T24 Dış Haberler
Yaşlanma üzerine çalışan 100 bilim insanıyla yapılan bir anket, bilim insanlarının yaşlanmanın ne olduğu, bir hastalık olup olmadığı ve ne zaman başladığı da dahil olmak üzere aynı fikirde olmadığını gösterdi.
İnsanların daha uzun ve sağlıklı yaşamalarına yardımcı olmayı amaçlayan yaşlanma araştırmaları, yaşlanmanın kesin nedenlerinin yanı sıra yaşlanmayı yavaşlatacak ya da tersine çevirecek etkili yaklaşımlara hâlâ ulaşabilmiş değil. New York'taki Columbia Üniversitesi'nde yaşlanma üzerine çalışan Alan Cohen, alanın bu zorlukların üstesinden gelebilmesi için araştırmacıların ortak bir dil konuşması gerektiğini söylüyor.
Harvard Tıp Fakültesi'nde görev yapan ve bu alanda çalışan bir başka araştırmacı Vadim Gladyshev ve meslektaşları; yaşlanma üzerine çalışan araştırmacıların yaşlanmayı nasıl algıladığını anlamak için 2022 yılında Maine'de yaşlanma üzerine düzenlenen uluslararası bir konferansta katılımcılarla anket yapmaya karar verdi. Ankete katılanlar arasında kariyerinin başındaki araştırmacılar, deneyimli bilim insanları ve profesyoneller yer aldı.
Gladyshev, çoğu araştırmacının yaşlanmanın ne olduğu konusunda kendi zihinlerinde net olduklarını, ancak bakış açılarının diğerlerininkiyle uyuşmadığını söyledi. 2019 yılında yaptıkları benzer bir anketin de aynı sonuçlara işaret ettiğini söyleyen Cohen, artık “büyük bir anlaşmazlık olduğunun tartışmasız bir şekilde açık olduğunu" düşünüyor.
Bilim insanları, yaşlanmanın nasıl tanımlanması gerektiği konusunda hemfikir değil
Anket katılımcılarının üçte biri, yaşlanmayı tanımlamaları istendiğinde bunu hücresel düzeydeki düşüşlerden genel sağlık ve zindelikteki azalmaya kadar zaman içinde işlev kaybı olarak değerlendirdi. Diğerleri yaşlanmayı zararlı değişikliklerin kademeli olarak birikmesi olarak gördüklerini söyledi.
Öte yandan katılımcıların hepsi yaşlanmayı olumsuz çağrışımlarla ilişkilendirmiyor, bazıları bunu durum değişikliği ya da gelişimin devamı olarak gördüğünü söylüyor.
Bir grup da yaşlanmayı sadece ölüm ihtimalinin artması olarak tanımlıyor.
Yaşlanmanın nedenlerine ilişkin bir soru da hasar birikiminden evrimsel kısıtlamalara, düzenleyici sistemdeki değişikliklerden onarım mekanizmalarındaki bozulmaya kadar geniş bir yelpazede yanıtlar aldı. Birkaç katılımcı ise yaşlanmanın altında neyin yattığını bilmediklerini söyledi.
Yaşlanma bir hastalık mı?
Araştırmacılar yaşlanmanın bir hastalık olup olmadığı konusunda da hemfikir değil. Katılımcıların üçte birinden fazlası hastalık olduğunu söylerken, yüzde 38'i olmadığını, kalan yüzde 28'i ise kararsız olduğunu belirtti.
Cohen, yaşlanmanın bir hastalık olarak tanımlanmasına sıcak bakmıyor çünkü bu, ortadan kaldırılması gereken bir şey olduğunu ima ediyor ancak bu alandaki birçok araştırmacı bir dereceye kadar bu amaç doğrultusunda çalışıyor.
Bu sorunun cevabını daha karmaşık gören Gladyshev'e göre pek çok hastalık, esasen belirli organlarda ya da bir bütün olarak vücutta gerçekleşen hızlandırılmış yaşlanma olarak değerlendiriliyor.
Yaşlanma ne zaman başlar?
Katılımcılar genel olarak yaşlanmanın yaşamın erken dönemlerinde başladığını söyledi ancak yine ne kadar erken olduğu konusunda hemfikir değiller.
Katılımcıların bazıları, yumurta ve sperm üretilirken başladığını söyledi. Cohen, bu teoriye göre, siz gebe kaldığınızda ebeveynleriniz daha yaşlıysa, yaşlanmanızda zaten daha ilerisinizdir, diyor. Cohen, yaşlanmanın ne zaman başladığına dair bu görüşle ilgili sorunun, zamanda sonsuza kadar geriye gidilebilmesi olduğunu söylüyor. Cohen, yaşlanmanın yumurta ve spermin buluştuğu noktadan, yani döllenmeden itibaren başladığını düşünüyor.
Bazıları yaşlanmanın doğulan günde, bazıları da ergenlik çağına girildiğinde başladığını söyledi.
Öte yandan bazıları ise yaşlanmanın ancak vücut gelişmeyi bıraktığında, kişi yirmili yaşlarına ulaştığında ya da birkaç yıl sonra, vücut yirmili yaşların ortasında en yüksek performansa ulaştığında başladığını düşünüyor.
Gladyshev, yanıtlardaki büyük çeşitliliğin bu alandaki pek çok bilinmeyeni yansıttığını söylüyor ve biyolojik yaşı takip etmek için biyolojik belirteçlerin geliştirilmesi de dahil olmak üzere yaşlanmayı tanımlama çabalarında hızlı ilerlemeler bekliyor.
