Birleşmiş Milletler'in (BM) 2020 yılında "Dünya Tsunami Farkındalık Günü" kapsamında yayımladığı rapora göre, tsunami, önümüzdeki 10 yıl içinde dünya nüfusunun yüzde 50'sini tehdit edecek boyutlara ulaşacak.
BM, Aralık 2015'te düzenlediği genel kurul toplantısında, 5 Kasım'ı "Dünya Tsunami Farkındalık Günü" olarak kabul etti. BM'nin 2020'de yayımladığı rapora göre, tsunami felaketi, önümüzdeki 10 yıl içinde dünya nüfusunun yüzde 50'sini tehdit edecek boyutlara ulaşacak.
Raporda, doğru politikalar ve önlemlerin önceden hayata geçirilmesinin olası felaket senaryolarını önlemeye yardımcı olabileceği belirtildi. Tsunamiyi en tehlikeli doğal afetler kapsamına alan BM, tsunamiye meyilli bölgelerde kentleşmenin ve turizmin önüne geçilmesini, aksi takdirde çok sayıda insanın risk altına girebileceği uyarısında bulundu.
Sri Lanka, Hindistan, Endonezya, Tayland ve Japonya, tsunamiden en çok etkilenen ülkeler arasında ilk sıralarda yer aldı.
Tsunami nedir?
Japonca bir terim olan "Tsunami" "tsu" (liman) ve "nami" (dalga) kelimelerinden oluşuyor. Güçlü bir su altı depreminin ürettiği bir dizi dev okyanus dalgasını tanımlamak için "tsunami" kavramı kullanılıyor. Gücü Richter ölçeğine göre en az 6,5 olan su altı depremleri tsunamileri oluşturabiliyor.
Deprem dışında toprak kayması, volkanik patlama, deniz altı heyelanı ve kıyı kayalıklarının düşmesi de tsunamileri tetikleyebiliyor.
100 yılda tsunamiden 260 bin kişi öldü
BM ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre son 100 yıl içinde gerçekleşen 58 tsunami sonucu 260 bine yakın insan hayatını kaybetti.
Hindistan, Endonezya, Maldivler, Myanmar, Sri Lanka, Tayland ve Japonya’nın en çok tsunami gerçekleşen ülkeler olduğu biliniyor. Son yıllarda UNESCO Oşinografi Komisyonu (IOC), tsunami erken uyarı hizmetlerini koordine etmek için bir dizi çalışma yürütüyor.
Bu maksatla Pasifik, Hint Okyanusu, Karayipler ve Kuzey-Doğu Atlantik, Akdeniz ve Bağlantılı Deniz bölgeleri için dört ayrı Tsunami Erken Uyarı İstasyonu ve Azaltma Sistemi kuruldu.
UNESCO, bu çalışmalarıyla tsunami felaketlerinde can ve mal kayıplarını en aza indirmek için yapılması gereken uygulamalar konusunda farkındalığı artırmayı amaçlıyor. IOC, üye ülkelerde gerçekleştirdiği eğitim programlarıyla da tsunami iletişimi ve tahliye tatbikatları düzenliyor.
