin mevcut ve 2021 yılı içinde doğacak olan SGK prim borçları ile KDV hariç vergi borçlarının 1 Ocak 2022 tarihine kadar faizsiz ertelenmesi için kanun teklifi verdi.
Salgın nedeniyle 14 aydır kapalı olan, sürecin hiçbir döneminde açılmayan, kârsız şekilde harcamalarına devam ettiğini vurgulayan Polat şunları kaydetti:
“Nargile işletmeleri, koronavirüsün faturasını çok ağır şekilde ödemektedir. Sektör tamamen iflasa sürüklenmektedir. Yalnızca İstanbul’da bu sektörde hizmet veren 2 bin 382 işletmenin bulunduğu, personelleri, aileleri ile birlikte sektör tedarikçileri de dahil edildiğinde; tüm Türkiye’de yaklaşık bir buçuk milyon insanın sektör sayesinde yaşamını sürdürdüğü tahmin edilmektedir. Pandemi öncesinde bahar ve yaz aylarına hazırlık olarak nargile işletmeciliğine dahil olan franchise alanlar veya küçük işletme sahiplerinin 4 bin 590 TL tutarındaki ‘Nargile Sunum Belgesi’ alma zorunluluğu, diğer işletme türlerinden farklı olarak nargile sektörünü olumsuz yönde etkilemiştir.
Nargileciler TAPDK (Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu) ruhsatlarını yenileyebilmek için 4 bin 590 ödemiş ancak pandemi sebebiyle iş yerlerini açamamışlardır. İşletmeciler ve sektör emekçileri hayatlarını idame ettirmekte zorlanmaktadırlar. Ülkemiz kültürünün önemli bir temsilcisi olmasıyla yalnızca yerel kitleler değil, yabancı turistler için de önemli bir kültür halini alan nargile, turizmin yeniden canlanması için çaba sarf edilen şu günlerde, en kötü senaryoda dahi yabancı turiste yönelik olarak yeniden destek bulmayı hak etmektedir.”
"Sadece İzmir'de iki esnaf intihar etti"
Kahvehanelerin açılmasına izin verilse de oyun oynamanın yasak olması sebebiyle kahvecilerin ciddi gelir kaybına uğradıklarını belirten Polat’ın değerlendirmeleri şöyle:
“Kısa çalışma ödeneği desteğinden de faydalanamayan kahveci esnafı, pandemi sürecinde ihmal edilmiştir. Sadece İzmir’de geçim sıkıntısı ile daha fazla mücadele edemeyen iki kahveci esnafı vatandaşımız maalesef intihar etmiştir. Kahveci esnafına bir defaya mahsus olmak üzere 5 bin TL hibe desteği verilmesine karar verilmiş, söz konusu Cumhurbaşkanlığı Kararı 21 Mayıs 2021 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Pandemi sürecinin başından beri yani 14 (ay sonra verilen hibe desteği maalesef gecikmiş bir destektir. Daha önce kira desteği olarak verilen bedel, mevcut kiralar ile örtüşmediğinden kahveci esnafına yapılan yardımlar yetersiz kalmıştır. Vergilerini yapılandıran esnaf muaccel olan taksitlerini ödeyememiştir. Bunun yanı sıra katı atık bedeli, çöp vergisi gibi vergiler de kahveci esnafının kapalı olduğu süreçte belini bükmektedir.”
"Yaklaşık 2 milyon kişi mağdur"
Pandemi sürecinin başından 14 aylık süreçte, kısa çalışma ödeneği desteğinin sektörü ayakta tutmakta yeterli olmadığını belirten CHP’li Polat, teklifinin gerekçelerini şöyle sıraladı:
“Devam eden kira ödemeleri, kapalı dükkana ödenen faturalar gibi gider kalemleri bar, eğlence mekanları ve gece kulüpleri işletmecilerinin artık hayatlarını idame ettirememelerine sebep olmaktadır. Bu sektörlerde ve bu sektörleri etkileyen diğer meslek dallarında çalışan emekçiler; güvenlik görevlileri, ses sanatçıları, taksiciler, valeler, garsonlar, komiler, mutfak çalışanları, temizlik görevlileri birlikte düşünüldüğünde yaklaşık iki milyon kişi mağdur olmaktadır. Normalleşme sürecinde kafe ve restoranlar çeşitli çözümlerle faaliyetlerine devam ederken, içkili lokantalar ve içkili restoranlar çeşitli saat uygulamalarıyla açılmışken, mekanlar arasındaki ruhsat farklılığı sebebiyle bar, eğlence mekanları ve gece kulüplerinin açılmalarına izin verilmemiş, sektör temsilcileri ve emekçileri kaderlerine terkedilmiştir. Turizmin yeniden canlanması beklentisi içinde olunan şu günlerde; bar, eğlence mekanları ve gece kulüpleri desteğe ihtiyaç duymaktadır.”
"Kapalı işletmelerin faturası esnafın belini büküyor"
Yaşanılan mağduriyeti gidermek için somut adımların atılması gerektiğini belirten CHP’li Polat’ın teklifi şöyle:
“Pandemi sürecinin başından beri yani 14 aylık süreçte, kısa çalışma ödeneği desteği sektör için umut ışığı olsa da desteğin kısa sürmesi, devam eden kira ödemeleri, kapalı dükkana ödenen faturalar gibi gider kalemleri işletmecilerin belini bükmektedir. Kapalı olan aylarla ilgili çok büyük kira ve tahliye davaları var. Esnaflarımızdan gelen talepler var. Esnaflarımız, 1 aylık kiraların 3’e bölünmesini istiyor. Hükümetin ve kiracıların 3’te 2’sini ödemesini, mülk sahiplerinin ise 3’te 1 oranında indirim yapmasını beklemekteler. Aynı zamanda 1 yıllık ödemesiz kredi desteği ve açık olmayan aylarda stopaj alınmamasını talep ediyorlar. Esnafa kredi verilirken borcu yoktur yazısı isteniyormuş. Esnafın borcu yoksa neden kredi çeksin? Bu konuyla ilgili bir iyileştirme yapılmasını istiyorlar. TPDK ödemelerinden harç alınmaması ve açık alanlarda tek kullanımlık nargile sunumlarına izin verilmesini istiyorlar. Bu taleplerin tek tek incelenmesi gerekiyor. Verdiğimiz kanun teklifi kabul edilirse 2021 yılı içinde doğacak olan SGK prim borçları ile KDV hariç vergi borçları 1 Ocak 2022 tarihine kadar faizsiz olarak ertelenecek. Yurttaşlarımız bir nebze olsun rahatlayacak.”
