Bütçe görüşmeleri | Bakan Işıkhan: Devlet memurları için 3600 ek gösterge düzenlemesini hayata geçireceğiz; asgari ücrette herkesin mutabık kaldığı seviyeyi ümit ediyoruz

Kültür ve Turizm ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlıklarının 2024 yılı 2024 yılı bütçe görüşmelerinde konuşan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 2023 Yılı Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Protokolü ile toplu iş sözleşmeleri sonunda işçilerin aylık brüt çıplak ücretlerini 15 bin liraya yükselttiklerini belirtirken, "Birinci döneme yükselen devlet memurlarımız için 3600 ek gösterge düzenlemesini en yakın zamanda hayata geçireceğiz" dedi. Işıkhan, emekli maaşlarına ilişkin ise, "Yeni yılda bütçe doğrultusunda emekli maaşlarının iyileştirilmesine yönelik çalışmalarımızı sürdüreceğiz" dedi.

Asgari ücrete yaptıkları artışların ve iyileştirmelerin çalışanlara verdikleri önemin göstergesi olduğunu ifade eden Işıkhan, "2024 yılı asgari ücretini tespit etmek üzere asgari ücret tespit komisyonumuz, bildiğiniz gibi 11 Aralık’ta çalışmalarına başladı. Komisyondan çıkacak kararın herkesin mutabık kaldığı bir ücret seviyesi olmasını ümit ediyoruz. 2024 yılında da asgari ücretli çalışanlarımızı enflasyon karşısında koruma ilkemizi aynı kararlılıkla sürdüreceğiz" diye konuştu.

Çalışma Bakanlığı'nın bütçe görüşmelerinde konuşan İYİ Parti İzmir Milletvekili Hüsmen Kırkpınar ise, "Politika faizinin arttığı ve yüzde 24'e çekildiği 2018'de 2 milyon işçi işsiz kaldı. Merkez Bankası geçtiğimiz ay Para Politikası Kurulu toplantısının ardından politika faizini 500 baz puan artırdığını ifade etmişti. Bugün itibarıyla, politika faizi 250 baz puan daha artırılmış oldu"  dedi.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Gamze Taşcıer da, "Vatandaşa verdiğiniz değeri sözlerinizi tutmadığınızdan da anlıyoruz. Seçimden önce Genel Başkanınız çıkıp demişti ki 'Esnafın prim ödeme gün sayısını 7200 güne indireceğiz' Altı aydır ağzınızı bıçak açmıyor, torbada 1 maddeye bakardı; niye getirmediniz? Yine, stajyer ve çıraklık mağdurlarının sorunları… Bu insanlara 'Geriye dönük borçlanma hakkı verin' dedik, sesiniz çıkmıyor. 3600 ek göstergeyi bir buçuk yıl önce Genel Başkanınız 'Tamam, vereceğiz' dedi, o da ortada yok" ifadelerini kullandı. 

Bütçe görüşmeleri, Işıkhan'ın konuşmasının ardından Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un sunumu ile devam etti.

TIKLAYIN - Adalet ve Dışişleri bakanlıklarının bütçeleri kabul edildi | Bakan Fidan'dan DEM'in eleştirisine yanıt: PKK silahlı tehdit varlığını devam ettirdiği müddetçe faaliyetlerimiz devam edecek

Kültür ve Turizm Bakanlığı 2024 yılı bütçelerinin görüşmelerini Devlet Tiyatroları Genel Müdürü Tamer Karadağlı ile Devlet Opera Balesi Genel Müdürü ve Genel Sanat Yönetmeni Tan Sağtürk de izledi

Meclis, TBMM Başkanvekili Gülizar Biçer Karaca başkanlığında toplandı. TBMM Genel Kurulu’nda 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi, 2022 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi ile Sayıştay raporlarının görüşmeleri devam etti. Saadet Partisi milletvekili Hasan Bitmez’in konuşmasının sonunda kalp krizi geçirmesi ve sonrasında hastanede vefat etmesi nedeniyle yarım kalan TBMM, Adalet Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı bütçelerinin görüşmeleri tamamlandı. Ardından Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bütçeleri görüşülmeye başlandı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı bütçesi üzerine söz alan CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, şunları dile getirdi:

"Bu ülkede insanlar her gün ekmek, iş, aş kuyruğundayken bu milletin vergileriyle 170 ülkeye 8 milyar dolar gönderiyorsanız bu ofislerle, yardımlarla itibarımız ne kadar arttı? Ulusal çıkarlarımıza ne hizmet edildi bunu yanıtlamanız gerekir. TİKA diyoruz Türk dayanışması diyoruz kulağa güzel geliyor ama gerçek öyle değil. Türk Devletleri Teşkilatı Zirvesi yapıldı geçen ay Astana'da. Sloganı Türk devri. Kıbrıs Türkünün tek devleti KKTC yok sayıldı. Ev sahibi Kazakistan ben istemiyorum diye gözlemci üye KKTC'yi çağırmadı. Kıbrıs Türküne bu ağır hakarete niye sesiniz çıkmıyor? Onlar Rumlardan, Ruslardan korkuyor siz kimden korkuyorsunuz. KKTC yoksa ben burada yokum demek çok mu zor?

"Yunus Emre kardeşimizin giden canının hesabını bile soramadıktan sonra neye yarar onca yatırım?"

Gazze'de katliam yapan İsrail'e karşı hangi ortak yaptırım kararı çıkarabildiniz iş birliği yaptığınız 170 ülkeden. Yanıtı koca bir sıfır. Türkiye'nin itibarı, ulusal çıkarı korunmuyorsa bu kadar para kime hangi amaçla gönderilmektedir? TİKA’nın da yardımları var. Bakın, dondurma üretim fabrikası kurmuş, sera kurmuş, hepsi iyi, güzel. Peki, biz günlerdir neyi konuşuyoruz arkadaşlarım? Motokurye arkadaşımız, Yunus Emre Göçer’in ölümüne neden olan Somali Cumhurbaşkanı’nın oğlunu konuşuyoruz. Birileri devreye girdi ve gözaltına dahi alınmadan karakoldan bırakıldı Bay Muhammed. Ama ne o ne Cumhurbaşkanı olan babası 'Ya, Türkiye'nin yaptıklarına karşı bizim yaptığımız insanlığa sığmaz' demedi, soluğu havaalanında aldı, ülkesine kaçtı. Ee, peki, arkadaşlarım, nedir, nerede sizin etkiniz, itibarınız? Yunus Emre kardeşimizin giden canının hesabını bile soramadıktan sonra neye yarar onca ofis, onca proje, onca yatırım?

"Yurt dışında yaşayan 6 milyon kardeşimiz bu bütçede yok sayılmış"

Yurt dışında yaşayan 6 milyon kardeşimiz bu bütçede yok sayılmış. Lafa gelince gurbetçiler ülke ekonomimize 7 milyar dolar katkı sağladı dersiniz ama hadi gel sorunları çözelim deyince ortada yoksunuz. Gelin Türkiye'ye getirdikleri arabalarıyla telefonlarıyla ilgili çektikleri eziyetlere son verelim. Arabalar 5 yıl telefonlar süresiz kalabilsin. Yurt dışı borçlanmasıyla emekli olanlara tam zamanlı çalışma hakkını tanıyalım, onlar yabancımız değil. Gelin yurt dışındaki Türkleri yok saymayalım."

"Bu bütçeye bir isim vermek gerekirse bu bütçe 'buhar' bütçesi"

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bütçesi üzerine söz alan CHP Genel Başkan Yardımcısı Gamze Taşcıer, şöyle konuştu: 

"Bu bütçeyi iki kelimede özetlemek gerekirse ya da bu bütçeye bir isim vermek gerekirse bu bütçe 'buhar' bütçesi. Çünkü emekliye 3 kuruş zam yapıyorsunuz, 2 ay sonra buhar oluyor. Asgari ücretliye zam yapıyorsunuz, 3 ay sonra buhar oluyor. Memurun aldığı maaş, 4 ay sonra buhar olarak geri dönüyor. Dolayısıyla hangi sosyal sınıftan olursa olsun halkımızın ortak bir sesi var; 'geçinemiyoruz'. Haber oldu, İstanbul'da bekar polisler kiralarını ödeyemedikleri için tayin talep etmişler. Çözüm olarak da TOKİ, 1+1 lojman yapacakmış. Doğru, polislerimiz geçinemiyor. Peki hiç düşünüyor musunuz? Asgari ücretli kirasını nasıl ödüyor? İPA araştırmasına göre; kentte yaşamanın maliyeti bir yılda yüzde 78 arttı. 4 kişilik ailenin ortalama maliyeti 47 bin lirayı aştı. Soruyorum size, BDDK yöneticilerinin yaşam maliyeti var da 7 bin 500 lira alan emeklinin yaşam maliyeti yok mu?

"Türkiye'de asgari ücret ve aşırı yakın ücret alanların oranı en az yüzde 40"

Aralık ayı, asgari ücret tespit ayı. Bu süreç kimisini doğrudan kimisini de tüm maaşları etkilediği için dolaylı olarak, dolayısıyla on milyonlarca insanı ilgilendiriyor. Çünkü Türkiye'de asgari ücret ve aşırı yakın ücret alanların oranı en az yüzde 40, özel sektörde çalışanların yüzde 91'i asgari ücret ve iki katından daha az ücret alıyor. Yani 22 bin 800 lira. Bu da aslında belirleyeceğinizin asgari ücret değil; ortalama ücret olduğunu bize gösteriyor. Sayın Bakan, geçtiğimiz hafta asgari ücrette ikinci bir zam olup olmayacağı sorulduğunda 'Tek zam olacak. Çünkü, yönetmeliğimizde öyle. Asgari ücret yönetmeliğinde yılda bir kere' dediniz. Ben size İş Kanunu’nu getirdim. 39. madde çok açık bir şekilde ücretlerin asgari sınırlarının en geç iki yılda bir belirlendiğini söylüyor. Yönetmelikte de aynı şey. Sayın Bakan, yönetmelikten ve İş Kanunu'ndan haberinizin olmaması mümkün değil. O zaman siz, bile isteye vatandaşı kandırıyorsunuz.

"OECD ülkeleri içinde enflasyon şampiyonuyuz"

Gelelim vatandaşın nasıl yoksullaştığına. Bununla da ilgili onlarca örnek verebilmek mümkün ama vakit kısıtlı. Ben bütçenin içinden bir veriyle sizlere anlatacağım: Elektrik tüketim desteği. Bu destekten yararlanan hane sayısı 1,9 milyonken 3,7 milyon hane… Yani yaklaşık 15 milyon vatandaşımızın ancak destekle gerçek anlamda önünü görebildiğini gösteriyor ve bu sayının 2024’te 4 milyonu aşacağını hedefliyorsunuz; sizin verileriniz. Önceki bütçede hedefiniz neydi? 2 milyon. Yani bir yılda 2 milyon öngöremediğiniz bir yoksullaşma yarattınız. Son bir yılda, vatandaşın bankalara olan toplam borcu yüzde 78 arttı, bireysel kredi harcamaları yüzde 167 arttı. Vatandaşta para yok, 'Kartları nasıl takla attırırım' adeta onun ustası oldu. OECD ülkeleri içinde enflasyon şampiyonuyuz. 37 ülkenin ortalaması 4,2’yken Türkiye'yi kattığınızda 1,5 puan birden yükseliyor. Yine, gıda enflasyonunda şampiyonuz. Türkiye'de bu oran yüzde 72, OECD ortalaması 7,4 yani 10 katı. İşte, tablo böyleyken, bu enflasyon ortamı varken, başımızda beceriksiz bir iktidar varken asgari ücreti ne kadar yapacaksınız? 16 bin mi, 18 bin mi, 20 bin mi? Aslında belirleyeceğiniz fiyat, asgari ücretin üç ay sonra mı, beş ay sonra mı açlık sınırının altında kaldığından başka herhangi bir şeyi ifade etmeyecek.

"Türkiye'de çocukların yarısı peynir ve yoğurt gibi süt ürünlerini her gün tüketemiyor"

Bazen asgari ücretle yapılan artışların ne kadar yüksek olduğundan siz ve iktidarlarınız bahsediyor. Doğru, iktidara geldiğinizde asgari ücret 184 liraydı, bugün 11 bin 402 lira. Enflasyon diye bir şeyin varlığından haberdar olmazsanız ya da onu yok sayarsanız her şey çok güzel tabii ama gerçek öyle mi, değil? Çok uzaklara gitmeye gerek yok, iki yıl önce, asgari ücret 2 bin 825 lirayken alım gücü çok daha yüksekmiş. İki yılda iktidarınız, asgari ücretlinin kursağından 37 kilo kıymayı, 154 litre sütü çaldı. Çocuklar beslenemiyorlar, sınıflara aç gidiyorlar, beslenemedikleri için okuduğunu anlamıyorlar ve bodurluk artık bir salgın gibi yayılıyor. İnanmıyorsunuz ama bu veriler TÜİK’in verileri, Türkiye'de çocukların yarısı peynir ve yoğurt gibi süt ürünlerini her gün tüketemiyor. İşte, yirmi bir yıllık, yirmi iki yıllık iktidarınızın eseri.

"Memurlar da geçinemiyor"

Tabi, sadece asgari ücretliler mi? Memurlar da geçinemiyor. On yıl önce ortalama memur maaşı açlık sınırının 3,3 katı iken bugün 2,3 katına düştü; profesörü, hizmetlisi, mavi yakalısı, beyaz yakalısı, hepsi sistematik bir şekilde yoksullaşıyor. Peki, kim zenginleşiyor? Yani, bu ülke büyüyor da kimler zenginleşiyor? Az önce anlattım, emekçi zenginleşmiyor. Peki, bir de emekliye bakalım. Yine, SGK verilerine göre Türkiye'de yaklaşık 16 milyon emekli ve ölüm aylığı alan var. 11 milyon emeklinin yarısından fazlası ya işte çalışıyor ya da ek bir iş arayışı içinde, on beş yılda 2,5 kat artırdınız. Soruyorum size: Bir insan emekli olduktan sonra neden çalışır? Devletin resmî verilerini bilmenize rağmen emeklinin içinde bulunduğu ortamı görmezden geliyorsunuz ama yoksulluğa bile değil, emekliyi açlığa ve hatta ölüme terk ediyorsunuz.

"3600 ek göstergeyi bir buçuk yıl önce Genel Başkanınız 'Tamam, vereceğiz' dedi, o da ortada yok"

Biz 'En düşük emekli aylığı asgari ücret seviyesine yükselsin' diyoruz, siz 'Emekli açlıkla boğuşmaya devam etsin' diyorsunuz. Biz 'İkramiyeleri artıralım' diyoruz, siz '2 bin lira yeter' diyorsunuz. Biz 'Az gün, az prim ödeyenle çok gün, çok prim olanı düşük aylıkta buluşturmayacağız, hakkaniyetli bir sistem kuracağız' diyoruz, siz 'Emeklileri en düşük ücrette buluşturacağız' diyorsunuz. Vatandaşa verdiğiniz değeri sözlerinizi tutmadığınızdan da anlıyoruz. Seçimden önce Genel Başkanınız çıkıp demişti ki 'Esnafın prim ödeme gün sayısını 7200 güne indireceğiz' Altı aydır ağzınızı bıçak açmıyor, torbada 1 maddeye bakardı; niye getirmediniz? Yine, stajyer ve çıraklık mağdurlarının sorunları… Bu insanlara 'Geriye dönük borçlanma hakkı verin' dedik, sesiniz çıkmıyor. 3600 ek göstergeyi bir buçuk yıl önce Genel Başkanınız 'Tamam, vereceğiz' dedi, o da ortada yok. 'Taşerona kadro…' dedik, mecbur kaldınız, kısmi olarak verdiniz. Yani gerçekten nasıl yapıyorsunuz bilmiyorum ama bir haksızlık yapmadan herhangi bir düzenleme yapamamak gibi bir beceriniz var.”

"Kültür ve Turizm Bakanlığının 2024 yılı bütçesi yetersiz"

Saadet Partisi Kayseri Milletvekili Mahmut Arıkan, Kültür ve Turizm Bakanlığının 2024 yılı bütçesinin yetersiz olduğunu belirtti. 

Türk Tarih Kurumunun, Türkiye'nin en köklü kurumlarından birisi olduğunu vurgulayan Arıkan, kurumun yıllık bütçesinin 236 milyon 961 bin lira olduğunu bildirdi. Bu rakamın yetersiz olduğunu savunan Arıkan, "Türk Tarih Kurumunun bu bütçesiyle dünya çapında yayın, toplantı, çalışma yapması takdir edersiniz ki mümkün değil" dedi.

"İnsan hayatını direkt etkileyen bir konuda sorumluluk üstlenmemesi devletin itibarına halel getirmektedir"

Saadet Partisi Denizli Milletvekili Sema Silkin Ün, 2022 yılında Türkiye'de 589 bin iş kazası meydana geldiğini,1517 insanın hayatını kaybettiğini söyledi.

Ün, "İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası'nın Haziran 2012'den bu yana çeşitli bahanelerle az tehlikeli sınıf iş yerleri ve kamu iş yerlerinde, iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi bulundurma şartı sürekli ertelenmekte. Kamunun öncülük etmesi gereken, insan hayatını direkt etkileyen bir konuda sorumluluk üstlenmemesi devletin itibarına halel getirmektedir" diye konuştu.