Cumhuriyet yazarı Çiğdem Toker, “Bunlar iyi günlerimiz” dediği yazısında, gelecek dönemde zam dalgasının gelebileceğini belirtti. Toker, “KİT sistemi finansman darboğazında. ‘Eski tas, eski hamam’ desek yanlış değil. Bir yanda, ‘oya tahvil’ güdüsüyle kullanılan kötü politika sonucunda bir türlü yama tutmayan delikler, diğer yanda 1 milyar harcanan saraylar. Evlere kömür gidiyor gitmesine de, Hazine’den döke saça... Bu enflasyon, bu zamlar daha başlangıç. İyi günlerimizdeyiz” dedi.
Çiğdem Toker’in Cumhuriyet’te “İyi günlerimiz” başlığıyla yayımlanan (3 Kasım 2014) yazısı şöyle:
İyi Günlerimizdeyiz
Doğalgaza ekimde yapılan yüzde 9’luk zammın sonuçlarını hissetmeye başladık. İki seçim nedeniyle ertelenmişti. Yüzde 9, enflasyonu çift haneye çıkarmaya yetti.
Fakat bu bile yetmiyormuş. Daha zam lazımmış.
Hafta sonu “mükerrer” Resmi Gazete’de yayımlanan 2015 yılı Ekonomik Programı ekinde öyle diyor. “Ek” deyip geçmeyin; 300 sayfalık belge, enerji ve tarım KİT’lerinin ilan edilmemiş iflasını kurum kurum belgeliyor. KİT’ler, bütçeden ve Özelleştirme Fonu’ndan yapılan büyük tutarlı transferlere rağmen bu yıl finansman açığı veriyor.
BOTAŞ zararda
Doğalgaz ithalatçısı BOTAŞ’ın öngörülemeyen döviz kuru nedeniyle bu yıl zarar ettiği açıklandı. Program Eki’nde, “Yüzde 9 zamma rağmen “dengelenme ihtiyacının” devam ettiği” belirtiliyor. “Dengelenme ihtiyacı”, tabii ki zam demek. Fakat büyük olasılık, 2015 genel seçimleri sonrasına kadar bu zam yine ertelenecek.
BOTAŞ’ın bu yıl 5.3 milyar TL’lik vergi borcu varmış, bunun ancak 2.3 milyar TL’sini ödeyebilecekmiş.
678 milyon görev zararı
AKP iktidarının yoksullara bedava kömür yardımı, iki enerji KİT’ine görev zararı olarak geri dönmeyi sürdürüyor. Bu yıl sonuna kadar yoksullara dağıtılan kömür yardımı 2 milyon tona ulaşacak. Bunun karşılığında da Türkiye Kömür İşletmeleri ile Türkiye Taşkömürü Kurumu’na toplam 678 milyon TL görev zararı ödenecek.
EÜAŞ da zam yapamıyor
Elektrik Üretim A.Ş. de yıl içinde yapması gereken “fiyat ayarlamasını” yapamadığı için bu yılı zararla kapatacak. Fiyat ayarlaması dedikleri yine zam tabii. Sistem, eskiden beri borç zinciri üzerine kurulu. TEDAŞ, elektrik tahsilatı yapamadığı için, EÜAŞ’aborcunu ödeyemiyor. EÜAŞ da BOTAŞ’a.
Tarım KİT’leri farklı değil
Program’da TMO’nun, piyasa fiyatlarının yüksekliği nedeniyle bu yıl buğday alım fiyatını açıklayamadığı belirtiliyor.
TİGEM ise kuraklık ve don olayları nedeniyle, bu yıl üretim ve satış hedefini gerçekleştirememiş. Dönem kârında 160 milyon TL azalma bekleniyor. Bu da sulama yatırımlarını olumsuz etkileyecek.
KİT’lere bu yıl nakit olarak 11.9 milyar TL sermaye transferi, 1.9 milyar TL de görev zararı ödenecek.
Çaykur’da da durum iç açıcı değil. Satış miktarı artmasına rağmen, personel ve stok maliyetlerini karşılayamıyor. Yine Hazine’den sermaye transferine devam edilecek.
Yanı sıra, KİT bölümünde kayda değer bir bilgi daha yer alıyor. 2013’te tamamlanıp devredilen özelleştirme uygulamalarının toplam tutarı 12.5 milyar dolarken, bu yılın Ocak-Ekim döneminde 1.7 milyar dolar olarak gerçekleşmiş. İmza aşamasındaki sözleşmeler (9 milyar dolar) tamamlansa bile, geçen yılki gelire ulaşmak hayal.
Sayıştay denetimi bitiyor
İktidarın korkulu rüyası haline gelen Sayıştay denetiminin de gelecek yıl sona ereceği anlaşılıyor. Program’ın 2015 hedefleri bölümünde, KİT’lerin gelecek yıldan itibaren, bağımsız denetime tabi olacağı vurgusu var. Sayıştay devreden çıkarılıyor.
“Güvenlik paketi” ve iktidarın son dönem refleksleri, bir “90’lara dönüş” tartışmasını yeniden başlattı. KİT’lerin bozulan finansman dengesi, bu tartışmanın güvenlik konseptiyle sınırlı kalmadığını gösteriyor.
KİT sistemi finansman darboğazında. “Eski tas, eski hamam” desek yanlış değil.
Bir yanda, “oya tahvil” güdüsüyle kullanılan kötü politika sonucunda bir türlü yama tutmayan delikler, diğer yanda 1 milyar harcanan saraylar. Evlere kömür gidiyor gitmesine de, Hazine’den döke saça...
Bu enflasyon, bu zamlar daha başlangıç. İyi günlerimizdeyiz
