Kıbrıs'ta Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde 15 Mayıs 2015'te yeniden başlayan müzakereler çerçevesinde düzenlenen uluslararası konferans İsviçre'nin Cenevre kentinde başladı. İsviçre'nin Cenevre kentinde Kıbrıslı Türk ve Rum liderler Mustafa Akıncı ile Nikos Anastasiadis arasında üç gün süren tarihi Kıbrıs zirvesi bugün garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’nin dışişleri bakanları seviyesinde katılımıyla beşli zirve haline geldi.
Haritalar çelik kasada
Dün gece tarafların Kıbrıs sorununu çözmek için buluştukları İsviçre'deki BM Cenevre Ofisi'nde, Rum tarafında 'basına sızma' krizi meydana geldi. Müzakerelerde taraflar haritalarını sundu. Haritalar, BM'nin çelik kasasına kilitlenmişti.
Yorum: Garantörlük için formül arayışı...
Toplantıya kimler katılıyor?
BM Cenevre Ofisi'ndeki tarihi konferansın açılışını BM Genel Sekreteri Antonio Gutteres yaptı.
Konferansa, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Akıncı ve Rum lider Anastasiadis ile garantör ülkeler adına Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Kocias ve İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson katılıyor. "Özel gözlemci" sıfatıyla konferansta yer alan Avrupa Birliği'ni (AB) ise AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker ile AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini temsil ediyor.
Konferans öncesi BM Genel Sekreteri Gutteres, KKTC Cumhurbaşkanı Akıncı ve Rum lider Anastasiadis ile birlikte basın mensuplarının karşısına çıkarak poz verdi.
İşte 1 dakikada Ada'daki bölünmüşlüğün tarihi:
Programda neler var?
Konferansa yerel saatle 13.00'da (TSİ 15.00) ara verildikten sonra, 14.45'te (16:45) BM Genel Sekreteri Gutteres, Kıbrıslı liderlerin de eşlik edeceği bir basın toplantısı düzenleyecek. Konferansta tarafların akşam 20.00'da yeniden bir araya gelmesi bekleniyor.
"Olumlu gelişmeler var"
Reuters'ın haberine göre, Yunan Hükümet Sözcüsü Dimitris Tzanakopoulos, Cenevre'de sürdürülen Kıbrıs barış görüşmelerinde "olumlu gelişmeler" olduğunu fakat kritik konuların henüz sonuçlanmadığını söyledi.
Tzanakopoulos, Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras'ın "çözüm için bir ihtimal görülmesi durumunda" Cenevre'deki görüşmelere katılacağını belirtti.
Konferansın ana gündem maddesini, müzakerelerin altı temel başlığından biri olan "Güvenlik ve Garantiler" oluşturuyor. Konferansta, harita konusu gündeme gelmeyecek.
Bitiş tarihi belli değil
Türkiye ve KKTC, garantörlük sisteminin sürmesini ve Ada’da belli sayıda Türk askerinin kalmasını istiyor. Ancak Rum Kesimi ve Yunanistan her iki talebe karşı çıkıyor. İki ülke, Türkiye’nin derhal asker çekmesini talep ederken, garantörlük sisteminin de kaldırılmasından yana. Garantörler zirvesinin bitiş tarihi belli değil.
Öte yandan Cenevre polisi, delegasyonların kaldığı oteller ve BM yerleşkesi civarında olağanüstü güvenlik önlemleri aldı. BM Cenevre Ofisi etrafında bugün araçların park edilmesine izin verilmiyor.
Konferansa uluslararası medyanın yoğun ilgisi de dikkat çekiyor. Dünyanın dört bir yanından basın mensupları müzakereleri ve konferansı takip etmek için Cenevre'ye akın ederken, BM Cenevre Ofisi'ndeki basın odasının yetersiz kaldığı gözlendi.
"Sonuç ne olursa tarihi olacak"
BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide dün yaptığı açıklamada, garantör ülkelerin kendi aralarında yürüttüğü diplomasi sonucunda bugünkü konferansa dışişleri bakanları seviyesinde katılma kararı aldıklarını belirterek, "Yarın (bugün) tarihi bir gün olacak. Sonuç ne olursa olsun tarihi olacak. Çünkü, bu süreçte ilk defa garantör güçler ile Kıbrıslı liderlerin hepsi bir arada olacak" ifadesini kullanmıştı.
İsviçre'de iç turlu müzakere
BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Danışmanı Eide'nin arabuluculuğunda pazartesi günü İsviçre'de son üç ayda üçüncü kez bir araya gelen taraflar, müzakerelerin ilk gününde "Mülkiyet" ve "Yönetim ve Güç Paylaşımı" konularını görüştü.
Taraflar ikinci gün "Yönetim-Güç Paylaşımı", "Avrupa Birliği (AB)" ve "Ekonomi" başlıklarını masaya yatırdı. Cenevre'deki müzakerelerin son gününde de taraflar haritalarını sundu. Haritalar, iki tarafın harita uzmanlarının kontrollerinin ardından BM'nin çelik kasasına alınarak kilitlendi.
Kıbrıs sorununa çözüm üretmek, adada kalıcı barış ve istikrarı sağlamak amacıyla yürütülen müzakereler geçen yıl İsviçre'nin Mont Pelerin kasabasında 7-11 ve 20-21 Kasım'da iki turlu olarak gerçekleşmişti. Mont Pelerin'deki müzakerelerin ikinci turunda da Rum tarafının aşırı taleplerde bulunması ve uzlaşmaz tavırlarından dolayı sonuç alınamamıştı.
Liderler, 1 Aralık’ta adada bir araya gelerek müzakerelere devam ve ocak ayında Kıbrıs ile ilgili uluslararası bir konferans gerçekleştirme kararı almıştı.
Kıbrıs müzakereleri, "Ekonomi, Avrupa Birliği (AB), Mülkiyet, Yönetim-Güç Paylaşımı, Toprak ile Güvenlik ve Garantiler" olmak üzere altı temel başlıktan oluşuyor.
