Bir çocuk gülümser dünya güzelleşir

- Taylan Büyükşahin

@tbuyuksahin

Operation Smile isimli aktivist grup, dünya çapında damak-dudak yarığı gibi sorunlara sahip çocukları ücretsiz ameliyat ederek mutlu bir şekilde gülümsemelerini sağlıyor. Pek çok ülkeden gönüllü insanların destek verdiği Operation Smile, bu yıl 30. kuruluş yıldönümünü kutluyor. İsmini Türkiye’de henüz duymadığımız bu grup, şimdiye kadar dünyada 200 binden fazla ameliyat yaptı.

Amerika’daki burslu eğitimi sırasında Operation Smile ile tanışıp grubun gönüllü üyesi olan Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahı Prof. Dr. Ali Rıza Erçöçen, ayrıca grubun Türkiye’deki tek temsilcisi. Operation Smile adına dünyanın farklı ülkelerinde pek çok ameliyat gerçekleştiren Erçöçen, Operation Smile’a Türkiye’den farklı branşlarda gönüllülerin katılmasını istiyor. Erçöçen’in hayalinde, İstanbul’da damak-dudak yarığı alanında bir hizmet birimi kurmak dahi var.  

Prof. Dr. Ali Rıza Erçöçen, 22 Kasım-3 Aralık tarihleri arasında Filipinler’e giderek, Operation Smile gönüllüleriyle birlikte yine çocukların gülümsemesi için çalışacak. Erçöçen ile Filipinler yolculuğu öncesi Operation Smile hakkında konuştuk.

Operation Smile hareketinden bahseder misiniz? Ne zaman ve neden doğdu bu hareket? Dünya çapında kaç üyesi var?

Operation Smile (OS) 1982 yılında ABD'li bir plastik cerrah olan Dr. William Magee Jr. ve hemşire olan eşi Kathleen Magee tarafından kuruldu ve ilk aktivitesini bir gönüllü grubuyla Filipinler'de gerçekleştirdi. Bu yıl 30. yılını kutlayacak olan OS, bir insani yardım örgütünden ve bir STK'dan (NGO) ötedir ve misyonundaki temel hedef dünyanın neresinde olursa olsun (70'ten fazla ülkede) coğrafya, din dil, ırk gibi farklılıklara aldırmadan ve siyasi saiklerden tamamen bağımsız olarak medikal ve paramedikal gönüllü unsurlarını oraya mobilize ederek çalışmaktadır. Her 3 dakikada bir başta dudak-damak yarığı olmak üzere anomalilerle doğmuş veya sonradan oluşan yanık sekeli, travma gibi deformiteleri olan çocukların yüzlerine bir tebessüm kazandırmak ve kötüye giden talihlerini değiştirmeyi amaçlamaktadır. Bunu sağlarken en büyük desteği, her bir ekipte 60'ı bulan medikal ve paramedikal gönüllüler, dünyanın her yerine dağılmış öğrenci kulüpleri, topluluklar, sanatçılar, şirketler, iş adamları ve bağış yapan kişi, kurum ve kuruluşlardır.

OS'nin amaç, hedef ve programı ile global standartları resmi web sayfası olan www.operationsmile.org sitesinde detaylarıyla belirtilmiştir. Bir kişinin gönüllü olabilmesi için gerekli ve yeterli koşulları sağlaması ve bilim kurulu tarafından akredite edilmiş olması gerekir. Günümüz itibariyle aktivitelerde görev alan aktif ve akredite edilmiş gönüllü sayısı 4 bin 500'ün üzerindedir.

Operation Smile Şimdiye kadar kaç çocuğun gülümsemesini sağladı?

Kurulduğu günden bugüne kadar 30 yıl zarfında dünyanın ulaşılan her yerinde toplam 2 milyon hasta muayene edildi ve yüzlerce medikal aktivite sonrasında milyonları aşan hastalar muayene edilerek değerlendirmeden geçirildi. Önceliği olanlardan 200 binden fazla hasta ücretsiz ve yerinde ameliyat ve tedavi edildi.

Dünyanın hemen hemen her noktasına ulaşmak ve ameliyatlar yapmak ciddi bir masraf yaratıyordur. Bu geliri nasıl sağlıyorsunuz?

OS'ın aktivitelerini gerçekleştirirken yapılan harcamaların giderleri, yapılan bağışlardan sağlanır. Bütün bağış toplama süreçleri ve harcamaları şeffaf olup, etik kurallar çerçevesinde kanunlara uygun şekilde gerçekleştirilir ve web sayfasından her yılsonunda kamuoyuna duyurulur. Dünyanın her yerinden doğrudan bağış yapan kişiler, devamlı donör bağışçı durumunda olan iş adamları ve firmalar, birçok ülkede mevcut öğrenci kulüplerinin topladığı bağışlar, 45 ülkede mevcut olan yerel-lokal OS kuruluşlarının ve ofislerinin topladığı bağışlar, OS Smile Elçileri olan ve büyük çoğunluğu ABD'de iyi tanınan yardımsever aktör, aktris, sanatçı ve sporcular aracılığıyla düzenlenen gala bağışları, aksesuar ve tişört satışlarından gelir sağlanmaktadır. Sağlanan gelirler düzenli olarak her yıl planlanan ve organize edilen aktivitelerin ulaşım, konaklama, yiyecek, malzeme ve personel giderlerinde kullanılmaktadır. Merkez ofislerdeki kadrolu personel hariç, hiçbir gönüllü bu aktivitelerdeki faaliyetlerinden dolayı herhangi bir karşılık almamaktadır. Hatta bazı giderleri kişisel harcamalarıyla beraber kendileri karşılamaktadır.

Sadece ağız sorunu (dudak-damak yarığı) olan çocuklara mı yardım ediyorsunuz?

Bir aktivitede global standartlar çerçevesinde 5 kademeli öncelik sırası belirlenmiştir. Birinci öncelik dudak yarığı, ikinci öncelik damak yarığı, üçüncü öncelik daha önce ameliyat edilmiş ama başarısız olmuş (sekonder) dudak/damak yarığı, dördüncü öncelik yanık sekelleri ve beşinci öncelik diğer doğumsal veya sonradan olma anomaliler. Özellikle afet müdahale kapsamında OS bünyesinde kurulan afet müdahale ekibi ile Haiti depreminde olduğu gibi afet bölgesine sahra hastanesiyle ilk ulaşan ve hizmet sağlayan ekip olmuştur. Ayrıca Hindistan başta olmak üzere birçok ülkede yanık sekellerinin yoğun olduğu yerlerde yanık tedavisi aktiviteleri gerçekleştirilmektedir.

Bulundukları yerdeki imkânlarla tedavi edilemeyen hastalar (world case olarak belirlenir) ise OS kaynaklarıyla değişik ülkelerdeki referans hastanelerine sevk edilerek orada tedavileri gerçekleştirilmiştir. Bu aktivitelerde sadece anomalisi olan çocuklar tedavi edilmiyor, aynı zamanda o yerleşim yeri veya yakınındaki yetim çocuklara, aktiviteye katılan sosyal hizmet uzmanı ve gönüllü lise ve üniversite öğrencileri tarafından ziyaret edilip giyecek, kitap ve oyuncak gibi yardım malzemeleri ulaştırılıyor, ihtiyaçları ölçüsünde bazı (hijyen, sağlık gibi konularda) eğitim aktiviteleri gerçekleştiriliyor.

Siz bu hareket ile nasıl tanıştınız? Neden katılmaya karar verdiniz?

Bir plastik rekonstrüktif ve estetik cerrahi uzmanı olarak asistanlığımın ilk yıllarından itibaren hocalarım sayesinde yurtiçi gönüllü aktivitelerine katılma fırsatı buldum, bu aktivitelerde görev almanın ne kadar yüce bir amaç olduğunu belirtmeme gerek yoktur. 1995-1998 yıllları arasında yurtiçinde kendi yardım kuruluşumuz olan Interplast Türkiye Derneğimizin düzenlediği 7 aktiviteye katıldım. Bu aktivitelerde yüzlerce doğumsal anomali, yanık sekeli ve plastik cerrahi tedavisi gereken yüzlerce hastaya yerinde diğer birçok arkadaşımızla birlikte gönüllü olarak hizmet verdik. 2003 yılında kazandığım Amerikan Plastik Cerrahi Derneği uluslararası araştırma bursu ile gittiğim ABD'nin Los Angeles şehrindeki University of Southern California (Güney Kaliforniya Üniversitesi) Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Kliniği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Randy Sherman, o zaman OS'ın eyalet direktörüydü. Beni şahsen gönüllü olmam için davet etti. Ben de başvurdum ve 2005 yılında bilim kurulu tarafından akredite edildim. İlk aktiviteme Hindistan'ın Andra Pradesh Eyaleti Vijayawada şehrindeki aktiviteyle başladım. Ardından aktivite düzenlenen diğer ülkelerdeki koordinatörlerden davet aldım. Kendim gitmek istediğim ülkeler oldu ve böylece akademik ve iş hayatımın tanıdığı olanak ve fırsatlar ölçüsünde şu ana kadar toplam 5 uluslararası aktiviteye katıldım. Son olarak OS'ın 30. yıl kuruluş aktivitesi kapsamında Filipinler'de 8 farklı ilde gerçekleştirilecek olan 30. yıl aktivitesine davet edildim ve Cebu şehrinde 22 Kasım-3 Aralık 2012 tarihleri arasında düzenlenecek bu aktiviteye katılacağım.

Türkiye'den kaç doktor Operation Smile için çalışıyor?

Türkiye'de birçok insani yardım kuruluşunda çalışan meslektaşlarımız mevcut olup, bildiğim kadarıyla ülkemizden OS'ın halen akredite olmuş tek plastik cerrahi gönüllüsüyüm. Özellikle dudak-damak yarıkları konusunda tecrübe sahibi olan meslektaşlarımızın bu aktivitelerde görev almaları için OS'a gönüllü olmak ve akredite edilmek için başvurmalarını istiyorum. Ayrıca anestezi, pediatri, ameliyat ve klinik hemşireliği, konuşma terapisti, diş hekimi, fotoğraflama-dokümantasyon ve tıbbi kayıt ile sosyal hizmet uzmanı arkadaşlarımızın da bu aktivitelerde gönüllü olarak çalışıp ülkemizi temsil etmelerini istiyorum. Her branşta yeterince akredite edilmiş üyemiz ve gönüllümüz olduğu takdirde ülkemizde yerel ofis ve temsilcilik açıp bölgesel ve uluslararası aktivitelere doğrudan katkı ve planlama imkânımız da olacaktır. Bu yöndeki çalışmalarımız devam etmektedir. Uzun vadeli hedefimiz dünyanın en kalabalık şehirlerinden biri olan İstanbul'da özellikle dudak-damak yarığı gibi doğumsal veya sonradan olma anomalileri olan çocuklarımıza ve insanlarımıza karşılıksız ve tüm masraflarını karşılayacak bir hizmet birimi bir mükemmeliyet merkezi sağlamaktır. Bu konuda yatırım ve yardım sağlayacak iş adamları ve sivil toplum kuruluşları ile kamu kurumlarından destek sağladığımız takdirde bu hedefimize en kısa zamanda ulaşmayı planlıyoruz.

Prof. Dr. Ali Rıza Erçöçen’in şimdi kadar katıldığı 4 aktivite ve yaptığı ameliyatlar şöyle:

1- Operation Smile-25th Anniversary World Journey of Smiles Aktivitesi, 8-16 Kasım 2007, Vijayawada, Andra Pradesh, Hindistan.

Faaliyet: 5 ameliyat masasında (4 genel+1 lokal) 5 gün boyunca toplam 128 hasta (102 genel+26 lokal) ameliyat edildi. Dr. Erçöçen tarafından 10 hastada izole dudak yarığı (6 tek taraflı+4 iki taraflı) ve dudak revizyonu, 2 hastada tek taraflı dudak+alveol+damak (combo) yarığı onarımı, 4 hastada izole damak yarığı, 5 hastada el ve boyunda kontraktür serbestleştirilmesi, 1 hastada kompleks sindaktili, 1 hastada yanakta dev kıllı nevüs eksizyonu+bilobe flep uygulandı.

2- Operation Smile-Fengkai Aktivitesi, 18-28 Ekim 2010, Fengkai, Guangdong, Çin Halk Cumhuriyeti.

Faaliyet: 5 ameliyat masasında (4 genel+1 lokal) 5 gün boyunca toplam 140 hasta (126 genel+14 lokal) ameliyat edildi. Dr. Erçöçen tarafından 15 hastada dudak yarığı (13 tek taraflı+ 2 iki taraflı), 9 hastada damak yarığı, 1 hastada lateral yüz yarığı, 1 hastada depresör anguli oris ada flebi ile totale yakın alt dudak rekonstrüksiyonu gerçekleştirildi.

3- Operation Smile-İskenderiye Aktivitesi, 10-20 Aralık 2010, İskenderiye, Mısır.

Faaliyet: 5 ameliyat masasında (5 genel+lokal) 4 gün boyunca toplam 96 hasta (72 genel+24 lokal) ameliyat edildi. Dr. Erçöçen tarafından 10 hastada dudak yarığı (7 tek taraflı+3 iki taraflı), 1 hastada kombine dudak+alveol+damak (combo) yarığı, 3 hastada damak yarığı, 2 hastada skar revizyonu, 1 hastada lenfanjiom ve 1 hastada involüsyonel hemanjiom eksizyonu gerçekleştirildi.

4- Operation Smile-Fengkai Aktivitesi, Nisan 20-28, 2011, Chuxiong, YUnnan, Çin Halk Cumhuriyeti.

Faaliyet: 5 ameliyat masasında (3 genel+2 lokal) 4 gün boyunca toplam 102 hasta (76 genel+26 lokal) ameliyat edildi. Dr. Erçöçen tarafından 8 dudak yarığı (6 tek taraflı+2 iki taraflı), 3 damak yarığı, 4 hastada skar revizyonu, 1 hastada paramedian alın flebi ile burun ucu rekonsrüksiyonu, 1 hastada estlander flep ile alt dudak ve lateral yüz yarığı onarımı gerçekleştirildi.