Bilmeceyi siz de biliyor olmalısınız: Çarşıdan alırsınız bir tane eve getirirsiniz bin tane oluverir. Minicik lezzet topları sonbaharda olgunlaşıp, görücüye çıkarlar adeta… Siz de yetiştirin narı bahçenizde sonra da dalından koparıp yemenin keyfine varın…
Anavatanı Orta Amerika’dır narın. Ülkemizde Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde sağ- lıklı gelişim gösterir. Birçok çeşidi olmasına rağmen, ülkemizde en çok devedişi, kadı, hicaz, zivzik, çekirdeksiz ve lefon çeşitleri bilinir. Önemli bir antioksidandır; yani vücuttaki zehirli maddelerin atılmasına yardımcı olur.
Nasıl dikilir?
■ Genellikle bir yaşındaki fidanları tercih edin.
■ Toprağın, verimli, organik maddece zengin ve geçirgen olması na özen gösterin.
■ Dikim aralarını 2.5x3 metre, 3x4 metre ya da 4x4 metre olarak belirleyin.
■ Fidan çukurundan çıkan toprağı, 1/3 oranında yanmış çiftlik gübresi ve 1/5 oranında ince dişli kumla karıştırın ve fidanı dikim çukuruna yerleştirdikten sonra bu karışımı doldurun.
■ Dikimden önce, fidanların uzun kökleriyle dip sürgünler ve kör sürgünleri tıraş edin.
■ Fidanı seçerken boylu ve kuvvetli olanları tercih edin. Bu, erken verim almak için önemlidir.
■ Fidanın üst kısmındaki kuvvetli dalları birkaç çatal kalacak şekilde, biçimli budayarak dikin.
■ Dikerken aşı gözünün, toprağın 8-10 santimetre üzerinde kalmasını sağlayın. Fidan diplerinde, genişçe su çukurları açarsanız, daha sağlıklı gelişir.
■ İlk yıl, fidanların rüzgârdan zarar görmemesi için, iki kazık arasında bağlanması gerekir. Böylece ilk köklenme sırasında, sarsıntıdan kılcal köklerin kopmalarını önleyebilirsiniz. Fidanınız çabuk gelişecektir.
■ Kışları ılıman geçen yerlerde fidanlar, kasım ayının ilk haftasından sonuna kadar dikilebilir. Kışların sert geçtiği yörelerdeyse dikim için şubat sonuyla martın ilk iki haftasını beklemenizi öneririz.
İsteklerine kulak verelim
■ Hafif alkali ve nötr pH’daki toprakları, yani pH’ı 7 ve 7.5 olan, tınlı, kumlu tınlı, organik maddece zengin, derin ve geçirgen toprakları sever.
■ Yazları kurak ve sıcak, kış aylarında yağışlı ve sıcaklığın 10 derecenin altına düşmediği yerlerde iyi verim alabilirsiniz.
■ İlkbahar yağışlarının normal olduğu yörelerde, yağışların bitimi sonrası 12-15 gün aralıklarla sulama yapılması gerekir. Verim almak için kaliteli sulama suyu kullanın.
■ Çiçekleri geç açtığı için, geç ilkbahar donlarından zarar görmez. İlk açan çiçekler meyve çiçeği olmayıp, kısa sürede dökülürler. Daha sonra açan çiçekler meyve çiçekleridir. Çiçeklenme süresi oldukça uzundur.
■ Tozlaşma doğal koşullarla, en çok böceklerle olur. Ağaçlar, en erken üç yaşında meyve vermeye başlar. Ancak tam verim almak için beş yaşını beklemelisiniz.
Gübreleme ve sulama
■ Seçilen alanın toprak tahlillerini yaptırmak çok önemlidir.
■ Doğal gübreleme için, baklagil yem bitkilerinden birisi sıra aralarına ekilir, yem bitkisinde çiçeklenme başlar başlamaz, toprağ a sürülüp karıştırılır.
■ İyi yanmış çiftlik gübresiyle, ilk yıl için ağaç başına 7-10 kilogram, ilerideki yıllardaysa ağacın büyüklüğü ve gelişme durumuna göre, 15-40 kilograma kadar verim alınabilir.
■ Ticari gübrelere gelince: Amonyum sülfattan ağaç başına 400-500 gram, triple süper fosfattan 250 gram, potasyum sülfattan 150-200 gram verim alınır. Yaprak gübreleri de etiket dozuyla, üç hafta aralıkla kullanılmalıdır.
■ Sulama, nar için çok önemlidir. Meyvelerin sağlıklı büyümeleri ve yarılmamaları için, düzenli sulanmalıdır. Yağışların bitmesiyle, 12-15 gün aralıklarla yapılmalıdır. Sulamaya, hasattan üç hafta öncesine kadar devam edilmelidir. Genellikle karık ya da göllendirme yöntemiyle sulanır. Ama damlama ve sızdırma yöntemleri daha ekonomiktir, hatırlatalım.
Hastalık ve zararlılarla mücadele
■ Başlıca zararlılar, fare ve sıçanlardır. Bunlara karşı pellet ve balmumuyla özel olarak hazırlanmış pasta yemlerin kullanılması gerekir. Yemleri dokunmadan, bahçenin içerisinde iki ucu giriş delikli küçük tahta kutulara yerleştirin. Faydasını göreceksiniz.
■ Ayrıca hastalıkların yoğun olduğu yıllarda, haziran ayının üçüncü haftasından itibaren, iki hafta aralıklarla 3-4 kez mantar ilacı kullanın.
■ Hastalık ve zararlıların güç birliğine karşı, yıl içinde en az 3-4 kez mantar-böcek ilacı karışımını ağaçlara püskürtün.
