Brezilya'nın güneybatısındaki Brumadinho kenti yakınlarında bulunan bir maden atık barajı cuma günü (25 Ocak 2019) çöktü. İşçilerin öğle yemeği yediği kafeterya ve çevresindeki köyler çamura gömüldü. Olay sonrası yürütülen arama kurtarma çalışmalarında ilk olarak 50 kişinin öldüğü aktarılmıştı. Ölen kişi sayısının 121'e ulaştığı bilgisi paylaşıldı.
Polisin, hayatını kaybeden 71 kişinin kimliğini belirlediği aktarıldı. Ekipler, kayıp 226 kişi arasında sağ kurtulanların bulunma ihtimalinin "çok düşük" olduğunu kaydetti. Beş mühendis, yapım aşamasında ihmalleri olduğu gerekçesiyle ölüme sebebiyet ve çevreye zarar vermek suçlamasıyla gözaltına alındı.
Hayatını kaybedenlerin yakınlarının protestolarının ardından harekete geçen savcılığın başlattığı soruşturma çerçevesinde, üçü barajı işleten Vale şirketi çalışanı, ikisi Alman denetim firması çalışanı beş mühendis gözaltına alındı.
"Sağ kurtulan olma ihtimali çok düşük"
İtfaiye birimlerinden yetkililer, arama kurtarma çalışmalarında, barajın işçilerin öğle yemeğinde olduğu sırada çökmesi nedeniyle çamura gömülen yemekhane civarına yoğunlaşıldığı bildirildi. Barajın neden çöktüğü henüz açıklanmazken arama kurtarma çalışmaları, madeni işleten şirket Vale'in sahip olduğu bir başka barajdaki çökme riski nedeniyle saatlerce durdu.
Yetkililer, arama kurtarma çalışmalarının bölgede etkili olan yağmur nedeniyle de geçici olarak durdurulduğunu ancak yağmurun su seviyesini etkilemediğini bildirdi. Ulaşımın zor olduğu bölgede arama kurtarma çalışmaları helikopterler ve ağır iş makineleri ile sürdürülüyor. Çökme nedeniyle Brumadinho kentinde yaklaşık 3 bin kişinin tahliye edildiği belirtildi.
Kurtarma çalışmalarına öncülük öden Albay Eduardo Angelo pazar günü yaptığı açıklamada "48 saatlik çalışmanın ardından, sağ kurtulan olması ihtimali çok düşük. Ancak canlı bulabilme ihtimalini göz önüne alarak için çalışmaya devam ediyoruz" demişti.
Minas Gerais Sivil Savunama Enstitüsü Sözcüsü Flavio Godinho ise "Hayatta kalanların yerlerini belirlemeye ve onlara ulaşmaya çalışacağız" ifadelerini kullanmıştı.
Şirket, güvenlik prosedürüne uygun davrandıklarını savunuyor
Vale, artan eleştirilere karşılık, tüm güvenlik prosedürüne uygun davrandıklarını savundu ancak savcılar, Brezilya'nın en büyük madencilik şirketi olan Vale'e ait 2,9 milyar doların dondurulduğunu söyledi.
Brumadinho Belediye Başkanı Avimar de Melo Barcelos, faciadan şirketi ve yeterli denetlemeleri yapmadıkları için Minas Gerais eyaleti yönetimini sorumlu tuttu. Şirketi "dikkatsiz ve beceriksiz" olarak niteleyen Barcelos "Bu trajedi kentimizi yerle bir etti" dedi.
Vale Yönetim Kurulu Başkanı Fabio Schvartsman ise bir televizyon röportajında, "Ben madencilikte teknik bir uzman değilim. Ama teknik adamların tavsiyelerini dinledim ve ne olduğunu gördünüz. İşe yaramadı" ifadelerini kullandı.
3 mühendis tutuklandı, maden sahipleri serbest
Yaklaşık 13 milyon metreküp atığın dökülmesine neden olan facianın ardından, Vale SA maden atık şirketinde çalışan 5 mühendis, atık barajının çökmesiyle ilgili gözaltına alındı ve 3'ü tutuklandı.
Madencilik şirketi Vale SA, kazada hayatını kaybedenlerin ailelerine 100 bin real (26 bin 400 dolar) verileceğini açıkladı.
2015'te meydana gelen göçükte 19 kişi ölmüştü
Brezilya'da Minas Gerais'e bağlı Mariana'da 2015'te Vale SA ve Avustralyalı BHP Billiton şirketinin işlettiği bir madenin atık barajının çökmesi sonucu 19 kişi hayatını kaybetmiş, yüzlerce kişi evlerini terk etmek zorunda kalmıştı. Facianın ardından uzün süren bir dava süreci yaşanmış ve şirketin Brezilya hükümetine 1,8 milyar dolar tazminat ödemesini öngören bir anlaşma yapılmıştı.
